JZ\TiriZL
<SÖD
BOEKENWEEK 1997
12-22 MAART
Boekenweekgeschenk
om verliefd op te worden.
2 Boekenweekessay's
Ni'gf te geloven
over God, geloof en ongeloof.
vrijdag
itiek
Spreekt God u aan?
Boekenweek 1997: 'Mijn God',
religie en religieus gevoel op schrift
H.M. Kuitert: 'Aan God doen'
►sierhuis
I CULTUUR WELZIJN I
PAGINA 18 WOENSDAG 12 MAART 1997
SOESTER COURANT
Woensdag 19 maart, Oude Kerk
Wie vergelijkt
leest de Soester Courant
PAGINA 19
Woensdag 12 t/m zaterdag 22 maart
Conuie Palmen bij
SLEE in Amersfoort
Renate Dorrestein schreef "Want dit is mijn lichaam", een wrang en vermakelijk verhaal rond
o.a. Xandra die denkt dat de mens via plastische chirurgie maakbaar is en Job, haar beroemde
schoongrootvader wiens nieuwe huwelijk met de veertig jaar jongere Felicity
het vreselijkste onheil oproept,
Gratis bij aankoop van ten minste f 19,50 aan boeken, zolang de voorraad strekt.
Gerrit Komrij op z'n best-, opmerkelijk essay voor iedereen die met vragen zit over
de oude en nieuwe vermommingen van de godsdienst.
Ook Dr. Kuitert heeft ter gelegenheid van de Boekenweek een essay geschreven, getiteld
'Aan God doen'. Hij gaat in op de vraag of God in Nederland zijn langste tijd gehad heeft. Ook dit
boekje is rond de Boekenweek goedkoop verkrijgbaar. Dr. Kuitert treedt tijdens de Boekenweek
in Soest op, in de Oude Kerk. Slechts f 4,95.
DIT ZIJN ONZE AANRADERS:
1. Marcel Möring: In Babyionf 55,..
2. Harry Mulisch: De ontdekking van de hemelf 39,90
3. Nlci ter Linden: Het verhaal gaatf 39,50
4. Lulu Wang: Het Lelietheaterf 39,90
5. Anna Enquist: Het geheimf 34,90
6. Sytze van der Zee: Potgieterlaan 7f 29,90
7. Walter Wangerin: Het Boek van Godgeb. f 65,-
ing. f49,90
8. Herman Pleij: Dromen van Cocagnef55
9. J.J. Voskuil: Het Bureau 3, Planktonf 69
10. Almudena Grandes: Malenaf 39,90
11. Jung Chang: Wilde Zwanen, dochters van Chinaf 25,.
12. Margriet de Moor: Hertog van Egyptef 37,50
13. Kader Abdolah: De reis van de lege flessenf 29 90
14. J.L. de Jager: Albert Heijn, memoiresf 24 98
B
K H
N
Winkelcentrum Hartje-Zuid Soest 035-6012419
Huub Oosterhuis.
lousiasme ten gehore,
ie meeste reguliere kerkgangers is het
.pertoire van Oosterhuis weliswaar niet
nbekend, maar het wijkt - vooral door
ijn poëtische zeggingskracht - toch
erk af van de gebruikelijke psalmen en
ezangen in de protestantse traditie. Die
'orden door steeds meer mensen erva-
;n als gekunstelde rijmelarij met een al
massieve en achterhaalde geloofsop-
atting, die weinig ruimte laat voor de
vijfels en onzekerheden van deze tijd.
)e "liedkunst" van Oosterhuis biedt die
uimte wel en heeft ook een belangrij-
e bijdrage geleverd aan de modermse-
ing van de katholieke liturgie. De koor-
roep laat vrijdagavond, aan de piano
iegeleid door Diet Stolk, een min of I
neer representatieve keuze uit het
iudere en het recentere kerkliederen-
ieuvre van Huub Oosterhuis horen.
)e bijeenkomst begint om 20.00 uur.
)e entree is f 5,-.
ft De oecumenische koorgroep - hier tij- I
iens een repetitie in de NPB-kerk - ver-
olkt vrijdag een aantal liederen van
Huub Oosterhuis.
Het was een goed idee om het thema
van de boekenweek 1997 in het teken
van religie en godsdienst te stellen. Na
een lange periode dat God dood gezwe
gen werd, mag het weer. God is weer
"in" zogezegd. Het boekenweekmagazi
ne: "Mijn God", is een tijdschrift met
maar liefst meer dan 250 titels die op
enigerlei wijze met God te maken heb
ben.
Boeken, die direct of indirect over reli
gie gaan staan zelfs op de zogenaamde
toptien. "Het Verhaal Gaat..." van Nico
ter Linde is een bestseller. Het is van
zelfsprekend, dat de kerken, waar God
nooit "uit" is geweest, willen inspelen op
het thema van deze boekenweek.
De Raad van Kerken heeft daartoe Prof.
Harry Kuitert bereid gevonden naar
Soest te komen. Ooit stond zijn boek
"Het algemeen betwijfeld christelijk ge
loof' enige jaren geleden op de lijst van
best verkochte boeken. Voor radio en
televisie was en is hij een veelgevraag
de spreker over godsdienst en (medi
sche) ethische kwesties. Ter gelegenheid
van de boekenweek is een dezer dagen
zijn essay "Aan God doen" verschenen.
Daarover en nog veel meer gaat het op
woensdag 19 maart in de Oude Kerk
(aanvang 20.00 uur), waar Ton van der
Worp, gewezen uitgever van Ten Have,
professor Kuitert zal interviewen en alle
gelegenheid geboden zal worden om
met hem in gesprek te raken.
ft Prof. dr. H.M. Kuitert.
In de kerk liggen alle boeken van Prof.
Kuitert ter inzage, ze zijn daar niet te
koop. De boeken zijn wel te koop bij
boekhandel Van de Ven, medeorganisa
tor van deze avond. Prof. Kuitert is be
reid om in de pauze door de bezoekers
meegebrachte boeken te signeren. De
toegang is vrij.
De Raad van Kerken nodigt hierbij ie
dereen van harte uit.
leeft het christendom Nietzsche ("God
i dood") ingelijfd, die in zijn boek
2cce Homo" schreef: 'Ik ben een blij-
e boodschapper, zoals er nog nooit een
geweest. Pas sedert mijn optreden is
r weer hoop"?
x stond vroeger in Soest, in de Emma-
erk, een hervormde predikant op de
ansel, die altijd beweerde dat hij in zijn
ndententijd twijfelde tussen Nietzsche
n Christus. In de grens tussen die twee
3 flinterdun?
loe je met taal kunt manipuleren be
drijft u in het zesde hoofdstuk aan de J
and van een verhaal (1917) uit de Rus-
ische burgeroorlog. Hoe gevaarlijk is
tal bij de overheid, in de liefde, bij de
olumnist, bij de cabaretiers?
ocialisme
iteressant zijn uw beschouwingen over j
imos en Marx. Ik kan me uw bewon-
ering voor de Latijnsamerikaanse be-
rijdingstheologen goed voorstellen. En
oor de Club van Rome (1974) en voor i
e Groep van Lissabon (1994), waarvan
e boodschap luidt: we scheppen steeds
ïeer rijkdom, die steeds meer armoe-
e voortbrengt. Over 25 jaar zijn er acht
ïiljard mensen op aarde, waarvan ze-
en miljard noodlijdend.
/at zijn de overeenkomsten tussen re
gie en het socialisme, dat u aanhai w
1 voorspelt een wereld, geregeerd door
ïdustriële giganten, steeds knappere I
ibotten, sterkere laserstralen, subtielere I
:anners. Een communicatie-snelweg I
'aarlangs beeld-klank-tekst worden
vergeseind. Bestaan er dan nog boe-
en, kranten, kletspraatjes, gesprekken,
xposities, concerten? Waar leven we
og voor?
.an Soest dit alles aan op 15 maart in I
e Oude Kerk. Mijn God. Kunt u ons j
ertellen wat volgens u de zin van het J|
wen is?
1983 schreef u aan uw opvolger Fe-
x Rottenberg als directeur van de Ba-
e een gedicht-brief, beginnend met de j
ïgel: "Laten we zo links zijn als het licht 1
nks is." Wilt u dit toelichten als direc-1
:ur van De Rode Hoed en als priester 1
dichter van een buitenkerkelijke kerk,
ie tegelijk leerhuis, liturgiehaard, thea-
x-concertzaal, gehoorzaal met discus-1
epodium en stiltecentrum is? Een tref* I
unt met lage drempels, zo mogelijk
Dnder plichtplegingen, codes en stellig-
eden? Een huis voor alles wat het te-
endeel is van leegte, onland, ongein,
nzin? Waar de zin-van-het-leven wordt
elezen, gespeld, gezongen, onder-
raagd, uitgelegd, betwijfeld, aange-
ochten, bepleit alsof het leven ervan
fhangt?
id voor ons, Oosterhuis, dat deze
'ude Kerk nooit gesloopt wordt en het
iet dit gebouw in de volgende eeuw die
ant opgaat.
Jan Visser
Van alle kanten en kranten horen
we het: "Mijn God". Het motto van
de boekenweek is juist en actueel
gekozen. Want met "Mijn God" kun
je alle kanten uit: biddend maar
ook vloekend.
God, zo zeggen en schrijven velen, is
weer "in". De tijd dat God werd dood
verklaard ligt weer enige tientallen jaren
achter ons. De beginregel - sinds een
uitzending van Paul de Leeuw met Con-
ny Palmen weten we hoe belangrijk die
is - van het boekenweekessay van Ger-
rit Kombrij "Niet te geloven" luidt dan
ook met: "Een mens zonder God is als
een korset zonder vrouw. Zonder God
heeft de mens geen inhoud en is hij
stuurloos."
De auteur Prediker, schuilnaam van een
wijze koning in Israël, heeft nog steeds
gelijk; ruim tweeduizend jaar geleden
schreef hij: "er is niet nieuws onder de
zon." En inderdaad, prof. Kuitert - be
kend van tv en zijn bestseller "Het alge
meen betwijfeld christelijk geloof"
schreef enige jaren geleden al een inspi
rerend boekje: "Zonder geloof vaart
niemand wel". Daar sta ik volledig ach
ter.
Maar zoals de ene mens de ander niet
is, zo is de ene god ook de andere niet.
Ook het ene geloof verschilt van het
andere. Daar zit nu juist de kneep.
Als ik zie hoeveel goden er in onze
markteconomie ach "presenteren" op de
relimarkt voel ik me wat ambivalent. Ik
ben niet onverdeeld blij. Natuurlijk is
het fijn te zien, dat "God" weer in de
belangstelling staat. Maar of "Hijzelf' er
zo blij mee is?
Het boekenweekmagazin "Mijn God"
kopt: "250 prachtboeken vol zin be
tekenis". Prachtig hoor. Maar ik voel me
een beetje als die depressieve vrouw die
zei: "ja die roos bloeit nu prachtig, maar
over een paar weken - ook een boeken
week gaat voorbij - dan is ie weer ver
welkt".
Ja zult u terecht zeggen: dat is nu weer
zo'n typische calvinist, die zijn nooit
eens echt blij. Dus vooruit dan maar:
ook ik ben blij met een opleving van de
religie. Per slot van rekening is alles be
ter dan het geestelijke vacuüm, dat op
allerlei fronten in onze moderne maat
schappij is ontstaan.
Religie is nog geen godsdienst
Maar of een ieder op de boekenmarkt
de juiste keuze weet te maken, dat be
twijfel ik. Niet elke reli-bestseller is ook
goed. Het boek "De Celestijnse belofte"
van Redfield, dat maandenlang in de
top-tien stond, gaat er in als koek, maar
of het ook maar iets met Godsdienst, ik
bedoel dienst aan God te maken heeft
betwijfel ik. Ik wil maar zeggen: religie
is nog geen godsdienst. Het boek van
Redfield met z'n avontuurlijke inslag,
zegt de mens te helpen op zijn weg naar
het "Tiende Inzicht" en lijkt zo mooi.
Maar in wezen biedt het een weg "zon
der God" en eigenlijk ook zonder de
naaste.
Want elk contact met de boodschappers
van elk "nieuw" inzicht mist een echte
relatie. Elke boodschapper dient er
slechts toe de zoeker naar een hogere
graad van zelfbewustzijn van dienst te
zijn. U voelt het al, het gaat hier niet om
"dienst aan God", maar om een opwaar
dering van de mens, met een sausje Ra-
telbandoptimisme als een variant op wat
ooit Kloos dichtte: "ik ben een god in
het diepst van mijn gedachten".
Vision statement
Terecht merkt Rootmensen, de schrijver
van onder andere de bestseller "Veertig
woorden in de woestijn" in de courant
"Waar vind ik Mijn God", uitgegeven
door de gezamenlijke "Samen-op-Weg
kerken ter gelegenheid van de boeken
week 1997 op: "De hedendaagse spiri
tualiteit blijft vaak aan de oppervlakte,
juist omdat ze zo dwingend rendement
moet opleveren en zo gericht is op zelf-
ontplooiiing en succes als het hoogste
goed Je moet bereid zijn de gedach
te dat geloven een "successtory" is, te
laten varen. Geloven is een diepe vreug
de, maar werkt tegelijkertijd oog versto
rend: het legt een tekort open, heeft
betrekking op een verlangen naar een
andere wereld..."
De Celestijnse belofte" speelt nota bene
in Zuid-Amerika, maar van enig maat
schappelijke betrokkenheid is niets te
merken. Hernieuwde belangstelling
voor de individuele ziel is mooi, maar
het mag niet ten kosten gaan van de
noodzakelijke aandacht voor de maat
schappij en haar noden en dus mijn
naaste. Het vision statement van de bij
bel is dan ook: "Je zult God liefhebben
én je naast als jezelf'.
De godjes van deze tijd
De dwangbuis van de godsdienst met
het Ene Ware Verhaal hebben velen de
laatste decennia achter ons gelaten. De
zware donderpreken, de ouderlingen in
het zwart, het accent op hel en verdoe
menis, hebben velen de kerk de rug
doen terugkeren. De schrijver Maarten
't Hart raakt er niet over uitverteld. En
als je hem moet geloven - en dat doe ik
nu bepaald niet! - dan zou er in de kerk
in de afgelopen jaren niets ten goede
zijn veranderd. Hij weet het, want hij
heeft een steekproef gehouden. Stel je
voor dat er inderdaad wat veranderd
zou zijn, dan moet hij in ieder geval naar
een andere bron van "inspiratie" uitzien.
Maar vanuit deze zwart-kerkelijke
dwangbuis zijn velen terecht gekomen in
het open "Pantheon" van het veelgoden
dom. Het nieuwe heidendom tiert we
lig. De goden van deze eeuw hebben in
het nieuwe religieuze tijdperk de wind
mee; de god van de markt, de god van
het World-Wide-Web, de god van mijn
diepste zelf, om er maar een paar te
noemen, profiteren van deze religieuze
hausse. De veelsoortigheid onder de
goden correspondeert met de vele stem
men in ons zelf en in de samenleving. Is
het gek dat op de markt van de zinge
ving mensen uit reactie weer op zoek
zijn naar Het Ene, en die Ene, die al die
verschillende deelbelangen en al die ver
brokkelde waarheden en al dat frag
mentarische weer tot een zinvolle Een
heid samenbindt? De hang en drang
naar mystiek, die niets anders wil zijn
dan de realisatie van een vereniging van
het goddelijke en de mens valt hieruit te
verklaren.
Kortom, niet alles wat voor God gehou
den wordt, is God.
Dat is zeker.
Tegen de tand des tijds is gelukkig al
leen God zelf bestand.
Daarover spreekt prof. Kuitert, die door
Ton v.d. Worp, uitgever van Ten Have,
woensdagavond 19 maart in de Oude
Kerk te Soest. Graag ontmoet ik u daar.
Ds. J.W. Huisman,
voorzitter Raad van Kerken te Soest
Donderdag 20 maart
Midas Dekkers in
C-drie
Tijdens de Boekenweek is Midas
Dekkers te zien en te horen in de
theaterzaal van C-drie. Zijn lieve
lingsonderwerp is en blijft de merk
waardige verhouding tussen mens
en dier. Zijn interesse voor dieren
bloeide op tijdens zijn studie in
Amsterdam, zijn interesse voor
mensen werd gewekt in het ouder
lijk café.
Meestal schrijft Midas over de raakvlak
ken tussen beiden. Wie iets van Midas
Dekkers heeft gelezen, beziet niet alleen
Moeder Natuur, maar vooral ook de
mens met andere ogen. Een aantal be
kende boeken van hem zijn: "Het edel-
gedierte", "Leve de dieren" en "Mum
mies". Veel aandacht kreeg het boek
"Lief dier" (1992), waarin Dekkers een
omstreden relatievorm (de bestialiteit)
op eigen wijze belicht.
Enkele verhalende kinderboeken van
Midas Dekkers zijn "Het Walvismeer",
spannend boek over Greenpeace en
"Houden beren echt van honing", over
het afscheid nemen van je knuffel. Het
mooiste dat hij voor kinderen heeft ge
schreven zijn informatieve boeken zoals
"Je binnenste buiten" en "Kijken met je
handen", dat vol staat met proefjes die
je met de natuur dichtbij huis kunt
doen.
Bij een groot publiek werd Dekkers be
kend door zijn columns, die hij elke
zondagochtend in het radioprogramma
"Vroege vogels" uitspreekt. Voor de te
levisie maakte hij de programma's
"Pootjes" en "Midas". Dit laatste pro
gramma over de natuur dicht bij huis, is
de komende maanden ook weer te zien.
De lezing begint om 20.15 uur in de
theaterzaal van C-drie. Toegang: f 15,-/
f 12,50 (CJP/Pas65/VW-leden).
De Boekenweek van 1997 heeft als
motto 'Mijn God' en vestigt daar
mee de aandacht op religie en reli
gieus gevoel op schrift. De voor
naamste reden voor de CPNB om
dit thema te kiezen ligt in het aan
bod van de Nederlandse uitgevers
en boekverkopers. Dat aanbod be
vat namelijk een rijke schat aan
boeken over... ja over wat eigenlijk?
Over de wereldgodsdiensten om te be
ginnen. Die vinden al sinds eeuwen hun
neerslag in boeken en geschriften. Ook
de meer individueel beleefde vormen
van spiritualiteit die in onze tijd opgang
maken, hebben een eigen boekenstroom
voortgebracht. En de literatuur? Of het
nu gaat om de Nederlandse of de inter
nationale, het religieuze motief heeft er
duidelijke sporen achtergelaten.
Wat hebben al die boeken met elkaar
gemeen? Dat ze op de een of andere
manier getuigenis afleggen van de ken
nelijk onstilbare behoefte van mensen
om zich met de zin van het leven bezig
te houden. Het "belang" van al die boe
ken gaat daar nog iets bovenuit. Zonder
boeken zouden de meeste geestelijke
stromingen niet stromen.
De speciaal geschreven bijdragen aan
het magazine "Mijn God" kwamen tot
stand onder redactie van auteur Gerben
Hellinga ("Wintervlinder"), journaliste
Maijoleine de Vos (NRC Handelsblad)
en ex-uitgever Ton van der Worp (Ten
Have). Stuk voor stuk laten deze bijdra
gen iets zien van de vele manieren waar
op auteurs het onderwerp aan kunnen
pakken. Ze worden afgewisseld met vier
collecties.
Ten eerste stelde Rob Schouten een
mini-bloemlezing samen uit de Neder
landse poëzie. De gedichten die hij koos
spreken allemaal God rechtstreeks aan,
in de tweede persoon dus. Daarnaast
geven zeven tekenaars hun kijk op reli
gie en religieus gevoel. Op een tiental
pagina's wordt een selectie uit het lever
bare boekenaanbod gepresenteerd. Het
geheel wordt afgerond met enkele per
soonlijke leestips.
Bestaat God? Heeft het leven zin? Gro
te vragen. In afwachting van een ant
woord is een bezoek aan de boekwinkel
ten zeerste aan te raden.
Ter gelegenheid van de Boekenweek
publiceert de Stichting CPNB twee een
malige uitgaven:
Het Boekenweekgeschenk "Want dit
is mijn lichaam", door Renate Dorres-
tein. "Want dit is mijn lichaam'' is een
cadeautje van de boekverkoper voor
elke klant die tijdens de Boekenweek
1997 voor ten minste f 19,50 aan Ne
derlandstalige boeken koopt in de boek
winkel.
Het essay "Niet te geloven", door
Gerrit Komrij. Het boekènweekessay is
alleen tijdens de Boekenweek 1997 te
koop voor f 4,95.
Renate Dorrestein
Renate Dorrestein werd op 25 januari
1954 geboren in Amsterdam. Nadat zij
in 1972 haar gymnasiumdiploma had
gehaald, ging ze werken voor het blad
"Panorama" waarvoor ze vele reizen
maakte. In de jaren zeventig leidde zij
haar eigen productiebureau "Proburo"
dat bijlagen verzorgde voor tijdschriften.
Tegelijkertijd werkte zij als free lancer
voor het "Parool", de "Viva" en "Opzij",
in 1981 werd Renate Dorrestein hoofd
redacteur van het maandblad "Mensen
van Nu".
In 1982 treedt zij toe tot de redactie van
"Opzij". Later zou zij de functie van
hoofdredacteur bekleden tot 1987. In
dat jaar besluit zij full-time schrijfster te
worden. Gedurende 1986-1987
Renate Dorrestein "writer in residence"
aan de universiteit van Michigan in Ann
Arbor, USA. Dorrestein is een van de
oprichters van de Anna Bijns Stichting,
die sinds 1986 ieder jaar een prijs uit
looft voor "de vrouwelijke stem in de
letteren".
Vorig jaar verscheen "Verborgen gebre
ken", de tiende roman van Renate Dor
restein sinds haar debuut "Buitenstaan
ders" in 1983. Andere recente titels zijn
"Het Hemels Gerecht", "Ontaarde moe-
Aldegonda Petronella Hubertina Maria
Palmen (1955) is in de Boekenweek
1997 (thema: o, mijn god!) op donder
dagavond 13 maart om 20.00 uur te gast
in theater "De Lieve Vrouw" te Amers
foort bij de Stichting Literaire Evene
menten Eemland (SLEE).
Connie Palmen werd in het Limburgse
dorpje Sint Odiliënberg geboren, wilde
aanvankelijk non worden, maar ging in
1977 Nederlands en filosofie studeren in
Amsterdam. Ze slaagde in 1986 cum
laude voor haar studie Nederlandse
Taal- en Letterkunde en behaalde twee
jaar later haar doctoraaldiploma in de
filosofie met een afstudeerscriptie over
Socrates.
In haar eerste, tot in de puntjes gecon
strueerde roman "De wetten" (1991)
heeft de vrouwelijke hoofdpersoon ze
ven ontmoetingen met zeven figuren:
De Astroloog, De Epilepticus, De Filo
soof, De Priester, De Fysicus, De Kun
stenaar en De Psychiater. Na drie weken
was het boek uitverkocht en werd ver
taald in acht vreemde talen.
In 1995 verscheen haar bestseller "De
vriendschap", dat werd bekroond met
de AKO-literatuurprijs. Veel lichter van
toon en thematiek dan "De wetten",
gaat deze roman over de hechte vriend
schap tussen twee vrouwen, maar ook
over de verbintenis tussen lichaam en
geest, over het verlangen je te hechten,
over de angst voor binding, over versla
ving en obsessie, over het lot en de keu
ze, schuld, schaamte en angst. Van deze
twee boeken zijn samen vijfhonderdui-
zend exemplaren verkocht.
Reserveren is gewenst: tel. 033-
4618865. Toegang: f 10,-; CJP/Pas65+
f 7,50; donateurs gratis.
Renate Dorrestein.
ders" en "Een sterke man", een titel die
genomineerd werd voor de Libris Lite
ratuur Prijs 1995. Ook trok ze veel aan
dacht met "Heden ik" (1993), waarin ze
uitgebreid verslag doet van de chroni
sche vermoeidheidsziekte ME, waaraan
ze sinds enkele jaren lijdt. Voor haar
gehele oeuvre werd haar in 1993 door
het maandblad "Opzij" de Annie Ro
meinprijs toegekend.
In opdracht van de Stichting CPNB
schreef Renate Dorrestein het Boeken
weekgeschenk 1997: "Want dit is mijn
lichaam".
Casper en Xandra Olson laten niets aan
het toeval over. Hun eerste kind zal een
jongen zijn, dat heeft de genderkliniek
gegarandeerd. Daarna een meisje, zo is
hun plan, en dan nieuwe borsten voor
Xandra en voor de kids een blonde la
brador. Ook de norse schilder Job
Olson, Caspers beroemde grootvader, is
heer en meester over zijn lijf en leden en
zijn lot, totdat hij kort na zijn huwelijk
met de veertig jaar jongere Felicity
wordt getroffen door een beschamende
kwaal. Tot overmaat van ramp wordt in
zijn tuin bij toeval het stoffelijk over
schot van zijn eerste echtgenote gevon
den. Job wordt zó door de verwikkelin
gen in beslag genomen, dat zijn werk er
bij in dreigt te schieten. Zijn kreupele
dochter Maria, die al levenslang zijn
enige model is en wier beeltenis in mu
sea over de gehele wereld hangt, vreest
dat al zijn schilderijen in hun lijst zullen
vervagen en verbleken als Job de draad
niet weet op te pakken. Dit is het even
wrange als vermakelijke verhaal over het
geloof dat de plaats heeft ingenomen
van de religies van weleer: de overtui
ging dat de mens zijn eigen maker is.
Gerrit Komrij
Gerrit Komrij werd geboren op 30
maart 1944 te Winterswijk. Na het gym
nasium te hebben doorlopen, studeerde
hij in Amsterdam drie jaar Algemene
Literatuurwetenschap, onderbroken
door een verblijf van een jaar in Grie
kenland. In zijn studietijd publiceerde
hij enige gedichten, onder meer in
"Propria Cures".
Na zijn studie definitief te hebben afge
broken begon hij een vertalerspraktijk.
Uit zijn vertalingen uit het Nieuwgrieks,
Latijn, Engels, Duits en Frans blijkt
steeds een grote technische vaardigheid.
Van 1969 tot 1995 was hij redacteur van
het literaire maandblad "Maatstaf'. Na
Gerrit Komrij.
1975 stopte hij voorlopig met zijn ver
taalwerkzaamheden en richtte zich voor
al op kritisch werk. Hij schreef toen, in
de tweede helft van de jaren zeventig, in
"Vrij Nederland" regelmatig recensies
over literatuur een beeldende kunst.
Voor het "NRC Handelsblad" schreef hij
in 1977 een jaar lang televisiekritieken
en op de achterpagina van die krant een
column onder de titel "Een en ander".
Komrij werkte mee aan een aantal ra
dioprogramma's met satirische inslag. In
de jaren tachtig maakt hij ook naam in
de toneelwereld vanwege zijn opzienba
rende vertalingen van onder meer Sha-
kespeare-drama's. Literatuurkritieken
schreef hij in die tijd niet meer.
In 1993 ontving Gerrit Komrij de P.C.
Hooftprijs voor beschouwend proza.
Zijn omvangrijk oeuvre bevat essays,
columns, poëzie, toneel en romans.
Daarnaast geniet hij bekendheid als
bloemlezer van de Nederlandse poëzie.
Voor de Boekenweek 1996 schreef Ger
rit Komrij het essay "Niet te geloven".
In een prieel komen drie heren bijeen.
Zij praten over het bestaan van God,
over religie en over de rol die de tijd
geest daarin speelt. In de afgelopen tien
tallen jaren zijn de kerken ontvolkt ge
raakt, maar volgens velen is men het
dieptepunt alweer voorbij. Inmiddels
rukken de gelovigen weer op alle fron
ten op. Zo beweert men. "Niet te gelo
ven" is een knuppel in het celestijnse
hoenderhok. Het is het laatste inzicht
van een schrijver die er nooit voor te
rugdeinst modes en misverstanden hard
aan te pakken. "Schater en krepeer".
Van de Ven
