n intensief
fan van Kooij: "Kerkebuurt was toonbeeld van het oude Soest"
U bolt
Waardebon
- 2e pak GRATIS
U bent van harte welkom.
RIGOUREUS
uitverkopen.
Waarnaar groeide in jaren twintig en dertig op in oude dorpskern achter de Oude Kerk
351223
PIJPEN bv
ïandel
leest de Soester Courant
Spataderen
iwOENSDAG 31 DECEMBER 1997
SOESTER COURANT
PAGINA 7
erwoerd/
n Haren"
eg 20, Soest
)1 48 32
Soester Courant
ikt wekelijks 30.00(1
grage lezers
nwjaarsreceptie
le
'Beter laat
dan nooit'
"De echte
Kerkebuurt
begon voor ons
bij de openbare
lagere school"
"In de jaren
twintig waren
hier vier
bakkers
gevestigd"
Want...
wegens een opknapbeurt
van onze winkel gaan wij
Het Sophia-team
De specialist aan het woord (14)
7
a& f#r aas.
T Navulverpakking 1 kilo
Albert Heijn Smitshof, Soest
uitvaartcentrum naaruw
dbert Cuyplaan te Soest
afscheid beschikken wii
i als zilvergrijze auto's,
kistkoeling beschikbaar.
HT BEREIKBAAR.
'bedrijf gevestigd sinds 1938
ervolle verzorging van
ten en crematies
cht bereikbaar:
'i stijlvolle begrafenis
naar Uw wensen.
uuu uiïJL.
persoonlijk. "NVT
VERZORGING
45-3742 XG Baarn
135 - 541 44 33
:ht bereikbaar
begrafenissen en
ror alle gezindten
[gehele land.
tan elders verzekerde
o's, voorafregelingen en
erzekeringen.
wkamers:
ïtrum "De Engenhof",
aan 196 te Soest,
irtcentrum De Ark"
lat 17 te Baarn.
tl 46 35 of 54144 33
veranderingen voorgedaan waar-
behoefte is aan een nieuwe wet. ,i
le wet maakte het bijvoorbeeld
slijk om te komen tot werkgebie-
de provinciegrenzen overschrij-
it gaat veranderen. De gebieden
groter en worden afgestemd opU|
ïische samenhang. Een door het 11
rie van Economische Zaken in-
2 commissie adviseerde over de
werkgebieden met als resultaat
aantal kamers teruggaat van 28
ners hebben, vooruitlopend op|
andkoming van de nieuwe weg, r;
regelen getroffen om vanaf 1 ja-
1998 het bedrijfsleven in hun
gebieden van dienst te kunnen
nieuwe wet geeft de kamers een
nogelijkheden om hun activitei-
d af te stemmen op de behoefte
bedrijfsleven in de verschillen
ds. Over vier jaar wordt bekeken
ret aan de verwachtingen heeft
root Gaesbeeker Gilde is de
vereniging van Soest en van
r belast met de verdediging van
Oat was tenminste eeuwenlang
tie en deze is natuurlijk inmid-
t meer aan de orde, want inmid-
eker 100 jaar overgenomen door
tselijke autoriteiten. Toch pro-
et gilde ook in deze tijd haar
lingen na te streven, maar dan
sociaal-cultureel vlak. Bescher-
in dat klimaat gebeurt bijvoor
oor samenwerking met andere
verenigingen en instellingen, of
een maar door beschikbaarstel-
i de accommodatie. Zo organi-
smpo Toer Soest, Wandelcomi"
van Gaesbeek, AV Pijnenburg
1 ieder een op hun eigen terrein
2 activiteit. De gezamenlijke
'bonden tekenen in samenwer-
et het gilde voor de jaarlijkse
icontactmiddag.
ïodigt het Gilde hen, maar ook
ndere belangstellende uit om op
4 januari 13.00-15.00 uur in het
'is (Steenhoffstraat 46) het gl35
n op een voortzetting van deze
erking. Rond 13.30 uur zal extra
it besteed worden aan het be-
jken van het programma van de
Ie Gildefeesten, waarin nog een
ijdelijk samenwerkingsverband
speelt.
Het wapen met de drie ringen van de
\familie Van Herwaarden hangt al eeu-
ïwenlang aan de gevel van de voormalige
en gelijknamige herberg.
Toen de redactie van de Soester Cou
rant in het voorjaar een oproep deed
aan oudere Soesters die iets over
vroeger kunnen en willen vertellen,
reageerden onder anderen Adriantis
Johannes vanDorresteijnen Christel
Fugers-Mineur. De redactie tekende
het relaas van de voormalige schilder
en oud-verloskundige op en publi
ceerde hun verhalen in de jnbileum-
krant die op zaterdag 30 augustus
verscheen.
Ook de Baarnaar tan van Kooij Jr.
belde ons op met de mededeling dat
hij van alles en nog wat wist van de
Kerkebuurt, waar hij in de jaren
twintig en dertig woonde. Door tijd
gebrek van de redactie haalden zijn
herinneringen, die hij op ons ver
zoek op papier zette, jammergenoeg
de speciale uitgave niét. Onder het
mom 'beter Iaat dan nooit'lost de re
dactie op de laatste dag van dit jaar
alsnog haar belofte in.
Het is geen toeval dat in de Kerkebuurt twee lanen zijn ver
noemd naar Ferdinand Huyck en de Jacob van Lennep. De
laatste naam is van de schrijver die in zijn boek 'Ferdinand
Huyck' een wandeling van Amersfoort naar Hilversum van de
gelijknamige hoofdpersoon beschrijft. In het boek wordt ook
beschreven dat Huyck een tussenstop maakt in De Drie Rin
gen, de herberg die destijds in de oude dorpskern van Soest
stond.
Aan het pand, waarin vroeger De Drie Ringen was gevestigd,
hangt tegenwoordig nog het familiewapen, met de drie ringen,
van de familie Van Herwaarden. Het was de opa (van moeders
kant) van Jan van Kooij jr. (inmiddels sr.), die de zaak enige
tijd exploiteerde en er met zijn vrouw woonde. Omdat hij het
café-leven niet volhield, veranderde hij van baan en verzorgde
hij jarenlang de wachtdienst tussen Soest en Amersfoort. Dat
werk werd later overgenomen door Ben Ebing, tegenwoordig
pendelt Van Gend Loos heen en weer. Jan van Kooij ver
diende zijn brood overigens ook in de horeca. Met zijn vrouw
Marritje runde hij Café De Wacht (voorheen het Café van Van
Isseit aan de Torenstraat. Daar werden hun vier kinderen ge
boren, onder wie Jan van Kooij die aan deze krant zijn herin
neringen vertelde.
gemeente eenrichtingsverkeer in. Vanuit
Amersfoort ging het verkeer achter de
Oude Kerk om en kwam het ter hoog
te van De Gouden Ploeg (nog een café)
het verkeer uit de richting van Soestdijk
weer tegen.
"Ik heb nog op mijn klompjes gelopen
op de rails van de paardentram. Er gaan
verhalen dat mijn vader de tram met zijn
Ford heeft getrokken. In mijn jeugd was
er verder de bus van Geerestijn met als
conducteur Gijs Kok die 's winters bij de
ingang van de ijsbaan kaartjes verkocht.
Toen Geerestijn naar Apeldoorn ver
trok, kwam de bus van Tensen."
Ruim een halve eeuw later weet Van
Kooij nog steeds wie er destijds in de
Torenstraat woonden, zoals mevrouw
Van Doorn van de garenwinkel. Ook
was er de muziektent, waar op zomer
avonden PVO speelde en de heer Lus-
chen trots het vaandel droeg. En aan de
kerkzijde begon de Torenstraat met de
pastorie van dr. Van Schaik, ds. Groe-
neveld en drs. Isaac van Schaik die bij
de jeugd goed stond aangeschreven. Van
Kooij: "Hij wist zoveel van vogels dat hij
ons soms meer over de vogels vertelde
dan over onze Lieve Heer."
Naast de kerk lag een klein kerkhof,
waar Van Kooij's oom Gerrit van Her
waarden doodgraver was. Hij was tevens
koster van de Nederlands hervormde
kerk, waar zijn zoon Bram het orgel be
speelde en zijn dochter Marie de zon
dagsschoolles gaf. Marie van Herwaar
den deed in die tijd ook veel voor de
Soester EHBO (samen met George
Klomp en ambulance-chauffeur Gerrit
Hoolwerf) en deed jarenlang werk voor
het Kerkelijk Bureau.
Jan moest tweemaal per zondag mee
naar de kerk. "Angstig was ik vaak voor
de voorzanger Van de Lucht. Hij zong
zo vreselijk hard voorin de kerk. Later
kreeg ik van de goede man les in tim
meren en figuurzagen in het Driftje op
de Driehoeksweg, waardoor ik mijn in
druk van hem bijstelde. Naast het huis
van de koster lag de 'winkelgalerij' met
De familie was bekend in horeca- en
klantenkringen. Marritje's grootouders,
Jacobus van Ee en Gerritje van de Pol,
hadden Café De Rode Haan aan de
Birkstraat en deden dat later over aan
hun dochter Gijsberlje die trouwde met
Hendrikus van Herwaarden. Uit hun
huwelijk kwam onder anderen Marritje,
de moeder van Jan van Kooij.
Hij kan zich nog helder voor de geest
halen dat zijn ouders achter Café De
Wacht het 'Bovenhuis' lieten bouwen.
"Daaronder lieten ze drie ruimten bou
wen, twee garages en in de derde kwam
later de beroemde (of beruchte) dans
zaal van Jan van Kooij. In de jaren twin
tig traden daar onder anderen het Duo
Hofman, de Sprekende Ezel en de Man
met de Drie Benen op," aldus Van
Kooij.
De Torenstraat was in die jaren smal en
eigenlijk niet meer dan een grindweg.
Toen de weg werd bestraat, voerde de
Jan van Kooij in de Kerkebuurt anno 1997. Aan het gebouw, waarin vroeger de
herberg De Drie Ringen was gevestigd hangt nog steeds het wapen van de familie Van
Herwaarden (rechts). De toenmalige uitbater was zijn opa, de vader van zijn moe
der Marritje van Herwaarden. In zijn jeugd sliep de Baamaar er regelmatig.
onder meer de firma's Vis, Wolthuis,
Quelle en Middelman."
"De echte Kerkebuurt begon voor ons
bij de openbare lagere school van mees
ter Feenstra, het prototype van een bo
venmeester. In de eerste klas kreeg ik les
van juffrouw De Ruiter-Kraaikamp. We
schreven met lei en griffel en hadden
een sponzendoos en een griffelkoker en
gebruikten natuurlijk het aap-noot-
mies-leesplankje," aldus Van Kooij die
verder werd onderwezen door juffrouw
Dien Brinkgreve en meester Van 't Hof.
Achter de lagere school stond de gym
zaal waar de Soester turnclub oefende
onder leiding van de heer Van der Lin
den. Jan's zus Elly was meer dan tien
jaren de pianiste van de gymnasten en
turners. Na de school kwam De Gouden
Ploeg, het café van tante Jans Stalen
hoef, wiens zoon later de uitbater werd
van het café bij station Soestdijk. Van
Kooij herinnert zich nog het sigarenwin
keltje van Koelewijn, waar tijdens de
vlucht van de Uiver met speldjes op een
prikbord werd bijgehouden waar het
beroemde vliegtuig zich bevond.
"Op de hoek van de Stationsweg stond
het huis van Entrop, daarnaast was Ga
rage Matjoe. Verder stonden er enkele
herenhuizen en uiteraard het station
Soest, waar chef Langkamp en spoorbe
ambte Jansen, die onderaan de Zwarte
Weg woonde, werkten."
"Naast het station was de Lading. Er
waren twee sporen, één voor de meel
fabriek en één voor het laden en lossen
van goederen en vee. Mijn vader is in
die tijd varkens-koopman geworden en
heeft veel gebruik kunnen maken van
deze veelading. Voor ons kinderen was
het een ideale speelplaats, vooral in de
winter als we gingen sleeën."
In de dorpskern waren in de jaren twin
tig vier bakkers gevestigd. Van Kooij jr.
weet vanzelfsprekend de namen nog:
Van Brummelen (die enkele jaren gele
den de bakkerij en winkel heeft geslo
ten), Van de Flier, Piet Kors en Van Ee.
"In onze tijd waren Ant en Piet Kors al
levende legendes. Bij Ant kreeg je voor
één cent een slierdrop of twee zwarte
ballen.
Directeur Brands van het postkantoor,
de familie Elzenaar, de familie Ekel, de
familie Van den Dijssel, kapper Wiers-
ma, sigarenhandel Rouwendaal, foto
graaf Van Groningen, directeur Hilhorst
van de Meelfabriek, de weegbrug, Zon-
neheuvel, het café van Adriaan Stalen
hoef, bouwbedrijf Salomons, schilders
bedrijf Piet Butselaar (tevens trouba
dour), elektriciën Piet de Ruiter, hout
handel Van de Lam, eindeloos kan Van
Kooij blijven doorgaan met het noemen
van namen van mensen die in zijn jeugd
in en rond de Kerkebuurt woonden.
Maar uit het oogpunt van ruimte-bespa
ring heeft de redactie de tekst van tien
A-viertjes moeten inkorten.
"In 1933 ging ik naar de Ambachts
school in Amersfoort, op-een fiets van
19 gulden met blokken en een belasting
plaatje met een gaatje erin. De rijwiel
belasting was toen 2,50 gulden, minder
bedeelden kregen ze toen gratis, maar
wel met een gaatje erin. Toch was de
Kerkebuurt in mijn jeugd een toonbeeld
van het oude Soest met veel boeren en
landbouwers en een sterke onderlinge
band. Toen wij in 1934 weggingen uit
Soest, sprak de heer Quelle de histori
sche woorden 'We zullen ze missen, de
jongens van Van Kooij."
Tot de oorlog woonde en werkte Jan
van Kooij in Amersfoort. In '42 keerde
hij terug in zijn geboortedorp en dook
hij onder bij Geerlof Stam sr., de grond
legger van het autobedrijf. Na de oorlog
verhuisde hij nogmaals naar de keistad
om in 1947 even terug te keren naar zijn
roots. In de Oude Kerk werd toen zijn
huwelijk ingezegend door zijn neef
Bram, de vroegere organist die inmid
dels dominee was geworden. In 1950
begon Jan mede op advies van Stam, de
rijwiel- en motorhandel Van Kooij in
Baarn. Die zaak bestaat nog steeds.
Jan van Kooij sr., de vader van Jan van Kooij jr. (tegenwoordig sr.) verzorgde in
de jaren twintig vrachtdiensten tussen Soest en Amersfoort. Iedereen kende dit beeld
van de man die op zijn motor pendelde tussen de stad en het dorp.
Koninginnelaan 22, 3762 DE Soestdijk
Telefoon: 035 - 602 59 96 - Fax 035 - 601 27 40
Met enige regelmaat treft de lezer in de Soester Courant een nieuwe rubriek
aan, waarin specialisten van Medisch Centrum Molendael uitleg geven over
bepaalde (veel voorkomende) aandoeningen. Dat gebeurt zoveel mogelijk in
begrijpelijke en leesbare taal. In deze veertiende aflevering behandelt M.S.
Verweij, chirurg, de spataderen.
Spataderen komen zeer veel voor en de
behandeling daarvan behoort tot het da
gelijks werk van de chirurgen van Me
disch Centrum Molendael.
Spataderen ontstaan voornamelijk aan
de benen. Hier moet het bloed van de
tenen in de aderen helemaal terug kun
nen stromen naar het hart. Om te voor
komen dat het bloed weer naar beneden
zakt, zitten er kleppen in deze aderen.
Door verschillende oorzaken kunnen de
kleppen in de aderen gaan lekken.
Bijvoorbeeld omdat er te veel druk op
de kleppen komt te staan en deze kapot
gaan of omdat de kleppen zelf zwak zijn
aangelegd. Als de kleppen lekken,
wordt de druk onder die kleppen in de
ader groter. Hoe groter de druk wordt,
des te wijder wordt het bloedvat. Hier
door gaan er meer kleppen lekken. Na
verloop van tijd worden de gevolgen
zichtbaar als spataderen: uitgezette, on
der de huid gelegen kronkelend verlo
pende aderen.
Klachten
Vaak vinden mensen zo'n zichtbaar
bloedvat op het onderbeen een lelijk
gezicht. Sommige mensen hebben ech
ter jeuk, pijn of een onrustig gevoel in
het onderbeen, soms met krampen die
vaak 's nachts optreden. Ook kan er
huiduitslag, verkleuring (bruine vlek
ken), een aderontsteking of een bloe
ding optreden. In het ergste geval kan
een "open been" ontstaan.
Verhoogd risico
Er zijn groepen mensen, die "vatbaar
der" zijn voor spataderen, zoals: mensen
bij wie het in de familie voorkomt;
zwangere vrouwen; mensen die veel en
lang moeten (stil) staan tijdens hun
werkzaamheden; mensen die in het ver
leden trombose in een been hebben ge
had.
Behandelingsmogelijkheden
Vooraf aan een behandeling wordt een
lichamelijk onderzoek verricht. Vaak
vindt ook nog een onderzoek met
ultrageluidsgolven plaats (Doppler/
Duplex). Met dit onderzoek kan een
indruk worden gekregen van de oorzaak
van de spataderen. Hierbij kijken wij
naar de doorgankelijkheid van de
bloedvaten, de stroomrichting van het
bloed en de functie van de kleppen. Het
onderzoek wordt poliklinisch uitgevoerd
en is pijnloos en onschadelijk (geen stra
len). Vervolgens zijn de volgende be
handelingen mogelijk:
"Weg"spuiten
Als de spataderen alleen plaatselijk
voorkomen en er geen klepproblemen
zijn, is het "weg"spuiten een mogelijk
heid. Er wordt een vloeistof in de spat
ader gespoten, die ervoor moet zorgen
dat de ader dicht"plakt". Na enige tijd is
de spatader veranderd in een litteken
dat nauwelijks meer te zien is. Deze in
greep vindt poliklinisch
Chirurgische behandeling (stripping)
Als de oorzaak van spataderen bescha
digde kleppen is, is een uitgebreidere
behandeling beter. Met een speciaal in
strument (stripper) wordt de ader uit
het been verwijderd. Soms worden ook
andere zijverbindingen opgeheven. Dit
is een dagopname, waarbij een ruggen-
prik of narcose nodig is.
Open benen
Door middel van een kijkoperatie in het
onderbeen worden de plaatselijke
spataderen in de omgeving van het open
been opgeheven. Ook dit is een dagop
name.
Wanneer er om medische redenen be
zwaren zijn tegen een operatie, zoals
bijvoorbeeld hoge leeftijd, kunnen elas
tische steunkousen een uitkomst bieden
als behandeling.
Nabehandeling
Na het "weg"spuiten en na de operatie
verbinden wij het been met een elasti
sche zwachtel die ongeveer vijf dagen
blijft zitten. Daarna schrijven wij voor
enige tijd een steunkous voor. Veel fiet
sen en lopen is goed en dat mag al snel
na de behandeling. Lang staan moet
worden vermeden en het is verstandig
uw benen hoog te houden als u zit. Ook
is het beter enkele weken na de behan
deling niet te sporten. Sauna of solari-
umbezoek moet worden afgeraden zo
lang er nog reactie is in het been.
In het algemeen is een behandeling van
spataderen een weinig belastende be
handeling met een goed effect.
M.S. Verweij, chirurg
Medisch Centrum Molendael.
KNIP UIT
KNIP UIT
Max. 4 pakken per klant, alleen geldig op 2 januari 1998.
KNIP UIT KNIP UIT
