'Van heidehut tot residence'
ek...
Videofilm over gilde in première
Soest 50 jaar geleden]
Verdwenen
Soest
Braspartijen van weleer nu rustige gildemaaltijd
7 OP SOEST T
Naamfeest patrones gilde
met thema 'Laat je zien'
Knollen vieren 'Kleintje
Carnaval' bij WZ'49
Uit de historie van Soest(erberg)
WmmSoedl
PAGINA 10
WOENSDAG 29 JANUARI 2003
SOESTER COURANT
Op zondag 2 februari tijdens naamfeest in Gildehuis
PAGINA 11
SCHRAVEMADE B.V.
Zaterdag 1 februari
im
Museum Oud Soest
Historische
Vereniging
Soest
Natuur O Nabij
IVN-wandeling in
De Korte Duinen
Proefduik voor
duikcursus
Verkeersplan
Meningen
van lezers
Het spookhuis
Vrijwilligers
2400
6280330
eer genieten
sk Visie hebt
lotheek Visie
ortingen op
Del voor een
ag tot ziens
)35) 523 93 23
De twintig minuten durende
film over de achtergronden van
het Groot Gaesbeeker Gilde
gaat zondag 2 februari in pre
mière. Rónd 13:00 uur zal de
rolprent op het witte doek van
het Gildehuis aan de Steen-
hoffstraat voor het eerst te zien
zijn. De hoofdrolspelers Henk
Hagen (Jacob van Gaesbeek)
en Michael Brouwer (diens
zoon Antonie) zijn uiteraard
van de partij.
Velen hebben vorig jaar tijdens de
Gildefeesten Soest 2002 de figuur
van Jacob van Gaesbeek kunnen
ontdekken. Het was een schim
geest. Eigenlijk was hij er niet,
maar toch weer wel. Hij was bij
verschillende activiteiten aanwezig
en vroeg zich af wat er van het gil
de geworden is. Hij maakte tussen
1410 en 1459 kennis met de acti
viteiten van het schuttersgilde in
Soest. Hij was er zelfs zo van on
der de indruk dat hij als boetedoe
ning landerijen schonk aan het gil
de. Nu zes eeuwen later is er veel
veranderd in Soest, maar toch zijn
er nog vele herkenningspunten,
vindt Jacob die tot mede conclusie
komt dat het na eeuwen nog pri
ma in orde is.
Met deze constatering wordt de
videofilm afgesloten. De videofilm
geeft een overzicht van verschillen
de activiteiten. In een tijdsspanne
van 20 minuten is natuurlijk niet
alles te vatten, maar toch krijgt de
kijker een breed beeld van hetgeen
het gilde is, soms vanuit een zeer
historisch perspectief. Na afloop
heeft de kijker antwoord gekregen
op vragen wat de doelstellingen
zijn van het gilde, waarom het is
opgericht, hoe het aan zijn lande
rijen komt, welke mensen lid mo
gen worden, welke gebruiken het
nog steeds kent. Serieuze en amu
sante beelden volgen elkaar snel
op.
De videotilm wordt tijdens het
Agathafeest voor het eerst ver
toond. Het gildebestuur is trots op
het resultaat. Maar voor dit resul
taat waren heel wat inspanningen
nodig. De film is gemaakt door
Ivonne Wierink (regisseur), Jaap
Smids en Joop van Kersbergen
(camera's) en Gerda Zwaanswijk
(geluid). Zij hebben de nodige er
varing bij het maken van films.
Ivonne Wierink heeft zelfs recent
goud gewonnen met haar film Sa-
rah op het jaarlijkse filmfestival
voor Nederlandse Audiovisuele
Amateurs. De opnamen hebben
vele dagen in beslag genomen,
maar de grootste klus was het
monteren. Per avond levert dat 30
seconden film op.
Het doel van de film is divers: de
filmmakers willen via hun hobby
een nieuwe film maken, die zij aan
vrienden en kennissen kunnen to
nen en wellicht kunnen gebruiken
op een festival. Het gildebestuur
wilde de achtergronden van het
gilde op een eenvoudige wijze be
licht zien, zodat daardoor onbe
kenden ermee kunnen kennis ma
ken. De videofilm is daarmee ook
goed te gebruiken voor presentatie
van het gilde op bijvoorbeeld de
basisscholen.
Omdat niet alle belangstellenden
aanwezig kunnen zijn bij de pre
mière zal de videofilm op 2 fe
bruari verschillende keren worden
vertoond. Later volgen natuurlijk
meer mogelijkheden om de film te
bekijken.
Uit de Soester Courant van Vrijdag 4 Februari 1951
NIET LANGS DE
SPOORLIJN LOPEN.
Meerdere treinreizigers, die in de
buurt van de Mendelsohnlaan wo
nen, hadden zich tot gewoonte ge
maakt, om de kortste weg van en
naar het station Soestdijk te ne
men. Zij naderden het perron van
dit station van de kant van de Dal-
weg, hetgeen betekende, dat zij
een 10-tal meters over Spoorweg-
grond langs de rails liepen. De po
litie maakte hieraan een einde en
deelde hiervoor aan 7 personen
een bonnetje uit.
AARDAPPELDIEFSTAL
BERECHT.
Tot twee maanden voorwaardelij
ke gevangenisstraf met een proef
tijd van drie jaar veroordeelde de
Utrechtse Politierechter een Soes
ter, die zich onlangs te Soest dief
stal van een hoeveelheid aardappe
len had schuldig gemaakt.
FEESTAVOND
"KERKEBUURT".
De buurtvereniging "Kerkebuurt"
hield gisteravond een feestavond
in hotel "De Gouden Ploeg",
waarvoor grote belangstelling be
stond.
De voorzitter der buurtvereniging,
de heer H. v.d. Pol, heette zijn
buurtgenoten welkom, alsmede de
afgevaardigden van de Groninger
Vereniging en de ereleden de he
ren Raauwendaal en Jongsma.
De onlangs door de heer C. A.
Goudriaan opgerichte toneelgroep
in deze buurtvereniging voerde,
onder regie van de heer J. v.d.
Broek, het toneelspel op "Geld dat
stom is, maakt recht wat krom is".
De uitvoerenden, waarvan het
merendeel debuteerden, wisten
met een vlotte vertolking een groot
succes te oogsten, waarin de regis
seur deelde.
De dames Valkenet, Goudriaan en
de heren v.d. Brink en Valkenet
zongen het Clublied op, verdien
stelijke wijze, terwijl The Melody
Makers de muzikale illustratie ver
zorgden. Met een gezellig bal werd
de avond besloten.
GROTE BELANGSTELLING
VOOR DE BRIDGE-DRIVE.
Ter gelegenheid van de viering van
haar eerste lustrum, organiseerde
de Bridgeclub "Soesterberg" op
Zaterdag 24 Januari een grote
bridgedrive in de garnizoensont-
spanningszaal aan de Kampweg.
Deze gezellige zaal, door de mili
taire autoriteiten daartoe welwil
lend beschikbaar gesteld, was ge
vuld met 'n 160-tal bridgers uit de
gehele omtrek. Naast vele fraaie,
persoonlijke prijzen was een beker
beschikbaar gesteld, welke door de
bridgeclub "Abconi" uit Amers
foort werd gewonnen. De avond
verliep zeer geanimeerd en de 40
prijswinnaars zullen, evenals zij die
niet tot de gelukkigen behoren,
met veel genoegen op een zeer
geslaagde avond terugzien.
Op zondag 2 februari viert het
Groot Gaesbeeker Gilde weer
uitgebreid de naamdag van zijn
patrones Sint Aechten ofwel
Sint Agatha. De dag wordt geo
pend met een viering met Gil
de-eer in de Joanneskerk om
10:00 uur. Het thema van deze
viering luidt 'Laat je zien'.
Dit thema sluit aan bij de gedach
te dat je moet laten zien wat je
kunt en wie je bent, pas dan kun
nen anderen contact met je leggen
en omdat 's middags in het Gilde
huis aan de Steenhoffstraat de vi
deofilm over het gilde in première
gaat (zie elders op deze pagina).
Tijdens de viering zal het thema
worden uitgewerkt in een geza
menlijk voorgaan van de pastores
Hans van de Schepop en José
Kodden. Zij zullen op 2 maart af
scheid van de parochies in Soest
nemen wegens emeritaat, c.q. het
aanvaarden van een functie elders.
De gezangen zullen deze keer wor
den verzorgd door een koor be
staande uit de leden van het paro
chiekoor van Joannes en het koor
Toont Goed. Beide koren staan
onder leiding van Frank Kooiman.
Zij hebben een aantal zeer aan
sprekende liederen voor deze vie
ring geselecteerd. Aan het eind
van de viering zal de band tussen
gilde en parochiegemeenschap
worden bevestigd door het over-
vendelen van beide voorgangers.
De viering van het feest van Sint
Agatha wordt na de Eucharistie in
de Joanneskerk voortgezet in het
Gildehuis. Daar is zoals gebruike
lijk een informele ontmoeting
smiddag georganiseerd voor leden,
vrienden en bekenden van het gil
de. Natuurlijk is daar de mogelijk
heid om kennis te nemen van
foto's en artikelen over het gilde
van het laatste verenigingsjaar als
ook het gildezilver dat het afgelo
pen jaar is verkregen door deelna
me aan Gildedagen in Brabant.
Zoals gebruikelijk hebben de be
zoekers van het Gildehuis op deze
zondag gratis toegang tot het Mu
seum Oud Soest. Daar zijn 2 wis
seltentoonstellingen te bezoeken,
één over de familie Van Hofslot
(vele familieleden zijn ook gildele-
den) en 'Transport in Miniatuur'.
tandtechnisch laboratorium
Voor al uw reparaties en adviezen.
Ook voor ziekenfondsverzekerden.
CE gecertificeerd.
Torenstraat 13 - Soest - Telefoon 035 - 602 02 49
«SMS
cA» v
Als opwarmertje voor het brui
sende grote carnavalsweekend
viert de Soester carnavalsvere
niging De Narre Knollen op za
terdag 1 februari het traditio
nele 'Kleintje Carnaval'. Dat
gebeurt in de kantine van
VVZ'49 aan de Eemweg.
De vereniging heeft wegens slui
ting van café Bos en Duin (Bos
straat) wederom een andere loca
tie moeten zoeken en is blij dat ze
bij de voetbalclub onderdak kan
vinden. Het feest begint zaterdag
om 20:30 uur en wordt opgeluis
terd door de Drive Inn Sun Way
uit Soest en de Bloaspiepers uit
Amersfoort.
Voorafgaand zal Prins Niek I met
hofhouding (al om 14:30 uur) de
aftrap verrichten bij de topwed
strijd WZ '49 tegen koploper
Swift uit Amsterdam. Prins Niek I
schenkt ook de wedstrijdbal na
mens De Narre Knollen, 's Avonds
zal de Prins, opnieuw met zijn hof
houding, om 20:10 uur de 'afgooi'
verrichten bij de handbalwedstrijd
Smeeing/BDC tegen Swift I uit
Arnhem, die in sporthal Beuken
dal wordt gespeeld. Ook hier geeft
hij namens de Knollen een wed
strijdbal weg.
Oproep
Voor deelname aan de grote Car
navalsoptocht kan men zich nog
aanmelden bij de secretaris
van de Narre Knollen, C. Kenter,
e-mail: chriskenter@hotmail.nl of
826011791.
Op foto 1 het boerderijtje van de
dames Plekkepoel aan de Ferdi-
nand Huycklaan. Hier woonden en
boerden de drie gezusters Plekke
poel jaren nadat hun broer Antho-
nius kort voor de oorlog was over
leden. Een zeer sober leven. Voor
zieningen waren er niet. Een leven
zonder elektriciteit en gas en wa
ter uit de pomp. Koken op het for
nuis of petroleumstel. De wc in dit
soort boerderijtjes was een hokje
boven de gierput met een soort zit
bank met een gat erin. Een douche
kenden de dames ook niet en het
kwam erop neer dat zij zich naar
mate ze ouder werden zeker in de
koude wintermaanden maar niet
wasten.
De dames waren erg op elkaar
aangewezen en leefden echt op
zichzelf, een beetje schuw naar de
buitenwereld. Alleen de oude dok
ter Rupert had het vertrouwen, die
mocht binnenkomen en zei wat er
moest gebeuren. Zuster Anthonia
van Mariënburg kwam de dames
op gezette tijden wassen. De enke
le koe die ze hadden voelde zich
wel behaaglijk en de kippen schar
relde ook wel hun kostje op. De
varkens liepen waarschijnlijk gezel
lig met een krul in hun staart in de
blubber te wroeten, voor de mens
waren de van eensteens muren
opgetrokken boerderijtjes zeker bij
vorst en sneeuw minder plezierig.
Zo rommelde de eenvoudige boe
rinnen de oorlogjaren door.
Toen de dames kort na de oorlog
(1957) voor hun AOW in aanmer
king kwamen wisten zij er geen
raad mee. Veel te ingewikkeld.
Tante Riek, zo vertelde neef Jaap,
zorgde dat het geld werd afge
haald. Toen zij echt niet meer voor
zichzelf konden zorgen zijn zij naar
een tehuis gebracht. Daar zijn ze
overleden, de een na de ander, oud
en der dagen zat. De boerderij
V
werd een ruïne, overwoekerd door
struiken. In 1970 kwam er de
brand in, vermoedelijk aangesto
ken. Wij van 'Verdwenen Soest'
houden er een mooi winters plaat
je aan over. Aan de buitenkant
mooi en romantisch maar het leven
binnen de muren was hard.
Foto 2 is treintje Bello die met een
mooie bocht om de Eng rijdt. De
foto is ook van Annie Klein, ge
maakt in 1940. Annie was kleuter
onderwijzeres. We zien haar in ge
dachte met kouwe vingers al staan
met het boxje in aanslag kijkend of
ze Bello wel goed in de zoeker kon
vangen, te laat Annie, want toen
was Bello al voorbij. Ze wist nog
een foto te maken van de achter
kant. Die goeie Bello op weg van
Soest naar Soestdijk. Wanneer de
machinist 's zomers het vuur op
rakelde wilde er nog wel eens von
ken langs de spoorbaan vallen en
ontstond er weer een brandje.
Moest de brandweer er weer op uit
rukken om de schade te beperken.
Maar daar had men in de winter
geen last van. Al met al ook een
beeld dat uit Soest is verdwenen.
We houden er een beetje een be
verige sneeuwfoto aan over.
IVN Eemland, vofenjging ter bevordering van hal natuur- en mffleuboMt I
Afdafeig van hal ImMf h teihiuui voor NatuurteKhemUngiaitoeala WH
IVN-Eemland houdt op zondag
middag 9 februari in Soest een na
tuurwandeling in de Korte Duinen
aan de Birkstraat. Deze start om
14:00 uur op het parkeerterrein bij
het restaurant 'De Korte Duinen',
naast de Avia. De belangstelling
gaat vooral uit naar overwintering
en bodemvorming.
De Korte Duinen vormen een
woest terrein. Langs de weilanden
van de Eemvallei wandelen we
naar de stuifzanden, een zandver
stuiving met daaromheen een ge
varieerde begroeiing van naaldbo
men, loofbomen en struikgewas.
Een tocht door heel verschillende
landschappen, die elkaar verras
send snel afwisselen. Vooral de
scherpe scheiding tussen weiland
en duinen van de Utrechtse Heu
velrug is hier opvallend. Eigenaar
van dit stuifzandgebied (521 ha) is
de gemeente Soest. Er is vrije toe
gang.
Met de Lange Duinen vormen de
Korte Duinen het grootste 'leven
de' stuifzandgebied van de
Utrechtse Heuvelrug. Voor 1885
waren hier uitgestrekte heidevel
den. Het daarop ingeplante bos
bestaat voornamelijk uit Grove
Den. In het kader van het Euro
pees Natuurbeschermingsjaar wer
den de Lange en de Korte Dui
nen in 1995 tot aardkundig monu
ment uitgeroepen. Informatie:
886014410.
ELKE WEEK EEN s
SOeSTORêCOURAWT,
JN DE BUSL^-^
Neem een abonnement:
€8,75 per halfjaar!
tel. (035) 6014152
Op zaterdag 8 februari kan weer
een duik worden genomen in het
zwembad van Spleasure Centrum.
Dat kan weliswaar dagelijks, maar
ditmaal met duikapparatuur. The
Experience houdt dan weer een
proefduik voor mensen die een
duikcursus willen gaan volgen.
Zo'n cursus voor het PADI Open
Water Diver brevet start 18 maart.
Tijdens de proefduik kan kennis
worden gemaakt met de docent en
de sport. De school zorgt voor de
apparatuur, zodat de deelnemers
alleen zwemkleding hoeven mee te
nemen. En 20 euro, want dat zijn
de kosten. Vooraf opgeven voor de
proefduik is noodzakelijk en kan
via 030-2258371 of 06-55726111.
Op dit moment lijkt de discussie
rond de verkeersproblematiek in
Soest alleen nog te gaan over de
vraag: wel of geen rondweg? Hoe
terecht is dit? Enkele uitgangspun
ten:
De gemeenteraad van Soest wil
een structurele oplossing voor de
vermeende verkeersproblematiek
binnen Soest. De oplossingen
moeten voldoen tot ca 2015.
Binnen de gemeenteraad worden
reeds jaren lang de Ossendamweg
en de Van Weedestraat als de
grootste verkeersknelpunten bin
nen Soest beschouwd.
De resultaten van het verkeers
technisch onderzoek geven aan dat
de problematiek rond de Ossen-
dam acuut is; de problematiek
rond de Van Weedestraat is be
perkt en rechtvaardigt zeker niet
dat er een rondweg voor wordt
aangelegd.
De 2 scenario's die aan de bevol
king zullen worden voorgelegd
(een met en een zonder rondweg)
gaan voor 90% over de Van
Weedestraat. De problematiek
rond de Ossendam wordt met
voorlopige maatregelen afgedaan.
Wil men hier oplossingen creëren,
dan zouden zeer ingrijpende maat
regelen genomen moeten worden,
zoals wellicht het opkopen en af
breken van woningen (citaat uit de
raadsvergadering van 23 januari
j.L).
Kunt u de redenering volgen?
Aan het grootste knelpunt wordt
niet echt iets gedaan, omdat dit om
te ingrijpende maatregelen zou
vragen. De bevolking mag zich wél
gaan uitspreken over een zéér in
grijpende maatregel: een weg door
de polder ter ontlasting van de
Van Weedestraat.
Mijn mening: De discussie rond de
hoofdwegenstructuur heeft zich
verengt tot de vraag: moet er wel
of geen rondweg komen Er be
staat geen enkel verband meer met
het eigenlijke onderwerp: het vin
den van structurele oplossingen
voor de verkeersknelpunten bin
nen Soest. Vóór de aanleg van een
rondweg is er jarenlang door een
beperkt aantal 'ondernemende'
Soesters, die zagen aankomen dat
uitbreidingsplannen in Overhees
niet meer aanwezig waren, gelob
byd. Het zogenaamde 'verkeer
sprobleem' in de Van Weedestraat
is op deze wijze 'gecreëerd', de
partijen die vóór de rondweg zijn,
hebben zich dit idee blijkbaar ei
gen gemaakt. Toen de brandweer
kazerne jaren geleden werd her
bouwd werd dit nieuwe pand een
kwartslag gedraaid, zodat de Dal-
weg kon worden doorgetrokken
naar de nu aan te leggen rondweg.
Bovendien: bouwen (langs de
rondweg) is lucratiever dan slopen
(Ossendamweg).
Was het echt te doen om de oplos
sing van de verkeersproblematiek,
dan had het voorstel dat de in
spraakprocedure ingaat groten
deels scenario's voor de Ossen
damweg moeten bevatten. Laten
we de voor de rondweg begrootte
7 miljoen euro (dat wordt natuur
lijk véél meer!) uitgeven aan maat
regelen die daadwerkelijk betrek
king hebben op verbetering van de
hoofdwegenstructuur in Soest!
Hans de Koning.
(Van redactiewege ingekort)
Voor jong en oud is een spookhuis
een leuke vorm van vertier op on
der andere pretparken en kermis
sen. Lekker griezelen van vaak
zeer vakkundig gemaakte creaties
is in. Een belangrijk element in dit
genoeglijk griezelen is het feit dat
het gelukkig allemaal niet echt is,
toch? Wie denkt dat spookhuizen
niet echt bestaan, komt echter be
drogen uit. Er is er zelfs een veel
dichterbij dan voor onze wijk wen
selijk is en anders dan de spook
huizen op kermissen is dit spook
huis verstoken van elke vorm van
suggestieve creativiteit.
Waar we het over hebben? De
oude bibliotheek. Na de verhuizing
van de bibliotheek kwam het pand
leeg te staan. Het stond in afwach
ting van een akkoord over het aan
tal te bouwen woningen tijdelijk te
huur, maar bij gebrek aan interes
se bleef het leeg staan. Verpaupe
ring sloeg snel toe, een constant
afgaand alarmsysteem bezorgde de
politie handénvol - onnodig -
werk en steeds meer ramen wer
den dichtgetimmerd. Krakers na
men hun intrek in het gebouw,
maar hadden hier niet lang plezier
van.
Na vertrek van de krakers werd de
bibliotheek kraakvrij gemaakt. Het
sloopbedrijf verwijderde het asbest
uit het pand, haalde de nodige
waardevolle elementen weg en
kapte al het groen eromheen, be
halve dan een dode berk die veel
bewoners van de Engh al tijden
graag zagen verdwijnen. Wat over
bleef is een wangedrocht, een zeer
ontsierend obstakel, dat de leef
baarheid in de wijk zeer nadelig
beïnvloedt. Angst voor brand en
daarmee vrijkomende asbestdeel-
tjes maakte het noodzakelijk dat
het pand kraakvrij werd gemaakt.
Was dit gevaar er niet toen de bi
bliotheek er nog was gevestigd?
Sloop wordt niet voltooid, omdat
de hier te bouwen woningen meer
geld opbrengen indien de grond
nog bouwrijp moet worden ge
maakt en dit pas gebeurt nadat alle
woningen verkocht zijn. En hoe
lang duurt het nog voordat wonin
gen verkocht worden waar een
prijskaartje aan hangt dat maar
enkelen kunnen betalen? Bij het
kraakvrij maken is onder andere
het dak verwijderd. Er is geen
bouwkundige nodig om in te zien
dat daarmee ook het verband uit
het gebouw (gedeeltelijk) is ver
dwenen. Bij de zware storm van
zondag 27 oktober 2002 is nog
een stuk gevel naar beneden geko
men, dus ook ter bevordering van
de veiligheid is het noodzakelijk
dat dit spookhuis zeer snel ver
dwijnt.
De gang van zaken rond de oude
bibliotheek verdient geen schoon
heidsprijs en er is bovendien nog
een reëel gevaar dat Soest meer
van dergelijke wangedrochten
krijgt, indien niet wettelijk ingegre
pen wordt. Indien er voor een ob
ject een sloopvergunning wordt
afgegeven, dient het ook binnen
een redelijke termijn te verdwijnen.
Een buurtbewoner,
Philippe Kessels
Graag wil ik reageren op de op
roep van OC De Klarinet dat om
vrijwilligers vraagt. Het is natuur
lijk heel makkelijk om een stukje
in de Soester Courant te laten
plaatsen en vrijwilligers binnen te
halen, maar wat is de eigenschap
van De Klarinet: alles wat je bin
nen haalt, schopje er o zo makke
lijk weer uit.
Hier volgt mijn verhaal: mijn
vrouw en ik zijn drie jaar lang
werkzaam geweest op De Klarinet.
Ik (Leo) was het niet eens met de
autoritaire manier waarop het be
stuur zich gedroeg tegenover de
vrijwilligers. Door een sleutelkwes
tie werden wij (mijn vrouw en ik)
als vrijwilligers ontslagen, terwijl
mijn vrouw helemaal geen schuld
had. Ik wendde mij tot het hoofd
bestuur en dat noemde het een
futiliteit. Dus als je de vinger op
heft tegen het bestuur (dat zich te
genwoordig werkgroep noemt),
dan vliegje er zonder pardon uit.
Leo Saly
De braspartijen van weleer tij
dens de zogeheten teerdagen
van het Groot Gaesbeeker Gil
de bestaan niet meer, maar de
traditie is gebleven. Overigens
is ook die niet onveranderd ge
bleven. Waren de teerdagen -
aan het begin van de activitei
ten- voor de gildebroeders
vroeger vooral bedoeld 'om
den inwendigen mensch duch
tig te versterken, opdat zij 'fit'
zullen zijn voor de wedkam
pen', de teerdag van nu (want
het opmaken van het geld is tot
één dag teruggebracht) bete
kent juist de afsluiting van de
feestelijkheden voor gildele-
den en gildevrienden. Dit jaar
is het weer een teerjaar, zo
heeft ouderman (en schutters-
koning 2002-2003) René van
Hal in zijn nieuwjaarstoe
spraak bekendgemaakt.
Teren in verband gebracht met ac
tiviteiten van het gilde heeft dus
een hele andere betekenis dan het
gewone teren, het aanbrengen van
een laag teer op bijvoorbeeld een
wegdek. Het gilde-teren daarente
gen heeft te maken met potverte
ren, feestvieren van gelden uit de
gemeenschappelijke pot. Dat ge
beurt tegenwoordig aanzienlijk
rustiger dan vroeger. Niet zo ver
wonderlijk eigenlijk, want vertier
was er toen nauwelijks. De gilde-
feesten vormden een evenement
waar de hoofdzakelijk uit agrariërs
bestaande bevolking van Soest elk
jaar weer naar uitkeek. Het gilde-
feest was dan ook innig vergroeid
met het volksbestaan van zo meni
ge landbouwende gemeenschap als
die van Soest. Het ging als lente-
of voorzomerfestijn vooraf aan de
zware boeren-arbeidstij, bestaande
uit hooien en oogsten. De feesten
waren niet alleen een levensfactor,
veel meer nog werden ze als een
levensbehoefte beschouwd. Het
was dan ook eeuwenlang het
grootste en meest volkseigen ge
beuren van heel het jaar in de dor
pen die een gilde hadden. Soest is
één van de weinige gemeenten bo
ven de grote rivieren waar -net als
in de meeste plaatsen in het zuiden
van het land- sprake is van een
bloeiend gildeleven.
Bescuddenisse
De gilden hadden oorspronkelijk,
in de Middeleeuwen, de taak 'tot
eene bescuddenisse' (bescher
ming) te dienen voor erf en goed
van de burger. Voor de 'weer', zo
als dat in tal van handvesten 'cae-
rten' of stichtingsbrieven, te lezen
staat. Maar sinds onheugelijke tij
den niet minder voor 'de teer'.
Daarmee zijn de meeste dorpsgil
den weer tot hun oorspronkelijke
staat teruggebracht: die van broe
derschappen met godsdienstige en
sociale verplichtingen. Daaraan
herinneren nog benamingen als
'dooden- en ziektegilden'.
Dat niet-kenners van de gildege-
schiedenis soms menen te moeten
wijzen op het huns inziens militaire
aspect, is geheel ten onrechte. Hoe
krijgshaftig de stoere gildebroeders
er ook mogen uitzien, het wezen
van het 'boerse' gild is in de ver
ste verte niet militaristisch. In fei
te is alle militaire besef hun
vreemd. De wapens die vroeger
meegedragen werden, moesten
enkel beschouwd worden als feest-
attributen, als decoratief element.
Eén keer per jaar slechts werden
en worden de wapens gebruikt, tij
dens het hoogtepunt van de gilde-
feesten, het koningschieten.
Terug nu naar het begin van de gil
defeesten, altijd ingezet met een
gildemis. Het bijwonen hiervan is
één van de eerste plichten van ie
dere gildebroeder. In sommige
'caerts' staat 'dat dit zoo stigtelijck
mogelijks' dient te geschieden, en
verder dat 'elk lid is verplicht toe
te zien dat niemand der gildebroe
ders dronken loopt, noch vloeke of
oneerbaarheid pleeght'. Dat geeft
de gildebroeder van nu wel te den
ken over de voormalige 'stigtelijck-
heid'!
Verplicht
Het 'teren' dat eens in de vier jaar
op het programma staat, gaat in
deze tijd heel wat rustiger toe.
Geen eet- en drinkgelagen meer
die niet alleen gepaard gingen met
zang, dans en vrolijkheid, maar
niet zelden ook met twist en on
derlinge strijd waarbij meer dan
eens het mes werd getrokken.
Toch was dit voor niemand reden
om de teerdagen te mijden. De le
den waren trouwens verplicht op
de teerdagen aanwezig te zijn 'tot
continuatie van. goede buurschap
ende vermeerdering van vrient-
schap', overigens een verplichting
waarvan het nakomen niemand
enige moeite kostte. Sport, spel of
andere recreatie bestonden immers
niet in Soest waarvan de bevolking
hoofdzakelijk uit boeren, daglo
ners, schaapherders en spinsters
bestond. Zij moesten dagelijks van
de vroege morgen tot de late
avond hard werken voor het
(meestal droge rogge)brood op de
plank. De kermis en de vierjaar
lijkse teerdagen waren hoogtepun
ten waar iedereen reikhalzend naar
uitkeek.
In Soest is het teren blijven bestaan
tot 1927, toen er voor lange tijd
een einde kwam aan het 'mit mal-
cander genoeghlick' feestvieren.
Waarschijnlijk had de langzaam
veranderende samenstelling van de
bevolking ermee te maken. Het
boerenkarakter verdween steeds
meer en op de activiteiten van het
gilde had dit kennelijk het tegen
deel van een motiverende invloed.
Pas in 1960 werd, en met succes,
het Groot Gaesbeeker Gilde
nieuw leven ingeblazen. Dat is uit
historisch oogpunt toe te juichen.
Wat een folklore en plezier zou er
De teerdagen van het Groot Gae
sbeeker Gilde waren vroeger hoog
tepunten in Met plaatselijk gebeu
ren. Men kleedde zich ervoor in het
beste pak en wilde maar wat graag,
zoals hier in 1927, voor de foto
graafposeren
Bron: Eemland Pers
verloren gaan onder het nog steeds
omvangrijke deel van de Soester
bevolking dat zich bij passende
gelegenheden als 'gildebroeders en
-zusters' uitleeft, als het moderne
leven ook dit stuk nostalgie zou
vernietigen. Al is de kans daarop
nu minder groot dan in het begin
van deze eeuw, want bij alle mo
derne zakelijkheid lijkt de roman
tiek zich in ieder geval in volksver
maak en volksfeest te handhaven.
Geïnteresseerden in verhalen en
gegevens over oud-Soest ontvan
gen door lid te worden van de
Historische Vereniging Soest-
Soesterberg ieder kwartaal het
maandblad 'Van Zoys tot
Soest', vol wetenswaardigheden
over Soest-toen. Informatie:
Juul van de Poll, 886017065.
Nieuweweg 97 - Soest
Telefoon 035 - 58 804 72
V Openingstijden:
W dinsdag tlm vrijdag
van 9.00 uur tot 19.00 uur
V zaterdag van 9.00 uur tot 17.00 uur
<■11-
