i
Toename klachten over vliegbasis
Kamp van Zeist, toevluchtsoord
voor vluchtelingen
Gewonde ervandoor na aanrijding
Nog acht jaar slapeloze
nachten door de A28
[kerkdiensten
Meer uit Soest dan uit Soesterberg zelf
MEDISCHE DIENST
Kinderkleding- en
speelgoedbeurs
in Soesterberg
Alcohol in spel:
auto van de weg
Orkest van Koninklijke
Luchtmacht in concert
met American Music
Geen bezwaar tegen
het wijzigen van
bouwvergunning
In Eerste Wereldoorlog plaats voor 13.000 vreemdelingen in houten barakken
PAGINA 10
soesterbergseULcourant
WOENSDAG 3 APRIL 2002
Redactie-adres:
Jan van Steendelaar,
tel. 06-22450173.
Klachten bezorging:
C. van Barneveld,
Molenstraat 112, Soest
tel. 035 - 602 18 41
Het aantal klachten (492) over
loor de vliegbasis Soesterberg
■roorzaakte geluidshinder is
.,i 2001 opnieuw (met 4
oegenomen ten opzichte van
iet jaar ervoor (473). Het me-
•endeel van de klachten was af
komstig uit de vier gemeenten
net de kleinste afstand tot de
vliegbasis: Zeist (61 Soest
(14 De Bilt (9 en Leus
den (5 De overige elf
ovam uit dertien andere ge-
neenten. De helikopters zorg
den voor 42 van de klachten,
de vastvleugelige vliegtuigen
yoor 55 en het grondlawaai
voor 3
De klachten uit de gemeente Soest
(14 kwamen voor het meren
deel niet uit Soesterberg, maar uit
Soest (40), de rest uit Soesterberg
(26) en Soestduinen (4). In Soest
leidde de helikopters tot de mees
te klachten, 31 tegen 9 ten opzich
te van vastvleugelige vliegtuigen,
terwijl dit in Soesterberg nagenoeg
gelijk was, resp. 12 en 14.
Dit staat in de klachtenanalyse
2001 van de Vereniging Overlast
Vliegbasis Soesterberg. De vereni
ging is erkentelijk voor de inspan
ningen van basiscommandant ko
lonel C.J. Lorraine om de hinder
voor omwonenden zoveel mogelijk
te beperken.
Het aantal klachten over vastvleu
gelige Vliegtuigen zoals de F16 en
de Orion namen met 54 toe, na
een stijging in 1999 met 105 en in
2000 met 36 De situatie voor
"'"Huk
wat betreft deze toestellen ver
slechtert in een snel tempo. Voor
al twee oefendemonstraties met
een F16 veroorzaakten veel hinder
en riepen zelfs angstgevoelens op
bij omwonenden. De vereniging
blijft van mening dat zulke oefen
demonstraties niet boven de vlieg
basis gehouden moeten worden.
Een meerdaagse oefening met
twaalf F16's werd als bijzonder
en tot nu toe onbekende auto-
ïobilist is zaterdagavond om-
treeks zes uur gewond geraakt
ij een eenzijdig verkeersonge-
uk op de Amersfoortseweg.
)at gebeurde even voor de af
slag Soesterberg.
Getuigen zagen dat enkele voorbij
gangers uit een auto stapten, de
bestuurder uit de auto hielpen en
direct daarna met hem vertrokken.
Ze verdwenen spoorloos. De ver
ongelukte auto is vermoedelijk van
diefstal afkomstig. Getuigen die
meer kunnen vertellen over de
identiteit van de bestuurder kun
nen de politie bellen.
De oorzaak van het ongeluk is niet
bekend. De automobilist reed in de
richting Utrecht. Op een gegeven
moment moet hij de macht over
het stuur zijn kwijtgeraakt. De
auto schoot naar links, kwam in de
brede berm terecht, botste met de
rechterkant op een lichtmast, reed
een verkeersbord omver, schoot de
dubbele rijbaan voor het verkeer
richting Amersfoort over en kwam
ten slotte zwaar beschadigd in de
berm tot stilstand. Brokstukken
van de auto lagen over grote af
stand verspreid. Het kopstuk van
de lichtmast was al stuiterend over
de weg vele tientallen meters ver
derop in de middenberm terecht
gekomen.
Direct na de aanrijding werd de
brandweer van Soesterberg ge
waarschuwd omdat het aanvanke
lijk leek dat de auto in brand
stond, maar achteraf bleek het om
stoomvorming te gaan. De brand
weer kon zich beperken tot het
schoonmaken van het wegdek. De
politie heeft ter plaatse uitvoerig
onderzoek verricht, maar de iden
titeit van de veroorzaker werd niet
achterhaald.
Foto: Eemland Pers
storend ervan. Hierover werden
105 klachten ingediend, 20 van
alle klachten! Over de helikopters
liep het aantal klachten met 30
terug, hoofdzakelijk doordat een
aantal in het buitenland was gesta
tioneerd.
Het aantal klagers steeg van 183 in
1999 naar 197 in 2000 en 252 in
2001, een toename met 28 De
klagers dienden gemiddeld twee
klachten in. Ruim 40 van de
klachten had betrekking op hinder
buiten de normale openingstijd
van de vliegbasis, een stijging met
bijna 170 ten opzichte van
2000. Het lokaal avondvliegen met
helikopters was het meest storend.
Hoewel het aantal klachten over
helikopters daalde, steeg het per
centage klachten over hinder hier
van in de avonduren met 120
Het optrekken van zweefvliegtui
gen met het motorvliegtuigje Hus
ky geeft 's avonds maar vooral in
het weekend nog steeds hinder, zij
het in een beperkt gebied. Er is
een bespreking geweest met de
speciale klachtencommissie over
maatregelen die kunnen leiden tot
vermindering van deze 'hobby-
overlast'.
Sluiting banen
Op termijn zullen de start- en lan
dingsbanen van de vliegbasis
Soesterberg worden gesloten en
wordt het groot onderhoud ge
staakt. Dit betekent dat de banen
tot minstens 2003 nog voor opera
ties met straalvliegtuigen open
staan en tot 2014 voor overige
vastvleugelige vliegtuigen. Dit zal
geen beperkingen geven voor ope
raties met helikopters.
In de klachtcnanalyse staat verder
onder meer dat een aantal omwo
nenden ondanks de door hen erva
ren hinder geen klacht heeft inge
diend omdat zij van mening waren
dat dit toch niets uithaalde of om
dat zij naar hun mening onvriende
lijk te woord werden gestaan. Het
is volgens de vereniging echter on
juist om bij hinder een klacht ach
terwege te laten. 'Het aantal klach
ten is namelijk mede een indicatie
om veranderingen in routestruc
tuur aan te brengen en bepaalde
activiteiten achterwege te laten dan
wel te verminderen.'
Zaterdag 6 april zondag 7 april
Rooms-katlioliek, Caroluskerk, Rademakerslraat 75
Vrijdag 14:30 pr. G. Claasscns (De Heybcrgh)
Zondag 10:30 aalms. R. v.d. Vring en J. Schutte; gezinsviering
Samen op Weg, Vredekerk, Gen. Winkelmanstraat 101
10:00 ds. J. van Marion, Nijmegen
Sterrenberg, 't Lichtpunt, Huis ter Heide
10:30 ds. H. Henstra
World Outreach Church (info locatie: SS0346-350458)
10:30 Mark Six
Huisarts, vrijdag 18:00 - maandag 08:00 uur:
eigen huisarts bellen, dan wordt men doorverbonden
Apotheek (lange dienst), vanaf vrijdag 17:30 uur:
Apotheek Planetcnbaan (Bilthoven), SB030-2261415.
Apotheek (korte dienst), zaterdag 10:00-18:00 uur; zondag 12:00-
17:00 uur; maandag t/m vrijdag 17:30-20:00 uur:
Apotheek Planetenbaan (Bilth.oven), S3030-2261415.
Tandarts, spreekuren 13:00 en 19:00 uur:
eigen.tandarts bellen; dan hoort men wie er dienst heeft.
Dierenarts, weekenddienst na afspraak;
H.J.M. Tonino en P.B.E. Tonino-van Schieveen, Kampweg 50,
8Ü352467; in andere gevallen hoort men via het antwoordapparaat wie
er dienst heeft.
Minister Netelenbos van Ver
keer en Waterstaat heeft pas in
2010 geld beschikbaar voor
het uitvoeren van benuttings-
maatregelen op de A28. In een
brief van 4 januari aan Gede
puteerde Staten van de provin
cie Utrecht geeft zij dit college
in overweging om de pro
bleemanalyse van de A28 te
baseren op twee scenario's, na
melijk een scenario dat uitgaat
van de situatie na de uitvoering
van de benuttingsmaatregelen,
en het andere dat uitgaat van
een situatie zonder benuttings
maatregelen.
Het bestuur van de Vereniging
Soesterbergs Belang' (VSB) staat
niet te juichen over de uitspraken
van de minister. Door het opvoe
ren van de druk op de overheids-
ketel via de gemeente Soest en
Gedeputeerde Staten hoopte men
op een spoedige oplossing van de
geluidsproblematick van de A28.
Dat blijkt een te voorbarige con
clusie te zijn geweest: 'Want het
praten over oplossingen lost niets
op omdat er de eerste acht jaar
toch geen geld beschikbaar is.'
Een andere brief, gedateerd 17 ja
nuari 2002, ditmaal van de hoofd
ingenieur-directeur van Rijkswa
terstaat, de heer Pcreij, aan de ge
meente Soest geeft eveneens geen
reden tot optimisme. Hierin geeft
Pereij aan, dat 'bij de aanleg van de
A28 is uitgegaan van geprognoti-
seerde verkeersgegevens. Deze zijn
opgesteld voor de situatie 10 jaar
na openstelling (1986) van de weg.
In zijn algemeenheid kan gesteld
worden, dat de (auto)mobiliteit het
laatste decennium meer is toege
nomen dan destijds voorzien was.
Dit is een landelijk beeld, maar
geldt zeker voor de randstad en
dus ook voor de A28. Eerst bij een
reconstructie van de weg zal met
de geactualiseerde verkeersprog-
nose rekening worden gehouden.
De Wet geluidshinder kent geen
tussentijdse momenten waarbij
nagegaan dient te worden of nog
steeds voldaan wordt aan de des
tijds vastgestelde normen.'
De VSB vindt het een kwalijke
zaak, dat verkeerde inschattingen
door tekortkomingen in de wetge
ving gesanctioneerd worden. De
toezegging van Pereij, dat de direc
tie Utrecht besloten heeft om
'reeds nu' een akoestisch onder
zoek te starten naar de geluidshin-
dersituatie voor de gemeenten
langs de A28 ziet ze dan ook als
een doorzichtig doekje voor het
bloeden.
Praktijk F.P. Prause
huisarts
gesloten wegens
verbouwing van:
MAANDAG 15 APRIL
t/m
ZONDAG 21 APRIL
De collega's nemen waar
voor spoedgevallen.
Dorpshuis Burgstede is zaterdag
13 april de plaats waar de traditio
nele beurs in tweedehands kinder
kleding en speelgoed wordt gehou
den. De beurs duurt van 9:00 tot
12:00 uur. Inbreng van kleding en
speelgoed is mogelijk op vrijdag 12
april van 18:00 tot 20:00 uur,
eveneens in het dorpshuis. De ar
tikelen die aangeboden worden,
moeten schoon zijn en in goede
staat verkeren. De beurs biedt
ruimte aan kleding van maat 74 tot
en met 176. De ervaring heeft ge
leerd dat vriendelijk geprijsde ei
gentijdse kleding uitstekend in de
markt ligt. Op het gebied van
tweedehands speelgoed is vooral
het kwalitatief betere speelgoed
gewild. Dit geldt ook voor kinder
fietsjes. Aan koper en verkoper
wordt over het af te rekenen be
drag 15 procent onkostenvergoe
ding gevraagd. Niet verkochte ar
tikelen kunnen zaterdagmiddag 13
april van 14:30 tot 15:00 uur wor
den opgehaald. Dan gebeurt ook
het afrekenen met de verkopers.
Niet opgehaalde kleding en speel
goed worden ter beschikking ge
steld van verschillende projecten.
Voor inlichtingen staan in Soester
berg de volgende telefoonnum
mers open: 352295; 351269;
352961 en 352961.
Donderdagavond vond er een on
geval plaats op de Amersfoort-
sestraat waarbij een 48-jarige au
tomobilist uit Zeist onder invloed
van alcohol had gereden. Door
nog onbekende oorzaak raakte de
man met zijn auto van de weg en
botste tegen de vangrail. Onder
zoek wees uit dat de man alcohol
had gedronken. Hij blies op het
bureau 0.95 promille. Tegen de
man is proces-verbaal opgemaakt.
De auto raakte zwaar beschadigd.
Het orkest van de Koninklijke
Luchtmacht verzorgt op donder
dag 18 april in Studio De Hoef aan
de Algolweg in Amersfoort een
optreden onder de titel 'American
Music in concert', aanvang 20:00
uur. Het orkest staat voor deze
gelegenheid onder leiding van
gastdirigent Josef Suilen. Op het
programma staan werken van Aar-
on Copland en Leonard Bernstein.
Onder het sublabcl Classical Series
gaat het orkest van deze bijzonder
aantrekkelijke muziek een cd op
nemen, die in mei uitkomt. De cd
kan in de pauze of na het concert
worden gereserveerd.
Het gemeentebestuur heeft geen
bezwaar tegen het wijzigen van een
al aan Pearlc BV verleende bouw
vergunning voor het bouwen van
kantoorgebouwen met bedrijfshal
aan de Laan Blussé van Oud Al-
blas 2 in Soesterberg. De wijziging
houdt in dat op een verdiepings
vloer in een gedeelte van de hal
een fitnessruimte, een proefopstel
ling voor de winkels en een kanti
ne worden ingericht. Deze zijn alle
bestemd voor het eigen personeel
uit zowel de kantoren als de pro
ductiehal.
Door de verdiepingsvloer wordt de
bebouwde oppervlakte (bij de ver
leende bouwvergunning een dis
cussiepunt voor de buurt) niet ver
hoogd. Het gebruik van de ruim
tes op de verdieping zal niet leiden
tot meer vierkante meters aan kan
toor. Anders zou de verhouding
kantoor/productiehal in gevaar
komen. Daarom vindt het gemeen
tebestuur ook het gewijzigde
bouwplan niet in strijd met het
geldende bestemmingsplan
Amersfoortsestraat. Over de
noodzakelijke wijziging van de ge
vel aan de entreezijde en de zijge
vel waarin ramen worden aange
bracht, heeft de welstandscommis
sie een positief advies gegeven.
Ook de gewijzigde bouwvergun
ning kan daarom op grond van het
bestemmingsplan worden ver
leend.
Soester Courant
overal thuis is Soest
en Soesterberg
an-wMKAMi' ALUmvr* DOR F
»ir««t t:v. :-i- bantkh*
)e discussies over het asielzoe
kersbeleid en het nemen van
epaste maatregelen om de
troom buitenlanders naar ons
and in te perken, zijn niet
lieuw. Ook tijdens de Eerste
Vereldoorlog van 1914-1918
ras er sprake van onvrede over
iet vreemdelingenbeleid. De
troom vluchtelingen, vooral
lelgische, was zo groot dat de
levolking begon te morren. Dit
eidde ertoe dat nog voor het
ind van de oorlog de Vreem-
lelingenwet zodanig werd aan
gepast dat voortaan sprake was
an een restrictiever vreemde-
ingenbeleid, een ontwikkeling
lie zich in feite tot op de dag
van vandaag heeft voortgezet.
Dit maakte Evelyn de Roodt dui
delijk in de op de opvang in
Socst(erbcrg) toegespitste lezing
die zij vorige week hield na het
luishoudelijk gedeelte van de jaar
vergadering van de Historische
Vereniging Soest-Soesterbcrg in de
Vredekerk in Soesterberg. Zij is de
ichrijfster van het boek Oorlogs
gasten over vluchtelingen en
krijgsgevangen in Nederland tij
dens de Eerste Wereldoorlog. In
de gemeente Soest werden in het
Kamp van Zeist z'n 13.000 vluch
telingen gehuisvest.
3ns land werd met zoveel buiten
anders geconfronteerd dat in de
oop van vijf jaren oorlog het
draagvlak in de samenleving ver
minderde voor de opvang van
vluchtelingen, zo'n 1,3 miljoen op
een bevolking van in totaal 6 mil-
oen. Naarmate de oorlog vorder
de, merkte men steeds meer de
gevolgen ervan. Het lag voor de
tand dat men z'q frustraties ging
afreageren op onderdanen van lan
den waar men in welke vorm dan
ook zoveel last van had. Kwaad
uloed zette vooral het feit dat
vluchtelingen een hogere uitkering
cregen dan een Nederlandse werk-
oze.
Nederland was weliswaar neutraal
n de Eerste Wereldoorlog, maar
dat betekende niet dat er hier niets
van de oorlog te merken was. Ons
land is gedurende al die jaren een
toevluchtsoord geweest voor enor
me stromen vluchtelingen. Ook de
gemeente Soest kreeg ermee te
maken na het Duitse beleg van
Antwerpen in september 1914.
Nederland had toen al gekozen
voor een humanitaire opstelling
ten opzichte van vluchtelingen. In
de Troonrede van 15 september
1914 zei koningin Wilhelmina on
der meer: 'Diep begaan met het lot
van alle volken die in den krijg zijn
meegesleept, draagt Nederland
gewillig de buitengewone lasten
die het worden opgelegd en ont
vangt met open armen alle onge-
lukkigcn die binnen zijn grenzen
een toevlucht zoeken.'
'Redelijke druk'
Op 10 oktober 1914 brak de oor
log uit. Al vijf dagen later, na de
capitulatie van Antwerpen, deed
het Antwerpse gemeentebestuur
een oproep aan de burgervluchte
lingen om terug te keren. Binnen
landse zaken deed een duit in het
zakje door bij de gemeenten aan te
dringen op het hanteren van zachte
drang. Ook het gemeentebestuur
van Soest spande zich in om de
Belgen naar hun vaderland terug
te sturen, zij het dat er nooit spra
ke was van enige dwang, hooguit
van 'redelijke druk'. In Soest zelf
bleven nog slechts 159 vluchtelin
gen over.
Inmiddels was op een deel van het
terrein van het Geniekamp (waar
tot voor kort het Scottish Court
gevestigd was, nu aangewezen als
gevangenis voor bolletjesslikkers)
een begin gemaakt met de bouw
van een vluchtelingenopvang op
Kamp van Zeist. Dit was cén van
de acht grote kampen, elk voor
10.000 tot 15.000 mensen, waar
Belgische militairen werden geïn
terneerd. Het had een oppervlak
te van 25 ha. en bestond uit drie
delen; twee grote interneringskam
pen die met elkaar verbonden wa
ren door een met prikkeldraad af
gezette gang, en een kleiner kamp
voor de Nederlandse bewakings
militairen. Voor de aanleg van het
barakkenkamp werd het hout aan
gevoerd naar (het speciaal daar
voor uitgebreide) station Huis ter
Heide. Daar werd het overgeladen
in goederenwagons die via het mi
litaire smalspoorlijntje het kamp
bereikten.
Na dag en nacht doorwerken was
na drie weken het eerste kamp zo
ver gereed dat de eerste Belgische
militairen uit Amersfoort overge
bracht kon worden naar het Kamp
van Zeist. Voor het eind van 1914
verhuisden alle Belgen uit Amers
foort erheen. Het kamp bestond
uit lange rijen slaapbarakken en
verder alle mogelijke voorzienin
gen, zoals een recreatieruimte, een
badinrichting, een sanitaire vleu
gel, twee kerken, waaronder een
rooms-katholieke met aparte
biechtkamertjes, en winkeltjes. Die
werden gerund door middenstan
ders uit de wijde omgeving. Tot
zover leek het allemaal in orde.
Toch was het leven er op z'n
zachtst gezegd onaangenaam. De
omstandigheden waren primitief.
Hoewel er een aparte vleugel was,
was er een schrijnend tekort aan
sanitaire voorzieningen. Er was
geen riolering. Daarom werden er
putten gegraven, waarin de kamp
bewoners niet alleen hun behoef
te deden, maar ook hun vuil in
deponeerden. Er hing dan ook een
verschrikkelijke stank in het kamp.
Rat als lekkernij
De strozakken waarop de militai
ren op houten britsen sliepen, we
melden van de vlooien en de lui
zen. De enige remedie daartegen
was af en toe het stro verbranden.
Ook krioelde het er van de ratten.
De geïnterneerden konden hun
soldij aanvullen door ze te vangen,
want dat leverde 2,5 cent per rat
op. Soms echter woog de behoef
te aan een stukje vlees zwaarder en
werd een rat ogenblikkelijk ge
slacht, bereid en opgegeten.
De geïnterneerde militairen had
den niets om handen. Ze gingen
elkaar op de zenuwen werken. Ve
len vluchtten in de drank. Er
groeide een geest van lijdelijk ver
zet rebellie. Dit zou leiden tot een
opstand in december 1914. Aan
leiding hiertoe was het opsluiten
van drie geïnterneerden die had
den geprobeerd in burgerkleding
het kamp te ontvluchten. De
kampbevolking eiste hun vrijlating.
In wat er toen gebeurde, ontlaad
de zich alle opgekropte agressie.
De Belgen gingen met stenen
gooien en de Nederlandse bewa
kers richtten hun geweren op de
opstandelingen. Het resultaat: acht
doden en achttien gewonden. Het
kamp was in een diepe rouw ge
dompeld. In heel Nederland was
de verslagenheid groot. Hoe had
zoiets kunnen gebeuren?
De minister van Oorlog, Bos
boom, liet een onderzoek instellen
en kwam in januari 1915 met een
rapport. De conclusie was dat de
Nederlandse kampleiding geen
enkele blaam trof. 'Hoe kan het
anders, hoe herkenbaar', zei me
vrouw De Roodt. Hoewel het rap
port in de pers nogal wat kritiek
kreeg, ging het parlement akkoord
met de conclusies. Maar de op
stand was toch niet helemaal voor
niets geweest. Hij markeerde een
duidelijke verandering in het Ne
derlandse interneringsbeieid. Voor
de opstand werd het voldoende
geacht de geïnterneerde militairen
een dak boven hun hoofd en te
eten te geven. Maar na de opstand
kreeg men meer oog voor hun wel
zijn. Dit leidde tot enkele ingrij
pende maatregelen.
Er kwamen onderwijsmogelijkhe
den voor analfabete Belgen. Ver
der werden er werkscholen opge
richt waar Belgen een vak konden
leren. De ontspanningmogelijkhe
den werden uitgebreid, bezoekre
gelingen verruimd, maar de be
langrijkste maatregel was dat in
april 1915 de geïnterneerden bui
ten het kamp mochten gaan wer
ken.
Gezinsdorpen
In de loop van de oorlog werden
gezinsherenigingen steeds vaker
toegestaan. Daardoor kwamen
rondom het Kamp van Zeist steeds
meer familieleden van de geïnter
neerde militairen te wonen. In de
loop van 1915 waren het er al dui
zenden. Een jaar later was er spra
ke van een grote verandering toen
er gezinsdorpen voor de Belgen
werden gebouwd. In de omgeving
van het Kamp van Zeist kwamen
drie gezinsdorpen, in de omgeving
van de Vlasakkers Elisabcthdorp,
Nieuwdorp en aan de Amersfoort
sestraat Albertsdorp (nu De Me-
ijerij). Aanvankelijk woonden er
alleen de vrouwen en de kinderen
van de Belgen, later mochten de
militairen zich bij het gezin voegen.
Omdat de Belgen uit heel Neder
land familie en kennissen zochten
die bij elkaar bleven als ze elkaar
gevonden hadden, waren er op een
gegeven moment in de omgeving
van Amersfoort en Soest 25.000
Belgen. Amersfoort werd dan ook
de Belgenhoofdstad van Neder
land genoemd.
Niet iedereen was blij met de aan
wezigheid van de Belgen. De hu
ren stegen door de toenemende
vraag naar woonruimte. De arme
re gezinnen werden er de dupe
van. Het kwam zelfs voor dat grote
gezinnen zonder pardon uit huis
werden gezet om plaats te maken
voor beter betalende Belgen. Dat
zette veel kwaad bloed. Er kwam
bij dat veel Nederlanders bang
waren hun baan te verliezen aan
Belgen, want die waren bereid har
der te werken voor minder geld.
Het verblijf in het Kamp van Zeist
van degenen die om welke reden
ook niet in ccn gezinsdorp terecht
konden, was vrij uitzichtloos. Ve
len van hen leden dan ook aan
depressies en psychosomatische
aandoeningen. In ccn enkel geval
leidden die zelfs tot zelfmoord.
Kortom, het gedrag van veel geïn
terneerden leidde ertoe dat men in
het Kamp van Zeist grote proble
men had om de orde te bewaren.
Dat deed men bijvoorbeeld door
het intrekken van gunsten, inhou
ding van soldij of zelfs opsluiting.
Wie zich helemaal niet wist te ge
dragen, werd overgeplaatst naar
een militair strafkamp in Vlissin-
gen. Daar probeerde men onder
meer door lange dagmarscn het
gedrag te verbeteren. Het haalde
nauwelijks iets uit.
'De plaag van Zeist'
In de loop van de oorlog slaagden
steeds meer Belgen erin een be
staan in Nederland op te bouwen.
Het Kamp van Zeist kwam voor
de helft leeg, evenals het kamp
Harderwijk. Daarom besloot de
minister nog maar één kamp open
te houden. Het gerucht dat de mi
litairen uit Harderwijk naar het
Kamp van Zeist overgebracht zou
den worden, leidde tot grote com
motie, want dit kamp stond erg
slecht bekend. De Belgen in Har
derwijk vreesden er erg op achter
uit te gaan. 'Voor de plaag van
Zeist bewaar ons Heer' stond er
als kop boven een artikel in de
kampkrant van Harderwijk. De
minister koos uiteindelijk eieren
voor z'n geld en besliste dat de
militairen uit Zeist naar Harder
wijk zouden verhuizen. Dat ge
beurde in september 1918. De ge
zinsdorpen bleven bestaan tot de
cember van dat jaar, toen de be
woners gerepatrieerd werden.
Inmiddels waren de leefomstan
digheden voor de Nederlanders
steeds verder verslechterd. Vooral
de voedselvoorziening werd steeds
nijpender. Bovendien kwamen er
nog steeds nieuwe vluchtelingen
naar Nederland, onder wie 40.000
Fransen. Daardoor verminderde
het draagvlak voor opvang van
vluchtelingen in de samenleving.
De rek was er een beetje uit bij de
Nederlanders. De Fransen waren
dan ook duidelijk minder welkom
dan in het begin van de oorlog de
Belgen. De hulp aan de Fransen
beperkte zich dan ook tot een hu
manitair minimum.
Omdat het Kamp van Zeist inmid
dels leeg stond, namen de Fransen
er in oktober 1918 hun intrek. Dat
leverde veel problemen op. Door
de leegstand was het kamp ver
pauperd. De Fransen schrokken
zich een ongeluk toen ze zagen
waar ze terecht waren gekomen na
al de jaren van ellende in eigen
land. Ze klaagden dan ook over de
slechte behandeling. De omstan
digheden waarin ze verkeerden
haalden zelfs de Franse pers. Die
sprak er schande van dat de Fran
sen in Nederland zo behandeld
werden. Ook het hoge sterftecijfer
onder hen werd aan de orde ge
steld. De Nederlandse Gezond
heidsraad kwam bij onderzoek tot
de conclusie dat het sterftecijfer
inderdaad hoog was, maar dat lag
voor ccn deel aan de verzwakte
Fransen zelf, kortom: niets aan te
doen!
Direct na de wapenstilstand op 11
november 1918 kwamen er weer
andere vluchtelingen in het Kamp
van Zeist terecht. Tienduizenden
geallieerde krijgsgevangen uit
Duitsland moesten via Nederland
naar huis terug. De transportmo
gelijkheden in ons land waren
daarvoor onvoldoende. Daarom
moesten zij tijdelijk worden opge
vangen; dat gebeurde ook in het
Kamp van Zeist. De situatie in de
barakken was slechter dan ooit. De
gebouwtjes verkeerden zo langza
merhand in vervallen staat en de
bewoners liepen haveloos in het
kamp rond. Ze hadden bijna geen
kleren meer aan hun lijf en zaten
onder de schurft en ongedierte. Ze
hadden het ook verschrikkelijk
koud in de winter van 1918. De
barakken werden nog verder ge
sloopt om van het hout vuurtjes te
stoken om het nog een beetje
warm te krijgen. Sommige krijgs
gevangenen bleven er maar een
paar dagen, maar er waren er ook
die enkele weken moesten blijven.
Het was voor de autoriteiten on
doenlijk om uit te zoeken wie ver
antwoordelijk was voor de vernie
lingen. Langzamerhand werd de
situatie zo zorgelijk, dat er nog
maar één oplossing was: de bewo
ners zo snel mogelijk te laten ver
trekken. Tot opluchting van ieder
een vertrokken de laatste bewo
ners, de Fransen, eind februari
1919. Toen kon het kamp eindelijk
worden opgedoekt.
De enorme stroom vluchtelingen
in de Eerste Wereldoorlog zorgde
toen voor enorme problemen, zo
wel voor de regering als voor de
bevolking. De omgeving van Soest
nam hierin een speciale plaats in
door de aanwezigheid van het
Kamp van Zeist en de gezinsdor
pen op de Vlasakkers en langs de
Amersfoortsestraat. Wat betreft de
opvang van de vluchtelingen in
Soest en omgeving kan gezegd
worden dat die niet noemenswaar
dig afweek van de rest van Neder
land. De gastvrijheid en het en
thousiasme van de inwoners ver
minderden weliswaar in de loop
van de tijd, maar er was nooit
sprake van grootscheepse protes
ten of rellen van de bevolking. Het
was net alsof de mensen vonden
dat er ccn prijs betaald moest wor
den voor de toch wel redelijk com
fortabele positie van Nederland
door zijn neutraliteit in de oorlog.
De Eerste Wereldoorlog markeert
wel het einde van een tijdperk. Het
tijdperk waarin nagenoeg alle
vluchtelingen, ook de economi
sche, werden toegelaten. Nog tij
dens de oorlog, in juni 1918, kwam
er een nieuwe Vreemdelingenwet
tot stand, waarin het beleid verder
werd aangescherpt.
