JS.NL
TJES
oesterberg officieel 90 jaar luchtvaartterrein
D INKEK
SPOED
NTEN-
DRGERS
Kortingen tot 50%
79,50
^Dogteröm
Soest 50 jaar geleden]
BEZORGERS
Wmmmm
Kerkdiensten
Gevraagd
VASTE
iORGERS
Soest voor de
COURANT
el. 601 41 52
Reumafonds
RDIENEN?
'al Iers.
rwee jaar eerder eerste proefvlucht met De Heidevogel van Frits Koolhoven
Kinderbrillen
brillen -
contactlenzen
Korting op merkmonturen
Bowlingmiddag
voor jeugd van
wijkvereniging
Meningen
van lezers I
Brief uit Canada
Gezeur
Medische dienst
Hulpverlening
Bezem
PAGINA 6
maankopen.
Sterk in beweging
p de woensdag-
vat tijd over?
ioester Courant
shtingen tel. 6014152
Weedestraat 227
i de Soester Courant
jningruil
versen
indel
6,84
8,45
10,06
11,66
13,27
14,88
16,48
18,09
19,69
21,30
22,91
24,51
26,12
.o urant,
it te worden betaald.
isdag
incl. BTW
J
SOESTERBERGSEfltCOURANT
DONDERDAG 2 JANUARI 2003
Redactie-adres:
Jan van Steendelaar,
tel. 06-22450173.
Klachten bezorging:
C. van BarneveJd,
Molenstraat 112, Soest
tel. 035 - 602 18 41
Ivoor Soesterberg is 2003 een bijzonder jaar. Dan is het negentig
■jaar geleden dat hier de basis werd gelegd voor wat nu de Konink-
llijke Luchtmacht is. Op 1 juli 1913 weid bij Koninklijk Besluit de
Luchtvaart Afdeeling (LVA) opgericht als 'hulpdienst' van het
leger. Dat was overigens niet het moment waarop de eerste krak-
Ikemikkige toestellen op Soesterberg kwamen. Al in 1910 had de
■firma Verwey en Lugard de uitgestrekte hei ingericht als vliegter-
Irein en de Maatschappij voor Luchtvaart opgericht. Hier bouw-
Ide chef exploitatie Frits Koolhoven het eerste Nederlandse vlieg-
■tuig, De Heidevogel. Het maakte op paasmaandag 1911 z'n eer-
Iste proefvlucht, nadat door het wegsteken van de hei de eerste
■startbaan was aangelegd.
De vlucht met De Heidevogel was
een succes dat de militaire leiding
in Nederland niet was ontgaan.
Nog in hetzelfde jaar besloot men
een legeroefening te houden met
de inzet van vliegtuigen. Daarvoor
schakelde men noodgedwongen
particulieren in, want militaire
vliegtuigen waren er nog niet, zo
min als er een militaire luchtvaart-
afdeling bestond. Daarvan was
voor het eerst in 1912 sprake. De
eerste vrijwilligers hiervoor meld
den zich in dat jaar, de weg gewe
zen door de verweerde wegwijzer
tegenover het toen nog kleine café
t Zwaantje. Met enige inspanning
was erop te lezen welke richting
men uit moest om op het vliegter
rein van Verwey en Lugard te ko-
Een van de eerste vliegtuigpio
niers was Marinus van Meel. Hier
een foto uit 1911 waarin hij een re
cord vestigde door met drie passa
giers tegelijk op te stijgen. Het toe
stel van lappen, latten en draden
had een 60 pk. motor.
Bron: Eemland Pers
men.
De legeroefening met vliegtuigen
was blijkbaar een succes, want in
1913 werd officieel de Luchtvaart
Afdeeling (LVA) opgericht. Vanaf
dat moment is Soesterberg 'vlieg
dorp' gebleven. Dat de LVA voor
Soesterberg koos, lag voor de
hand. De vliegschool die er was
gevestigd leverde slechts één leer
ling met vliegbrevet af, luitenant
F.A. van Heyst, en werd opgehe
ven. Begin 1912 volgde het faillis
sement van de Maatschappij voor
Luchtvaart. De overname door het
rijk van het vliegterrein en de ge
bouwen kwam de gemeente Soest
dus zeker niet ongelegen.
Tweedekker
De eerste 'luchtvloot' bestond uit
een enkele fragiele tweedekker van
hout en linnen. Het was De Brik
van Marinus van Meel. Hij was
met zijn vliegtuig ingehuurd (be
ter: ingelijfd) en kreeg de rang van
vaandrig. Voor de commandant,
kapitein H. Walaardt Sacré, was
een auto beschikbaar. Hij kon een
beroep doen op drie vliegers, de
luitenants F.A. van Heyst, W.C.J.
Versteegh (later commandant, de
'Baas' van de vliegschool op
Soesterberg) en L.F.A. Cobijn, als
mede sergeant-majoor administra
teur J.J.W. Janssen. Samen met de
vermaarde luchtvaartpionier Frits
Koolhoven (waarom vindt men
nergens in Soesterberg een herin
nering aan hem terug?) hebben zij
de luchtvaart in Nederland gestal
te gegeven, verder ontwikkeld en
groot gemaakt.
Op basis van de successen die zij
behaalden, werd in 1920 de Ko
ninklijke Luchtvaart Maatschappij
(KLM) opgericht. Deze maat
schappij werd al net zo'n succes.
'Nederland in de lucht is Neder
land op z'n best' was in 1925 dan
ook de slogan om (het gebruik
van) de luchtvaart te propageren,
gevolgd door de opwekking 'aan
alle landgenooten die nog nimmer
"de lucht in" waren om niet uit te
stellen wat zij heden kunnen doen'.
Publicaties
De geschiedenis en de verdere uit
bouw van Soesterberg zijn in zo
veel boeken en publicaties be
schreven, dat er nauwelijks meer
iets nieuws aan toe te voegen zal
zijn. Niet zo bekend is misschien
dat Soesterberg in 1924 de wereld
primeur miste van de eerste heli
kopter. In theorie was het basis
ontwerp in orde, maar de eerste
proefvlucht in juni 1925, uitge
voerd door één van de eerste vlie
gers op Soesterberg, Van Heyst,
verliep niet naar wens. Dat gold
ook voor de volgende tests. Het
waren vooral de rotor en de wie
ken die het telkens lieten afweten.
Hoewel de constructeurs de moed
niet opgaven, bleef het sukkelen,
mede door onenigheid tussen ir.
A.G. von Baumhauer, de ontwer
per, en de legendarische praktijk
man adjudant B.J. Boevink (De
Ouwe), chef montage op Soester
berg. Von Baumhauer wees zijn
adviezen ter verbetering van het
ontwerp telkens van de hand.
Daardoor moesten ze uiteindelijk
de eer van de eerste bruikbare he
likopter aan een ander laten, de
Spaanse ingenieur De la Cierva.
Ook niet zo bekend zijn misschien
de proeven die vanaf Soesterberg
zijn gedaan om het weer te beïn
vloeden. August Willem Veraart
(1881-1947) deed op 3, 17 en 19
juli 1930 de eerste pogingen om in
te grijpen in de natuurkundige
processen in de dampkring. Zijn
bijnaam was al gauw 'de regenma
ker'. Door koolzuursneeuw in gro
te stapelwolken te gooien, bereik
te hij dat het ging regenen. Die
techniek wordt vandaag de dag
nog steeds toegepast, onder meer
in Rusland en Indonesië.
Passagiersvluchfen
Zo zijn er nog tal van minder be
kende verhalen die meestal zijde
lings met Soesterberg te maken
hebben. Over Soesterberg als tus
senlandingsplaats in de Europe-
sche Rondvlucht in 1911 bijvoor
beeld; over de eerste passagiers-
vluchten van de KLM die vanaf
Soesterberg begonnen; de door
De KLM begon de passagiers-
vluchten vanaf Soesterberg. Voor
de vluchten naar Engeland bestond
grote belangstelling.
Bron: Eemland Pers
twee Soesterbergse vliegeroffi
cieren, Hofstee en Plesman, groots
opgezette Eerste Luchtver
keer Tentoonstelling Amsterdam
(ELTA) in 1919, en de Open Da
gen van de Koninklijke Lucht
macht waarin Soesterberg een be
langrijke rol speelde en waar vele
tienduizenden bezoekers op af
kwamen.
Al deze verhalen gebundeld, zou
den een boek opleveren dat afwijkt
van alle andere die tot nu toe zijn
verschenen. Op dit moment is ech
ter de vraag interessanter -al ge
looft geen enkele luchtvaarten
thousiasteling dat die ooit gesteld
zal worden - wat er met Soester
berg gaat gebeuren als de vliegba
sis wordt opgeheven. Daarvan is in
het kader van bezuinigingen bij
defensie wel eens voorzichtig spra
ke geweest.
Degenen die verknocht zijn aan de
luchtvaart, sloeg bij die suggestie
de schrik om het hart. Soesterberg
weg, de bakermat van de militaire
luchtvaart? Onmogelijk; voor hen
staat dit niet eens ter discussie. Elk
ander vliegveld zou gesloten mo
gen worden, maar niet Soester
berg, immers de plek waar zoveel
vaderlandse luchtvaartgeschiedenis
is geschreven. De pioniers van het
begin van de vorige eeuw zouden
zich in hun graf omdraaien als ze
wisten dat zelfs maar de gedachte
zou opkomen om Soesterberg, als
plek bij wijze van spreken niet
minder dan een openluchtmu
seum, als vliegbasis op te heffen.
Zo denken ook de echte lucht-
vaartfans erover. Zij willen
Soesterberg koste wat kost behou
den. Als hommage aan hen die
daar in het begin van de vorige
eeuw onder aanvoering van lucht
vaartpionier, later vliegtuigbouwer,
Frits Koolhoven de basis legden
voor zowel de militaire- als de bur
gerluchtvaart in Nederland. Dat is
wat de Koninklijke Luchtmacht
betreft dit jaar negentig jaar gele
den. Een tijdspanne waarin on
voorstelbaar veel is veranderd. Het
apparaat 'dat vliegmachine werd
genoemd en dat, mits er een be
kwaam bestuurder op den bok zat,
inderdaad de lucht in ging', is nu
alleen nog in musea te zien. Het is
vervangen door supersnelle en su
permoderne toestellen. Meer nog
dan deze zijn de raketten, ruimte
stations en daaraan verbonden
ruimtereizen de bewijzen van tech
nisch vernuft. Allemaal te danken
aan pioniers zoals die ook op
Soesterberg actief zijn geweest!
Bron: Eemland Pers
In 1911 was Soesterberg etappe
plaats in de eerste Europese Rond
vlucht. Links, zittend, deelnemer
Vedrine die een aantal records
boekte. Hij versterkt de inwendige
mens, terwijl rechts zijn machine
wordt gevoed.
compleet met glazen
vraag naar de voorwaarden
Smitsweg 30 Soest
Tel. 035 - 601 86 26
Voor kinderen van 6 tot en met 12
jaar houdt wijkvereniging Over-
hees woensdag 8 januari een bow
lingmiddag. Er wordt om 14:00
uur begonnen in Bowling Soest
(v/h C-drie) aan de Willaertstraat.
Voor de kleinste deelnemers wor
den er banden langs de baan ge
legd, zodat de bowlingballen altijd
hun doel zullen bereiken. De wijk
vereniging moedigt de kinderen
aan om ouders, ooms en tantes en
opa's en oma's mee te nemen.
Deelname kost 1,20 voor kinde
ren van leden en donateurs van de
wijkvereniging Overhees. Andere
kinderen kunnen meedoen tegen
betaling van 2,40.
Voor al uw verzekeringen -
pensioenen - hypotheken -
finanderinsen - beleggingen.
Krommeweg 3A Soest
Tel. 035 - 601 60 11 Fax 603 55 74
info: www.korenassurantien.nl
e-mail: info@korenassurantien.nl
Mijne heren
Als vroegere inwoner van Soest,
1942-1952 en 1964-1969, en nu
wonende in Canada, gaan mijn
gedachten vaak terug naar die ja
ren dat ik in dit mooie dorp
woonde. Vanaf 1991 bezocht ik
Soest twee maal per jaar, in de len
te en in de herfst. Deze bezoeken
gingen altijd gepaard met een wan
deling door de bossen en de dui
nen en een verdere verkenning van
de groei van Soest, met speciaal de
aandacht aan het toen voormalige
Soest-Zuid, waar we woonden.
Veel is er veranderd in Soest sinds
1969, maar toch, het hart van
Soest, speciaal zoals ik het kende,
is weinig veranderd.
Nu ik gepensioneerd ben en de
Nederlandse geschiedenis als hob
by ben gaan beschouwen, kom ik
zelf tot de conclusie dat ik zo wei
nig van de geschiedenis van Soest
afweet, de plaats waar ik gedeelte
lijk mijn jeugd en schooljaren
doorbracht. Kunt u mij adviseren
of er een gedetailleerd boek is ver
schenen over de geschiedenis van
Soest? Ik ben in het bezit van
'Soest onder vuur' van Geke van
der Merwe-Wouters, en 'Soest',
uitgegeven door de Stichting Het
Gezicht van Nederland, maar een
uitgebreid relaas over de geschie
denis van Soest heb ik nog niet
kunnen vinden.
Veel persoonlijke contacten sinds
mijn schooljaren in Soest ben ik
kwijt en dat is te begrijpen, maar
mochten er nog Soesters zijn die
mij herinneren en mij willen schrij
ven, dan zou ik dat zeer op prijs
stellen. Dit jaar bezocht ik een oud
medescholier van mij in Victoria
B.C., een Poeleke Ruitenbeek, nu
getrouwd met kinderen. Met dit
bezoek hebben we onze jaren in
Soest weer even in het daglicht
kunnen stellen en kwamen we tot
de conclusie dat Soest nog steeds
een trekpleister in ons leven zal
blijven vormen.
Mocht u mij met het een en ander
kunnen helpen, dan zou ik dat zeer
op prijs stellen. Helaas is mijn Ne
derlands niet meer zo erg zuiver,
veroorzaakt door een dagelijks
bombardement van de Engelse
taal over de laatste 45 jaar. Mag ik
u verder een Gelukkige Kerst en
een Voorspoedig Nieuw Jaar toe
wensen.
Harty van Engelen
11603-12 Avenue' NW
Edmonton AB
Canada T6J 6X6
Tel. (780) 432-6440
Fax (780) 432-6466
E-mail: imccl@telusplanet.net
Wij geven de vragen en verzoeken
van de heer Van Engelen graag
door (redactie).
BANKETBAKKERIJ
Voor u zelf of voor een ander
geef't gebak
met liefde aan elkander
Soesterbergsestraat 53, Soest
Telefoon 035-6012050
u
Regelmatig duiken berichten op
over bewoners, die aan doorgaan
de wegen wonen. Zij komen bij
het gemeentebestuur klagen over
te hard rijdende auto's in hun
straat en over de toenemende aan
tallen. Daar moet maar eens paal
en perk aan gesteld worden, vin
den ze. De gemeente moet daar
maar eens afdoende maatregelen
voor treffen.
Ik vind dat op zijn zachtst gezegd
een wat vreemde opstelling. Zelf
woon ik al enige tijd aan de Nieu-
weweg. Ik weet, dat ook deze weg
doorgaand verkeer bedient en dat
veel mensen deze weg ook kiezen
om bijvoorbeeld de soms verstop
te Koningsweg te omzeilen. Maar
ik waak ervoor om bij ons ge
meentebestuur hierover te gaan
klagen zoals bijvoorbeeld de men
sen van de Birkstraat of de Molen
straat doen. Hebben deze bewo
ners wel enig idee, dat mobiliteit
ook een deel van hun leven is. Dat
ook zij net zo goed in hun auto
stappen om van weer andere door
gaande wegen gebruik te maken?
Ik vind het erg kortzichtig om te
eisen dat bij hen voor de deur dat
verkeer niet moet plaatsvinden en
dat bewoners van andere door
gaande wegen dat maar voor hun
rekening moeten nemen. Is een
beetje geven en nemen soms te
genwoordig te veel gevraagd? Ik
begin het haast te geloven. En te
gen het gemeentebestuur zou ik
willen zeggen: Zeg ook eens ge
woon nee. Doorgaande wegen
ontstaan niet zomaar. Ze liggen er
vaak al generaties lang. Dat weten
die bewoners ook.
R.P. Janson
Zaterdag 4 januari zondag 5 januari
Rooms-katholiek, Caroluskerk, Rademakerstraat 75
Zondag 10:30 aalm. R. v.d. Vring; eucharistieviering; gemengd koor
Rooms-katholiek, Cenakel, Amersfoortsestraat 18
Zondag 10:00 prs. P. Denneman en J. Litjens; eucharistieviering
Samen op Weg, Vredekerk, Gen. Winkelmanstraat 101
10:00
Sterrenberg, 't Lichtpunt, Huis ter Heide
10:30
World Outreach Church (info locatie: «5 0346-350458)
10:30 Mark Six
Huisarts, vrijdag 18:00 - maandag 08:00 uur:
eigen huisarts bellen, dan wordt men doorverbonden
Apotheek, overdag:
apotheek bellen, dan hoort men wie er dienst heeft.
Apotheek, vanaf 17:30 uur:
Centrale Apotheekdienst, Diakonessenhuis Zeist, Prof. Lorentzlaan
76, 82030-6995952.
Tandarts, spreekuren 13:00 en 19:00 uur:
tandarts bellen; dan hoort men wie er dienst heeft.
Dierenarts, weekenddienst na afspraak;
H.J.M. Tonino en P.B.E. Tonino-van Schieveen, Kampweg 50,
§8352467; in andere gevallen hoort men via het antwoordapparaat wie
er dienst heeft.
Thuiszorg
Stichting Thuiszorg Eemland, 24 uur per dag, §8033-4220500; van
's avonds 17:00 tot 's morgens 08:00 uur en in de weekeinden alleen
voor spoedeisende situaties.
Politie (Kon. Marechaussee)
Veldm. Montgomeryweg 2; werkdagen 12:00-13:00 uur; centrale
meldkamer: ©0900-8844; alarmnummer: ©1.1.2.
Vrijwilligershulp
Centraal Meldpunt Vrijwilligershulp; werkdagen 09:30-11:00 uur,
©035-6031119.
Hulpdienst
Stichting Hulpdienst Soesterberg, aanvragen dagelijks 09:00-10:00
uur, ©351940, b.g.g. 351658.
Overige
Huisvesting De Drie Eiken, mevr. D. Elie, ©352391.
Grof vuil, ©0800-7662000.
De nieuwjaarwens aan alle onder
nemers en bedrijfleiders in de Van
Weedestraat:
De gemeente Soest heeft de Van
Weedestraat twee jaar geleden ge
heel gerenoveerd. Het is heel mooi
geworden en heeft veel geld ge
kost. Maar, ondernemers en be
drijfleiders, doe er wat aan, n.1.:
pak één keer per week de bezem,
veeg de rommel niet in 'n hoek,
maar gooi die in de groene of brui
ne bak, en verzorg ook zo de perk
jes om de bomen.
De Van Weedestraat is een A-win-
kellocatie en laat dat ook zo blij
ven. Heel hartelijk dank namens
uw klanten en ondergetekende.
J.S. Mets
Klachten bezorging
Soesterberg
Voor de abonnees in
Soesterberg is het'klach
tennummer 035-6021841
(C. van Barneveld). Dat
nummer kan op woens
dag tussen 18:30 en 19:30
uur worden gebeld voor
nabezorging op dezelfde
dag. Belt u later, dan
wordt de Soester Courant
op donderdag nabezorgd.
Uit de Soester Courant van Dinsdag 6 Januari 1953
Van week tot week in Soest.
Het jaar 1952 is verdwenen en
heeft plaats gemaakt voor 1953.
Het lijkt of alles nu anders is en
anders zal worden, doch dit is
slechts een jaarlijks terugkerende
desillusie, waar we weer spoedig
'overheen' zijn. Het is echter een
menselijke hebbelijkheid om in de
eerstkomende weken op allerlei
gebied de balans over 1952 op te
maken en zo zal men in de komen
de weken in de Soester Courant de
balans over 1952 zien opgemaakt
door diverse mensen en instellin
gen.
Het wel en wee van Soest in, 1952
geeft de volgende cijfers.
Op 1 Januari 1952 bedroeg ons
inwonerstal 23585 personen. Op 1
Januari 1953 bleek de aangas niet
groot te zijn geweest, want het in
wonerstal bedraagt rond 23700.
(De juiste cijfers zijn nog niet be
kend.) Dit betekent, dat het inwo
nertal slechts met 115 personen
groeide.
In 1952 werden 469 kinderen ge
boren, waarvan 226 jongens en
243 meisjes. 184 Soestenaren over
leden in het afgelopen jaar en wel
92 mannen en 92 vrouwen. In
Soest vestigden zich gedurende de
eerste 10 maanden van het jaar
781 mannen en 792 vrouwen, ter
wijl in ditzelfde tijdvak 773 man
nen en 906 vrouwen Soest verlie
ten. In November en December
hebben zich kennelijk meer perso
nen in Soest gevestigd dan verla
ten.
We hebben respect voor de man
nen van de zandstrooiauto's, die
ervoor zorg dragen, dat onze glad
de wegen begaanbaar blijven of
worden. Zowel op Zondagen als
andere dagen, bij licht en duister
nis, wordt door hen plichtbesef
gedemonstreerd vaak in bittere
koude.
Minder respect hebben we voor
onze lieverdjes, die met sneeuw
en ijshallen de scheppende man
nen op de auto's het leven nog
zuurder maken. Dit is geen stijl en
een deel van onze jeugd schijnt
deze voorname factor van het le
ven te missen. Zondagavond heb
ben 2 van onze zandstrooiers niet
onbelangrijke verwondingen in
hun gezicht opgeiopen toen een
Soester slungel met ijshallen gooi
de.
De heer W. Groart vierde Zater
dag het 25-jarig commandant
schap van onze onvolprezen Soes
ter Brandweer. In dit 25-jarig
commandoschap rukte de Brand
weer niet minder dan 1249 keer
uit. Er waren 119 uitslaande bran
den, 94 binnenbranden, 250
schoorsteenbranden, 60 hooiberg-
branden, 450 bos- en heidebran
den, 204 diverse branden, terwijl
72 maal werd uitgerukt voor loos
alarm.
Dit betekent, dat de Brandweer
gemiddeld een maal per week
moest uitrukken. Vanaf de oprich
ting der Brandweer, op 28 Decem
ber 1923, tot en met het jaar 1927
werd 46 maal uitgerukt, ofwel
rond 15 keer per jaar.
De meerdere branden na 1927 zijn
natuurlijk niet te danken aan het
commandoschap van de heer
Groart. De geweldige groei van
onze gemeente in die jaren draagt
hier ongetwijfeld schuld.
Zaterdagavond werd de heer C.
Marks, de keiiner van hotel "De
Gouden Ploeg", gehuldigd voor
het feit, dat hij 12 V2 jaar in deze
zaak werkzaam was. Namens de
directie van De Gouden Ploeg en
namens de biljarters van het dis
trict "Eemland" sprak de heer A.
Spijker de jubilerende Kees toe en
zijn woorden gingen vergezeld van
een enveloppe met inhoud. Meer
dere sprekers voerden het woord
en meerdere geschenken werden
het deel van de koperen kellner.
De Soester Courant zoekt met spoed
voor diverse wijken.
Heb je op woensdagmiddag wat tijd
over om een krantenwijk te lopen?
Bel snel 035-6014152 voor meer informatie.
Ook inval bezorgers zijn van harte welkom.
