m
als kunstwerk
Depressie een ziekte die je
maar beter serieus kunt nemen
i
Sexuele bijwerkingen
van
Lekkere geurtjes kunnen
veel goedkoper
Het kloppend hart
van een lekker luchtje
Stam
J
pbUIVENS
I
i r
Jantine vertelt
over haar
depressiviteit
WOENSDAG 13 NOVEMBER 1996
SOESTER COURANT
TOPNOOT
Postduiveni
Jeugdniet
DOOR ANTIDEPRESSIEMIDDELEN MINDER ZIN IN SEX
i f in
"Parfum is de muziek van het
lichaam", is een gevleugelde
uitspraak van een bekende
Franse parfumeur. Steeds
meer mensen realiseren zich,
dat de muziek van een geur
niet alleen is bedoeld voor
vrouwen, maar ook voor man
nen. Want volgens Christian
Dior is een lekkere geur een
eenvoudige manier om het le
ven aangenamer te maken.
Bovendien is een parfum, eau
de toilette of after shave niet
zo maar een 'lekker luchtje',
maar een waar kunstwerk voor
de neus.
Geurkunstenaar
In de Oudheid gebruikte de primitieve
mens zijn reukzin voor de jacht en voor
waarneming van gevaar. Daar wij in onze
maatschappij niet meer jagen en weinig
directe gevaren ons leven bedreigen, is
ons reukorgaan minder goed ontwikkeld
dan die van onze voorvaderen. De heden
daagse mens kan daardoor met moeite
twintig verschillende geuren herkennen,
terwijl er vele duizenden bestaan. Overi
gens kan het reukvermogen van de neus
door oefening gemakkelijk worden verbe
terd. De beroemde parfumeurs - de koks
van de parfumindustrie - kunnen moeite
loos vele honderden verschillende lucht
jes herkennen. Daarom worden zij ook wel
'geurkunstenaars' genoemd.
Bloemenessences
Van alle geuren die er voor vrouwen en
mannen bestaan, is het parfum de be
kendste. Parfum heeft van alle luchtjes de
hoogste geurconcentratie. Het bloemen-
extract van parfum is ongeveer 35 pro
cent. Eau de parfum heeft met 25 procent
het op één na hoogste bloemenresidu.
Eau de toilette en after shave bevatten
respectievelijk twintig en twaalf procent
aan bloemenessences. Het lage bloemen-
gehalte van de herengeur after shave is
geen minpuntje voor deze lucht, maar
geeft de geur juist zijn discretie. Overigens
heeft het percentage bloemensap niets te
maken met de tijdsduur dat een geur blijft
ruiken: after shave en eau de toilette zijn
juist bekend om hun langdurige werking.
"Breng uw parfum daar aan, waar u gekust wil worden", was een bekende uitdrukking
van Christiaan Dior. Foto Benelux Press
De ingrediënten
Veel mensen denken dat parfumeurs in
hun geuren alleen gebruik maken van
bloemen. Dat is een misverstand. In par
fums en eau de toilettes worden ook
keukenkruiden en specerijen verwerkt,
zoals kruidnagel, kaneel, koriander, salie,
gember en dille. Verder wordt in luchtjes
vaak de olie van allerlei houtsoorten als
ingrediënt gebruikt. Het gaat dan om de
essence van de spar, de den en de zoete
geur van de Joegoslavische eik. Natuurlijk
gebruikt de parfumeur ook veel bloemen
in zijn geuren. Van de jasmijn, de hyacint,
de viool en de geranium maakt de
parfumeur een heerlijke olie door de plant
aardige ingrediënten hien/an te destilleren.
Helaas kan niet van alle bloemen olie
worden getrokken of is het residu van de
bloemen te kostbaar. Zo kost een kilo
gram olie van de roos twaalfduizend gul
den. Voor een kilo van deze olie heeft de
parfumeur namelijk zevenhonderd kilo
rozenblaadjes nodig, die met de hand
moeten worden geplukt. Daarom maakt
de parfumeur zogenaamde 'basen' die
met de geur van de bloem overeenko
men. Vanzelfsprekend is de fabrikage van
deze basen een kunst op zich, omdat het
een zeer goede neus vereist.
Het geurakkoord
Een parfum of eau de toilette is eenvoudig
opgebouwd. Het bestaat uit parfumcon
centraat, alcohol en gedistilleerd water.
Net als bij een goede maaltijd, gaat het bij
een lucht niet om de hoeveelheid ingre
diënten, maar om de receptuur. Soms
werken de parfumeurs maanden en maan
den aan de ontwikkeling van een geur.
Van hun opdrachtgever krijgen zij een
uitgebreide omschrijving voor welke type
vrouw of man de nieuwe geur is bestemd.
Op basis van hun ervaring met luchtjes en
door te experimenteren, creëren zij een
nieuwe parfum, eau de toilette of after
shave. Eerst proberen zij de basis
ingrediënten te vinden voor de nieuwe
geur. Deze melange wordt - naar analogie
met de muziek - het 'geurakkoord' ge
noemd. Als het een goede lucht wordt,
vormen de diverse samengevoegde geu
ren een eenheid. Binnen dat geurakkoord
is de zogenaamde 'relatieve geurintensiteit'
belangrijk. Dit betekent dat de parfumeur
de verschillende geuringrediënten onder
ling op elkaar moet afstemmen. Binnen
het palet mag geen enkele geur overheer-
Heldere parfum
Nadat de parfumeur zijn geurenbouquet
heeft samengesteld, moet de nieuwe
aroma enkele weken rijpen. Hierna wordt
het destillaat gekoeld en gefilterd, zodat
er een mooie heldere parfum ontstaat.
Wie denkt dat de parfumeur nu met de eer
van zijn nieuwe geur mag gaan prijken,
heeft het mis. Een parfumeur verzuchtte
daarom eens: "Net als bij een kathedraal
wordt een parfum niet naar zijn architect
genoemd, maar naar zijn beschermhei
lige". Alle eer van de nieuwe parfum gaat
dus naar het parfumhuis. Zo blijft de
parfumeur altijd de onbekende geur-
kunstenaar.
Keuze van een geur
Veel vrouwen vinden het moeilijk om te
beslissen welke parfum het beste bij hen
past. Bekende parfumeurs adviseren om
altijd op het eigen gevoel af te gaan.
Natuurlijk is het goed om over de verschil
lende karakters van parfums te lezen, maar
uiteindelijk gaat het toch om persoonlijke
verwachtingen, stijl en eigen smaak. Een
tweede belangrijke tip is dat een lucht
altijd op de huid moet worden getest. De
geur van de parfum verandert namelijk
door de chemische werking van de huid.
Parfum reageert met de zuurgraad van het
huidoppervlak, waardoor de geur van het
parfum verandert.
Daardoor kan het zelfs zo zijn, dat een
luchtje in de flacon lekker ruikt, terwijl het
op de huid een heel andere aroma afgeeft.
Een goed gekozen parfum of eau de toilette
past daarom bij de natuurlijke lichaams
geur van een vrouw. Overigens, als u een
parfum op de huid wilt testen, moet u de
alcohol in de geur de tijd geven om te
verdampen. Hierdoor gaan de bloemen
essences in de parfum overheersen en
kunt u de geur in zijn kern beoordelen.
Ten derde is het belangrijk dat u alleen die
parfum gebruikt, waar u zich volledig lek
ker bij voelt. Parfum is tenslotte uw tweede
huid. Als de geur u niet behaagt, heeft dat
een negatieve invloed op uw uitstraling.
Verder is het belangrijk om te weten, dat
u uw neus af en toe even rust moet gun
nen.
Aroma optimaal verspreiden
Veel mensen weten niet precies waar ze
hun geur het beste kunnen aanbrengen.
Een bekende Franse parfumeur raadde
mensen altijd aan om hun geur op bewe
gende lichaamsdelen aan te brengen. Het
aroma van de parfum wordt zo optimaal
om het gehele lichaam verspreid. Een
algemene regel is om de parfum of eau de
toilette daar aan te brengen, waar het
bloed het dichtst onder de huidopperviakte
stroomt.
Goede plaatsen zijn dus de polsen, achter
de oren of in het decolleté. Christian Dior
had misschien wel het beste advies. Hij zei
altijd: "Breng uw parfum daar aan, waar u
gekust wil worden".t
ETOS verkoopt de meest heerlijke parfums, eau de
toilettes en after shaves. Aan de prijs van deze
lekkere geuren zit bij fTOS geen luchtje. Want op
elke geur geeft ETOS u minimaal vijftien procen
korting op de adviesprijs. Bovendien kunnen
de medewerkers van ETOS u professioneel
adviseren, welke geur het beste bij past. En
natuurlijk mag u alle lekkere luchtjes bij ETOS
testen. Uw favoriete geur wordt door de mede
werkers van ETOS graag mooi en met zorg
ingepakt.
Wie een geurtje koopt en tot tien kan tellen
kan dankzij ETOS de hele wereld bellen
In de periode van 11 november tot en met 6 december 1996 je^efooncerivfpl
ieder geurtje een zaktelefoon gratis. Dus nooit meer op zoe
binnenzak kan u lopend, fietsend of autorijdend de hele wereld
een greep naar uw
bellen.
Wie denkt dat een parfumflesje slechts één geur bevat, heeft
het mis. De aangename lucht komt in fasen uit het flacon. In
de eerste minuten na opening van het flesje ruikt de gebrui
ker de topnoot van een luchtje. De citrus- en sinaasappel-
geuren die zich in de parfum bevinden, verdampen in deze
fase. Daarna geurt het coeur of body. Dat is het kloppend
hart van de parfum en geeft het luchtje zijn specifieke identi
teit. De fond is de nageur en is te vergelijken met de fade out
in de muziek.
Het karakter van de parfum
Het hart van de parfum is dus het be
langrijkste. Het hart vormt eigenlijk het
karakter van een luchtje. De geuren
die ETOS verkoopt, zijn alle geselec
teerd op die onderscheidende
indentiteit. In. totaal bestaan er
zo'n vijftienhonderd tot twee
duizend verschillende grond
stoffen voor luchtjes, die alle
kunnen worden gebruikt om
het hart samen te stellen,
Hieronder volgt een be
schrijving van vijf be
langrijke basisingre
diënten.
Ambergris is de
meest legendari
sche van all'
parfumgrond
stoffen. Dui
zenden ja
ren gele
den za
gen vis-
sers mysterieuze, olieachtige brokken in
zee drijven. In eerste instantie dachten zij
dat het een plantaardige oorsprong had
noemden hetamber. Pas later, toen
men op walvissen ging jagen, kwam
men achter de werkelijke afkomst.
De walvis eet inktvis, maar kan het
harde vlees van dit diertje niet
goed verteren. De onverwerkte
stukken inktvis spuwt de wal
vis daarom na verloop van
tijd in zee uit. Deze brokken
hebben wellicht een on
prettige afkomst, maar
ruiken heerlijk zoet.
Ambergris wordt te
genwoordig verkocht
voor 100.000 per
kilogram. De hoge
prijs is de reden
waarom par
fumeurs deze
stof tegen
woordig na
maken.
Olibanum, beter bekend als wierook, jj
een veel gebruikt ingrediënt in parfums,
De stof heeft een discrete en tegelijkertijd
doordringende geur.
Na een snede in de bast van de olibanum-
boom komt het ingrediënt als witte emul
sie te voorschijn.
De stroperige stof wordt hard en geel en
kan van de stam worden geplukt.
destillatie geven de druppels, ook wel dé
'Gouden Tranen van de Oli-banumboom'
genoemd, een olieopbrengst van vijf tot
negen procent. Parfumeurs grijpen bij de
samenstelling van een parfum dikwijls naar
het flesje met Olibanum, omdat de geur
veel fnensen aanspreekt.
Eikemos is een regelmatig gebruikte
grondstof voor lekkere luchtjes. Zoals tij
dens een wandeling in het herfstbos is te
ruiken, hebben mossen een heel eigen
geur. Eikemos behoort tot de korstmossen
en groeit op eiken in Frankrijk en Bohemen.
Na droging worden de geurende extrac
ten uit het plantje gehaald. Eikemos geeft
vele parfums een frisse en natuurlijke geur
en roept bij veel mensen prettige gevoe
lens op.
Sandelhoutolie wordt door destillatie
uit het witte hout van de Santalum Album
gewonnen. Dit is een parasietboom, die
zich aan de wortels van andere bomen
hecht en daaraan zoveel voedsel onttrekt,
dat hij zelf kan groeien tot een hoogte van
meer dan twaalf meter. Sandelhoutolie
zou door haar intrigerende geur erotische
gevoelens opwekken.
Tuberose is familie van de narcis en staat
al eeuwen bekend om haar welriekende
geur. De plant komt uit Centraal Amerika
en wordt gekweekt in Frankrijk, Marokko,
Egypte en Taiwan. De geur wordt gebruikt
in milde, discrete parfums. Tuberose wordt
ook wel 'De Geur van de Verleiding' ge
noemd.
Postduivenverenigii
sluit op zaterdag 16
vliegseizoen af. In h
aan de Koningsweg
ging de verschillend
in het zonnetje. De
gint om acht uur.
Verder worden de exti
laatste wedvlucht en c
uitgereikt.Daarnaast
jubilarissen naar vorei
een huldiging en is er
In het afgelopen seizoi
categorieën in totaal
duif ingekorfd. In
natour werden bij de
Minderhout de mees
(1.231). Het minste a;
teerd in Brive, toen 11
Zwaluw waren ingeko
Vijftien leden van De
dit seizoen de winst ii
W.H. van Dorrestein
wonnen elk vijf vlucl
Brakel pakte vier ke
Drie keer eerste werde
Gebr. De Bruin.
BADMINTON
Selby
Op zondag speelde Sc
zaal van C-drie tegc
haalde met 8-0 de vc
Badso kreeg in de enk
kele kans van Selby
pakken.
Zowel in het heren
dubbelspel werd de
Selby vergroot. Geo
horst en Saskia Sulent
2 en 15-3 het zever
Micha Papenhuyzen c
volgden met 15-3 en
Soester Bowling^
Mark Wever heeft het
de jeugdbowlers ver!
van Dubbel kwam t
190. Desondanks ver
5-0 van de Bowling
record bij de jeugd bl
Erwin Breuers die op
van het vorige seizo
209. Marinke Davela
persoonlijke record:
KORFBAL
J)e Eemvogels
Voor de F1 scoorde
eerste helft het eers
wedstrijd tegen Vik
fluitsignaal bleek dit
het duel te zijn gewe
KVO en won dank:
doelpoging van Arn
VOETBAL
Hees
In het weekeinde bel
vijf jeugdteams een
uitslag was van
ongeslagen E-team i
Soest. De F-jes lede
I gen Roda in een gc
i waarin weer eens wc
lute uitblinker was
De A-junioren zijn
weest door een zeg<
SEC
Zaterdag kwamen a
op het veld vooi
wedstrijd. Bij de j
eerste competitiepu
Al-team. Tegen V
gespeeld. De Bl bli
doelpuntenmaker, c
1 verloren van kopl
Cl-team won zijn
rij, uit bij Cobu
pupillenteams wiste
nend af te sluiten,
loor en het F2 tea
ongeslagen bleef ei
0 thuis van Amsvo
Soest
Het was zaterdag 1
voetbalweer. Beha
yan de A2, omdat
teruggetrokken hac
den werd door de
keer gewonnen, 2 k
12 keer verloren,
beter dan het resi
zaterdag. Vooral d
het goed. Alleen I
moest dan ook tegc
WZ'49
De Al herstelde z
nederlaag van vori
tegen de nummer
werd met 3-1 gewc
duel. De A2 verli
A2, 0-1. De B l blij
een overwinning c
was kansloos tegei
Dl en D2 wonnen
yier de E-teams w<
De F1 verloor met
de F2 won bij de
Achterveld.
Zo'n drie tot vijf procent van
de Nederlandse bevolking lijdt
aan depressie. Daarbij gaat het
niet om mensen die af en toe
last hebben van gevoelens van
somberheid en lusteloosheid,
maar om mensen die gedu
rende een lange, vaak aaneen
gesloten periode echt ziek
zijn. Een beter begrip van de
pressie is belangrijk, want
wanneer een depressie niet
snel en goed behandeld
wordt, kan dat vervelende ge
volgen hebben. Naast ge-
sprekken.met een deskundige
worden medicijnen tegen de
pressie voorgeschreven door
huisartsen en psychiaters. Dat
deze geneesmiddelen echter
een vervelende bijwerking
hebben, namelijk sexuele pro
blemen, komt steeds meer on
der de aandacht.
ledereen heeft wel eens een periode lang het
gevoel 'dat het allemaal niet zo lekker gaat'.
Tal van oorzaken zijn hiervoor aan te voeren.
Oververmoeidheid, relatieproblemen, het
overlijden van een naaste, een chronisch
tekort aan slaap, ongezond eten, te hard
werken... noem maar op. Maar voor mensen
die echt depressief zijn, lijken dergelijke pro
blemen onoplosbaar en vooral onomkeer
baar. Een depressie veroorzaakt heel veel
leed en kan ervoor zorgen dat een goed
functionerend, gezond mens geleidelijk aan
verandert in een eenzame, geïsoleerde per
soon voor wie het leven één lange lijdens
weg is. Een weg die in het uiterste geval kan
leiden tot zelfdoding.
Ziektebeeld met taboes
Depressie is.een ziektebeeld dat lang om
ringd is geweest door taboes. Veel mensen
zijn geneigd te denken dat iemand die een
depressie ontwikkelt waarschijnlijk een
'slappe persoonlijkheid' heeft. Dat is niet zo.
Volgens psychiater H.D.B. Vermeulen, werk
zaam in het AMC in Amsterdam, wordt een
depressie veroorzaakt door een combinatie
van factoren: "Een depressie is in feite een
optelsom van een lichamelijke aanleg, de
psychologische ontwikkeling van een mens
en de sociale omstandigheden, je kunt ervan
uitgaan dat de ene mens kwetsbaarder is
voor het ontwikkelen van een depressie dan
Behandeling met medicijnen
Naast gesprekken met een deskundige heb
ben veel depressieve patiënten baat bij me
dicijnen, de zogenoemde antidepressiva. De
laatste twintig jaar zijn er.moderne medicij
nen ontwikkeld die een revolutie teweeg
hebben gebracht in de behandeling van
depressies. Antidepressiva reguleren de func
tie en de verdeling van de neurotransmitters
in de hersenen. 'Neurotransmitters kunnen
vergeleken worden met kleine chemische
boodschappertjes. Ze. spelen een rol bij de
prikkeloverdracht tussen zenuwcellen en zijn
daarom onontbeerlijk voor het goed functio
neren van de menselijke geest.
Als gevolg van antidepressiva geen zin meer hebben in sex. Foto: Benelux Press
Zowel arts als patiënt zijn terughoudend bij het bespreken van sexuele problemen.
Foto: Benelux Press
Alle geneesmiddelen, ook antidepressiva, kennen bijwerkingen.
Tot de meest voorkomende bijwerkingen van antidepressiva
behoren onder meer misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn, wa
zig zien, verstopping, een droge mond en slaperigheid. Al naar
gelang de werkzame stof in het medicijn kunnen bepaalde bij
werkingen optreden. Het al dan niet optreden van een bijwer
king wisselt echter van persoon tot persoon. Gelukkig verdwij
nen of verminderen veel bijwerkingen in de loop van de behan
deling.
de andere. Als je vader of moeder aan een
depressie lijdt, loop je een groter risico dan
gemiddeld. Brengt je psychologische ont
wikkeling met zich mee dat je erg streng
bent voor jezelf, dan is de kans ook groter.
Sommige mensen maken vreselijke dingen
in hun leven mee zonder dat ze hierdoor een
depressie krijgen. Bij anderen is er maar
weinig voor nodig. Dat is echter geen kwes
tie van zwak of sterk zijn; er speelt een
lichamelijke aanleg mee. Een verandering in
bepaalde biologische processen in het
lichaam van een depressieve patiënt is aan
toonbaar."
Hoe herken je een depressie?
Zware vermoeidheid en het totaal ontbre
ken van plezier in dingen die iemand vroeger
wel leuk vond zijn vaak eerste waarschuwin
gen. Daarnaast moeten ten minste.vier van
de volgende symptomen aanwezig zijn om
te kunnen spreken van een depressie: een
aanzienlijke gewichtsverandering en verlies
van eetlust of juist een toename daarvan;
niet meer kunnen slapen of juist veel slapen,
vooral overdag; motorische stoornissen;
voortdurende vermoeidheid en verlies van
energie, een continue depressieve stemming;
sterke schuldgevoelens en jezelf niets waard
vinden; je niet meer kunnen concentreren,
niet goed kunnen nadenken, geen beslissin
gen kunnen nemen; terugkerende gedach
ten over dood en zelfdoding.
Het grote verschil,, tussen tijdelijk gedepri
meerd zijn en een serieuze depressie heb
ben, wordt verduidelijkt door het volgende
voorbeeld. Iemand die het even niet meer
ziet zitten, kijkt naar buiten, ziet de zon en
denkt al snel: ach, het valt misschien wel mee
allemaal. Iemand die depressief is, kan het
zonlicht nauwelijks verdragen! Het niet on
derkennen en behandelen van een depressie
kan verstrekkende gevolgen hebben. Een
sociaal isolement, arbeidsongeschiktheid en
het stuklopen van een relatie zijn veel voor
komende gevolgen.
Een bijwerking die vaak niet verdwijnt, is de
negatieve invloed van het medicijn op de
sexuele beleving van de patiënt. Dat levert
vooral problemen op voor mensen die last
hebben van terugkerende depressies, waar
door ze in feite permanent antidepressiva
moeten slikken. Ongeveer de helft van de
patiënten die gedurende langere tijd een
antidepressivum slikt, kampt met sexuele
problemen.
Welke sexuele problemen doen zich eigen
lijk voor als gevolg van het gebruik van
antidepressiva? Dr. H. Becker, arts, werk
zaam als assistent-psychiater in het AMC:
"Alle normale sexuele problemen komen
voor als gevolg van hét gebruik van
antidepressiva. De meest gehoorde bijwer
king is het niet meer kunnen krijgen van een
orgasme. Maar er zijn nog veel meer.bijwer-
kingen. Geen plezier meer beleven aan sex,
totaal geen zin meer hebben in sex, geen
erectie kunnen krijgen en ga zo maar door.
Slechts 15% van de patiënten geeft zelf aan
dat het gebruik van antidepressiva dit soort
problemen voor hen oplevert. Wordt er ech
ter gericht naar gevraagd, dan kan het aantal
mensen dat deze vraag met ja beantwoordt,
oplopen tot 90%."
Over deze specifieke bijwerking wordt
meestal met geen woprd gerept. Niet door
de arts en ook niet door de patiënt zelf.
Volgens Dr. Vermeulen heeft dit een aantal
oorzaken: "Ten eerste is er vooral in het
begin van de behandeling een duidelijke
prioriteit. Iemand die nadenkt over zelfmoord
zal het uiteraard weinig kunnen schelen wat
de invloed van medicijnen op zijn of haar
sexleven is.
Naarmate de behandeling aanslaat, wordt
de patiënt meestal alleen nog gevraagd naar
het verloop van de depressie, en niet naar
eventuele bijkomende kwalen. De patiënt en
de arts hebben te weinig tijd om dit soort
dingen goed door te spreken. Bovendien zijn
zowel arts als patiënt terughoudend in het
bespreken van sexuele problemen, waar
schijnlijk uit een soort schaamte. Als ik colle
ga's vraag of zij sexuele problemen als ge-
volg van medicijngebruik onderkennen en
bespreken, is het antwoord eigenlijk altijd
positief. Maar in de praktijk blijken slechts
weinig artsen ernaar te vragen."
Antidepressiva en sex
Over de invloed van antidepressiva op de
sexuele beleving zijn geen duidelijke
onderzoeksgegevens beschikbaar. De nega
tieve gevolgen ervan voor de sexuele 'pres
taties' blijken in de praktijk echter zeer aan
nemelijk.
Geen plezier meer kunnen beleven aan sèx
wordt vaak in eerste instantie veroorzaakt
door de depressie zelf. Maar als patiënten
zich na verloop van tijd beter voelen, blijft
het vaak toch doortobben op sexgebied.
Is de negatieve invloed op het sexleven voor
iedere patiënt even belangrijk? Dr. Becker:
"Antidepressiva slik je meestal gedurende
geruime tijd. Bij mensen die meerdere malen
een depressie hebben gehad, wordt het vaak
raadzaam gevonden om de medicijnen door
te blijven slikken, ter voorkoming van een
nieuwe depressie. Naar schatting slikt zo'n
20% van de patiënten blijvend een anti
depressivum.
Voor die mensen kan een verstoqrd sexleven
afbreuk doen aan de kwaliteit van hun le
ven." Psychiater Vermeulen vult hierop aan:
"Een plezierig sexleven is belangrijk voor een
mens. Als je lekker "hebt gevrijd voel je je
goed. Dat sexuele stoornissen - al dan niet als
gevolg van antidepressiva - zeer onaange
naam zijn voor de patiënt, spreekt voor
zich."
Jantine kreeg voor het
eerst in haar leven een de
pressie toen zij veertig
was. Na een mislukt eerste
huwelijk trouwde zij op
nieuw. Zij verhuisde
daarop, samen met haar
twee kinderen uit haar vo
rige huwelijk en haar echt
genoot naar Amsterdam.
Ook haar man had twee
kinderen uit een vorig hu
welijk.
De zorg voor de vier kinderen viel haar
zwaar en leverde veel spanningen op.
Haar tweede echtgenoot was een
perfectionistisch en beheerst persoon.
Hij verwachtte van haar dat zij de peni
bele gezinssituatie goed het hoofd zou
bieden. Jantine kreeg steeds meer het
gevoel dat zij ten aanzien van hem te
kort schoot. Hij had zichzelf immers
altijd onder controle. Ze sliep steeds
slechter en dronk stevig om haar ang
sten te bedwingen. Het ging mis, Jantine
belandde op de gesloten afdeling van
een psychiatrisch ziekenhuis. Na zes
weken mocht ze weer naar huis. Maar
in de tijd die daarop volgde, keerde de
depressieve stoornis bij de minste of
geringste tegenslag weer terug. De me
dicijnen die ze slikte, boden aanvanke
lijk weinig verlichting en hadden verve
lende bijwerkingen. Ook haar sexuele
relatie met haar man leed onder de
effecten van de medicatie. Vrijen ging
moeizaam, zeker gedurende de perio
den dat ze een hogere dosis moest
innemen. Ze vroeg haar psychiater of
de medicijnen daar de oorzaak van
konden zijn. "Het zou kunnen" was het
enige antwoord dat ze kreeg. Ruim zes
maanden geleden vroeg haar huidige
psychiater haar een vragenlijst in te
vullen over de neveneffecten van haar
medicijnen op haar sexuele beleving.
Ze ervoer het als een opluchting dat er
eindelijk over gesproken kon worden.
Jantine is nu vijfenvijftig. Twee jaar ge
leden overleed haar man na een slo
pende ziekte. "Voor mij is sexualiteit nu
niet meer zo heel relevant", vertelt ze.
"Maar voor jonge, sexueel actieve men
sen die chronisch depressief zijn is het
vreselijk. Je bent al zo geïnvalideerd
door de ziekte op zich, en dan wordt
enig plezier in je sexleven ook nog
onmogelijk gemaakt. Het zou goed zijn
als depressieve patiënten hier met hun
arts over kondeh praten. Er zijn echter
maar weinig psychiaters en huisartsen
die erover beginnen."
ZWEMMEN
De Duinkikke
In IJsselstein wei
Speedojaargang v>
Van De Duinkik
kinderen aan
Rouwend aal, M
Remco Hooft zwc
vrije slag, Voor I
verde dat een clu
M 4>
