r
In Soest begon de victorie van de waterleiding
'Kerken moeten aanwezig zijn'
'Van heidehut tot residence'
In gesprek met elkaar
RK-pastoresteam compleet
Ringsteekwedstrijd van WPE
Opleiding tot natuurgids
start weer bij het IVN
Uit de historie van Soest(erberg)
wc
.DAG 10 SEPTEMBER 2003
SOESTER COURANT
Gat in de markt
Kerktuin bij
Oude kerk
Open Hof-concert
Zondag 14 september in de Kerkebuurt
"PAGIMT^JjWOENSDAG 10 SE
ereldpremière
Bach/Palestrina-mi
jn Domkerk
Richting Hospice
Kom eens langs in
de Wilhelminakerk
Het Sportgebeurer
S0E5J-
Deze rubriek verschijnt eens per twee weken onder verantwoordelijkheid van de Raad van Kerken Soest.
Geloven zonder kerk, dat kan
best, meent ds. Pieter van Win
den. De nieuwe voorzitter van
de Raad van Kerken, predikant
van de Samen op weg-gemeen-
te Soest-Noord (Emmakerk),
zal geen poging wagen om
mensen met een wervend
praatje een van de Soester ker
ken in te krijgen.
Desalniettemin zou hij het leuk
vinden als Soesters eens rondkij
ken in het fantastische aanbod aan
kerken dat hier is. Misschien
neemt dat vooroordelen weg. En
merken ze dat bezig zijn met ge
loofsvragen met anderen eigenlijk
heel goed kan zijn.
Van Winden: "Iedere kerk in Soest
heeft iets eigens te bieden. Heeft
haar eigen sfeer, eigen kijk op wat
geloven is, eigen gebruiken, eigen
liturgie. Prachtig dat het er is.
Maar het is niet de bedoeling dat
iedere kerk gaat lopen trekken
van: alleen hier doen we het goed,
alleen hier moet je zijn. Ook bui
ten de kerk of in andere kerken
vind je geloof. Een kerk kan zich
beter bezighouden met de vraag:
wat hebben mensen tegenwoordig
nodig, waar zijn de vragen van de
moderne mens, wat kunnen we
voor mensen van nu betekenen?"
"Ik merk twee specifieke zaken
waar mensen in deze tijd mee zit-
De zomer is komkommertijd in
krantenland. En zeker in zo'n hete
zomer als dit jaar worstelt menig
journalist met de vraag: waar haal
ik nu weer interessant nieuws van
daan? Het gebeurt in die tijd dan
ook regelmatig dat er stukjes ver
schijnen die normaal gesproken de
krant niet zouden halen. En die zijn
nu juist vaak erg de moeite waard.
Zo lus ik dat een dominee in
Amersfoort - ook in de kerken is de
zomer komkommertijd - voor zijn
preken de zeven hoofdzonden weer
eens van stal had gehaald. Voor de
niet al te kerkelijk georiënteerde le
zer. dezeven hoofdzonden zijn de
volgende hebbelijkheden: heb
zucht, vraatzucht, lust, jaloezie,
wraakzucht, ijdelheid en luiheid.
Stuk voor stuk de moeite van een
preek waard. Maar bij hogere tem
peraturen vergt de behandeling van
deze ondeugden natuurlijk wel wat
van het uithoudingsvermogen van
predikant en luisteraars.
Daar heeft Unilever iets op gevon
den. Het concern heeft zeven van
haar ijsjes uitgedost met de namen
van de zeven hoofdzonden. En zo
wordt de wat zware kost natuurlijk
een stuk aangenamer. Dat vond
ook de dominee die na afloop van
de kerkdienst zijn toehoorders op
de gelijknamige ijsjes trakteerde.
Een wonderlijk samenspel tussen
kerk en commercie. Zo wordt er
weer eens een stukje hapklaar
christendom bij de recreërende
mens gebracht.
Dat christendom is toch al uitbun
dig zichtbaar in het straatbeeld.
Tussen alle piercings en tattoo's
neemt het kruisje een prominente
plaats in. Het bungelt aan menig
oor, hals of navel, al hebben de dra
gers ervan nauwelijks weet van her
komst of betekenis. Een winkelier
die deze insignes verkocht kreeg
van een meisje te horen: Heeft u er
ook een met een poppetje eröp?
Maar het verkoopt goed en weer
hebben de kerken het nakijken die
al hun religieuze artikelen al jaren
geleden de deur hebben uitgedaan.
Ze zouden zich eens wat beter de
woorden van hun stichter moeten
herinneren: 'De kinderen van de
duisternis gaan met meer overleg te
werk dan de kinderen van het licht'.
Wat vindt u van het initiatief van
een vindingrijke Fries die ontdekte
dat de domeinnaam herejezus.nl
nog vrij was? Een gat in de markt,
en al honderden belangstellenden
hebben zich aangemeld. Volgens de
initiatiefnemer een prima gelegen
heid om te laten zien dat je gelovig
bent. Maar ook voor mensen die
van een lolletje houden. Zo is er ie
mand die atheist@herejezus.nl
heeft gekozen. Je moet maar op het
idee komen. En dan begrijp ik nog
steeds niet dat de paus zoveel moei
te doet om in de nieuwe Europese
grondwet te laten verankeren dat
het christendom een van de wortels
van de Europese cultuur is. Wie ijs-
etend Nederland in zijn blootje en
surfend op de golven van
herejezus.nl door het leven ziet
gaa,n weet het wel zeker. We zijn
ongeneeslijk christelijk en daar kan
geen grondwet iets aan veranderen
En met een lange hete zomer wordt
het alleen maar erger.
Hans van de Schepop, rk-pastor
zieltjes te winnen. Maar ook niet
om de commerciële toer op te
gaan. Wel opener naar de samen
leving toe te worden. Daardoor
kunnen mensen bevrijd worden
van vooroordelen en een realisti
scher kijk op de kerk krijgen, en de
kerk op de mensen."
Wie nieuwsgierig wordt moet maar
eens rondkijken in het Soester aan
bod, vindt Van Winden. "Let op
de sfeer. Wat raakt je? Hoe wordt
er op de vragen ingegaan waar jij
mee zit? Vind je er mensen bij wie
je thuis kan horen? Vind je echt
geloof? Kijk eens goed en doe
mee. Het doetje leven goed."
'Blijven we in gesprek niet el
kaar?' is het motto van het
nieuwe programma voor vor
ming en toerusting dat de wijk-
gemeenten Wilhelminakerk en
Oude kerk en de parochies H.
Familie en Petrus&Paulus dit
seizoen aanbieden.
Het is een programma voor alle
belangstellenden in heel Soest. Ie
dereen is welkom bij een breed
scala aan activiteiten: thema-avon
den, gesprekskringen, forumavond
en Torenlezingcn. De forumavond
gaat over christen zijn in de prak
tijk. Majoor Bosshardt en burge
meester Koos Janssen zullen daar
aan meewerken.
Met elkaar in gesprek blijven is
niet zo vanzelfsprekend als het
lijkt, zo vindt de voorbereidings
commissie. Maar in gesprekken
hebben mensen elkaar soms veel te
bieden. De commissie ziet het als
een verrijking om het geloof met
anderen te delen en het samen
christen zijn handen en voeten te
geven.
In een informatiebrochure worden
alle activiteiten genoemd, inclusief
een aantal mogelijkheden voor
jongeren. Voor de toekomst van de
kerk zijn zij juist belangrijk. Ieder
een die belanesteüir" hef ft kan
Ds. Pieter van Winden.
ten. Het eerste is de vraag naar de
zin van het leven. Waarom leven
we? Dat we de kwaliteit van ons
leven met materiële dingen niet
verbeteren, zijn we nu wel gaan
inzien. Dat is niet te koop. Wat is
mijn leven waard, hoe leef ik, hoe
doe ik het goed, waar vind ik hou
vast in alles wat ons overspoelt -
dat zijn vragen waar mensen mee
zitten. Elke kerk heeft daarin wat
te bieden, op een eigen manier:
geen pasklare antwoorden, maar
een rijke traditie en verhalen waar
je verder mee komt."
"Een tweede probleem van deze
tijd is eenzaamheid. Mensen zijn
zo veel alleen, ondanks alle com
municatie. Ze sterven alleen, on
bedoeld. Maar mensen hunkeren
ernaar om ergens bij te horen. De
kerk biedt juist die sociale dimen
sie. Je bent er welkom. Er zijn
mensen die op je wachten en waar
je echt bij hoort. Een kerk staat
niet Voor niets in een wijk, in een
straat, zichtbaar voor iedereen. De
kerk als instituut doet niet zo ter
zake, het gaat om de functie die
een kerk in z'n omgeving vervult."
Van Winden ziet als missie van de
kerken dat ze 'ondanks de ver
schillen die er zijn, ernaar zoeken
om als kerk in deze plaats aanwe
zig te zijn.' Kerken hebben zich
lang niet zo bemoeid met de sa
menleving. Dat naar binnen ge
richte nloet wat hem persoonlijk
betreft voorbij zijn. Eén kerk die
probeert duidelijk te maken wat er
allemaal te doen is en te 'halen'
valt, kan de vooroordelen van saai
heid en wereldvreemdheid wegne
men. "Het is niet de bedoeling om
In de afgelopen maanden was
het aantal pastores in de rk-pa-
rochies te Soest, Soesterberg en
Baarn (Maria Koningin) tot
een dieptepunt gedaald. Het
was uitsluitend Frans Over-
beek die trachtte de zo noodza
kelijke ondersteuning zo goed
mogelijk te verlenen.
Door de benoeming van Bart Tie-
man als pastor per 1 oktober met
als aandachtsgebied diaconie is het
pastoresteam compleet. De sa
menwerking van de parochies in
Soest met Soesterberg, Baarn
(Maria Koningin) en Eemnes
wordt nu geïntensiveerd. Dat bete
kent dat er wordt nagegaan op
welke gebieden samenwerking kan
leiden tot een nog betere inzet van
pastores en vrijwilligers. Dit geldt
voor liturgie, catechese, diaconie
en gemeenschapsopbouw. De pas
tores voor deze aandachtsgebieden
zijn respectievelijk: Jan Beekman,
Huguette Jurriaanse/Rini Bouw
man, Bart Tieman en Frans Over-
beek.
Begin juni heeft de installatie
plaatsgevonden van Jan, Huguet
te en Rini. Zondagmorgen 12 ok
tober zal de installatie van Bart
Tieman plaatsvinden in de Carolus
Borromeüskerk te Soesterberg.
V.l.n.r. Jan Beekman, Frans
O verbeek, Huguette Jurriaanse,
Rini Bouwman, Bart Tieman.
zich opgeven via het aanmeldings
formulier.
Een greep uit het programma:
ontmoeting rond Avondmaal en
Eucharistie
over leven en dood
ethische dilemma's aan de hand
van de Tien Geboden
ouders op koers (over geloof
sopvoeding van kinderen)
gebedsgroepen en bijbelkringen
leerkring over joodse mystiek
serie over mystici (Meister Eek-
hart, Guido Gezelle, Etty Hil-
lesum en Dag Hammerskjöld)
Herman van Veen over het
Hooglied
De rk-pastores en predikanten zul
len veel van deze activiteiten bege
leiden. Of de kringen op naam van
ds. Jaap Huisman door zullen
gaan, is nog onduidelijk. Vanwege
ziekte zal hij dat zelf (dit kalender
jaar) niet meer kunnen doen. De
commissie zoekt naar alternatie
ven. Voor het volledige program
ma kunt u terecht bij het secreta
riaat van de parochies (St. Willi-
brordusstraat 19, tel. 601 13 20) en
de wijkgemeenten Wilhelminakerk
en Oude kerk (Soesterbergsestraat
18, tel. 602 92 94; Torenstraat 1,
tel. 588 01 68).
De plannen voor de aanleg van
een kerktuin bij de Oude kerk be
ginnen vaste vorm aan te nemen.
Met steun van de gemeentelijke
plantsoenendienst is een ontwerp
gemaakt. Het is de bedoeling de
strook grond tussen de zuidgevel
van de Oude kerk en het parkeer
terrein opnieuw in te richten met
passende beplanting. Hier liggen
ook enkele historische grafzerken.
De, commissie-Kerktuin heeft het
ontwerp gepresenteerd in de ge
meente en daarbij veel bijval ge
kregen. Er worden nu acties ge
houden om aan het benodigde
geld te komen.
De Samen op weg-gemeente De
Open Hof begint vrijdagavond 19
september het nieuwe seizoen met
een concert voor en door gemeen
teleden. Iedereen 'die een instru
ment bespeelt of zingt is uitgeno
digd om mee te doen, als solist of
in ensembleverband. Alle muziek
stijlen kunnen aan bod komen. In
verband met de samenstelling van
het programma is aanmelding
vooraf noodzakelijk; bij ds. Gerrit
Olsman (zelf een verdienstelijk
slagwerker!), 38 602 06 66, e-
mail: g.h.olsman@hccnet.nl
Redactie: Piet van Dijk, Wim
van den Dool, Frans Ossewold.
Redactieadres: Gerrit van der
Veenstraat 93, 3762 XK Soest,
tel. 602 06 31, e-mail:
w. vd. dooI@planet. nl. Nieu ws
en/of tips graag insturen naar
dit adres.
In de Kerkebuurt zijn zondag
14 september sommige wegen
een poosje gereserveerd voor
fraaie aanspanningen. Dan
houdt de Warmbloed Paarden
Fokvereniging (WPE) weer de
jaarlijkse ringsteekwedstrijd.
Om 13:00 uur wordt er begonnen.
Koetsier en bijrijder moeten zich
concentreren op drie ringen, waar
van er twee hangen op de Kerk
straat, achter de Oude Kerk, en
eentje op het erf van de boerderij
van de familie Van de Grift. De
Schaapskooi van deze familie staat
de gehele middag ter beschikking
van de WPE. De prijsuitreiking
zal, afhankelijk van het verloop
van de wedstrijd, tussen drie en
vier uur 's middags plaatsvinden in
de Schaapskooi. Overigens is de
boerderij van de familie Van de
Grift een van de Soester boerderij
en die op zaterdag 13 september
(Open Monumentendag) voor be
zichtiging toegankelijk is.
Met de ringsteekwedstrijd houdt
de vereniging een oude traditie in
ere. Vandaar ook dat de clublei
ding nu al de gedachten laat gaan
over een historische editie in 2004.
Kerkstraat 5 3764 CR Soest
Tel.: 035-6030303 - Fax: 035-6029995
In januari 2004 gaat een nieu
we opleiding tot IVN-natuur-
gids van start. De IVN-afdelin-
gen De Bilt e.o. en Eemland
(Soest, Baarn en omstreken)
hebben de handen ineengesla
gen om, evenals vijf jaar gele
den, deze cursus samen te ver
zorgen.
Wat houdt de cursus in? In deze
cursus wordt een gedegen basis ge
legd voor de kennis en vaardighe
den die nodig zijn om als gids
IVN-natuurwandelingen te kun
nen leiden, en om mee te kunnen
werken aan korte natuurcursussen
en vele andere activiteiten van het
IVN.
De volgende onderwerpen komen
in de cursus onder meer aan de
orde: natuur in de eigen woonom
geving, het ontstaan van bodem en
landschap, planten en dieren in
samenhang met hun leefomgeving,
seizoensgebonden verschijnselen,
wisselwerking tussen mens, natuur
en milieu. Naast het verwerven van
kennis, speelt ervaring en beleving
van de natuur een grote rol én, wat
heel belangrijk is: het (leren) over
dragen daarvan aan verschillende
doelgroepen.
De cursusavonden vinden eens per
veertien dagen plaats op dinsdag
avond. Regelmatig zijn er excursies
op zaterdagochtend, meestentijds
in de omgeving van De Bilt, Soest
of Baarn. Het tijdsbestek waarover
de cursus zich uitstrekt, is 16
maanden. In de schoolvakanties
zijn er geen lessen.
De kosten zijn 150,00, waarbij
inbegrepen het cursusboek, het
materiaal dat tijdens de cursus uit
gedeeld wordt, een loepje, koffie/
thee op de lesavonden en het lid
maatschap van het IVN over 2004,
met het daarbij behorende lande
lijke blad 'Mens en Natuur' en het
afdelingsblad. Een uitgebreide fol
der over de cursus ligt bij de VW
en in de bibliotheken. De folder is
ook aan te vragen bij onderstaan
de adressen.
Wat is het IVN?
De Vereniging voor Natuur- en
Milieueducatie, kortweg aangeduid
als IVN, is een landelijke vereni
ging van vrijwilligers met ca.
17.000 leden. Met allerlei activitei
ten streeft het IVN ernaar de ken
nis van en de waardering voor de
natuur te vergroten en de nood
zaak van natuurbehoud uit te dra
gen. De toenemende bedreiging
van de natuur, die toch ons leefmi
lieu is, maakt natuurbehoud (ook
in de bebouwde kom) tot iets dat
ver uitgaat boven het werk van een
handjevol idealisten: het is een le
vensopdracht voor iedereen.
Bij veel mensen is het IVN bekend
door zijn regelmatig gehouden
wandelingen onder leiding van na-
tuurgidsen. Zelf de natuur ontdek
ken geeft veel meer voldoening
dan het kijken naar natuurfilms op
de televisie, hoe mooi die door
gaans ook zijn.
Met deze cursus willen de IVN-
afdelingen De Bilt e.o. (De Bilt,
Bilthoven, Den Dolder, Groene-
kan, Maartensdijk, Westbroek,
Hollandsche Rading,) en Eemland
(Soest, Soesterberg, Baarn, Eem
nes, Bunschoten, Spakenburg) het
aantal natuurgidsen in hun afde
ling niet alleen in stand houden,
maar ook uitbreiden. De cursus is
nadrukkelijk bedoeld om er in de
afdelingen actieve vrijwilligers bij
te krijgen.
Inlichtingen Soest: Mark van de
Hoef, §2 035-6011969, of Jeroen
Vis, 38 035-6018565.
Op zaterdag 13 september geeft d
Utrechtse Domcantorij o.l.v. Ren
Vanaf deze week publiceert de
Soester Courant elke veertien
dagen een column van de hand
van Maijan Haak, oud-statenlid
voor de ChristenUnie. Ze zei
zich, met anderen, sinds enige
tijd in voor de totstandkoming
van een hospice in Soest: een
huis waar ernstig zieke mensen
hun laatste levensdagen kunnen
doorbrengen.
Geïnteresseerden in verhalen en
gegevens over oud-Soest ontvan
gen door lid te worden van de
Historische Vereniging Soest-
Soester berg ieder kwartaal het
maandblad 'Van Zoys tot
Soest', vol wetenswaardigheden
over Soest-toen. Informatie:
Juul van de Poll, 386017065.
Het ziet er naar uit dat water in
de toekomst een nog belangrij
ker rol gaat spelen dan nu al
het geval is. Drinkwater wordt
immers steeds schaarser. Daar
door zal aan prijsstijgingen
niet te ontkomen zijn. Een an
dere keus dan te betalen is er
niet. De tijd van kiezen ligt al
meer dan een eeuw achter ons.
In 1873, toen voor het eerst (in
Amsterdam) water uit de wa
terleiding kon worden betrok
ken, was die keus er wel. Wie
de aansluiting niet kon beta
len, zag er gewoon van af.
Dat kon toen ook omdat de pomp
aan huis en de waterputten vol
doende water uit de grond lever
den waarvoor bovendien geen cent
behoefde te worden betaald. Afge
zien van het financiële voordeel
waren er nog twee redenen om al
les bij het oude te laten. Water
was, zeker nog in die tijd, de na
tuurlijke vijand van de mens, en
een vijand haalde je niet in huis.
Daar zou je echter niet aan kunnen
ontkomen als je koos voor water
leiding. Het aftappunt moest im
mers binnenshuis worden aange
sloten. Toch kwam het waterlei
dingbedrijf in het begin tegemoet
aan de bezwaren hiertegen door
toe te staan dat het aftappunt te
gen de buitengevel Werd aange
bracht. Op die manier werd bij de
twijfelende aspirant-verbruikers de
vrees voor het binnenshuis sprin
gen van de buizen als gevolg van
vorst weggenomen. Bij het water
leidingbedrijf redeneerde men ken
nelijk dat er meer schapen zouden
volgen als het eerste maar over de
dam was
De andere reden om geen leiding
water te nemen, was het ontbreken
van smaak. De mensen waren de
smaak van het water uit de put of
de pomp gewend. Uit de leiding
smaakte het flauw, laf, kortom:
nergens naar. En waarom zou je
betalen voor iets waar geen enke
le smaak aan zat?
Toch groeide het aantal aansluitin
gen snel. De doorslag ga'f vooral
iet feit dat het grondwater', mei
name in de grote steden, steeds
neer vervuilde. Dit werd veroor
zaakt door het ontbreken van een
goed functionerende riolering. De
kans op cholera en tyfus nam daar
door toe. Deze ernstige ziektes
konden worden teruggedrongen
door het gebruik van schoon lei
dingwater. Doordat men daarvan,
zij het langzaam, doordrongen
raakte, nam het aantal aansluitin
gen toe.
Eerste 'industrie'
Utrecht was één van de eerste gro
te steden die overging tot aanleg
van waterleiding omdat het grond
water sterk was vervuild. De keu
ze viel in 1881 op een waterwin-
plaats bij Soestduinen, 'een ruwe,
hooge heistreek, de Soesterheide'.
Onderzoek had uitgewezen dat
hier zeer goed water in ruime mate
voorhanden was. Het gemeentebe
stuur van Soest stemde er in 1882
mee in. Aan het positieve besluit
lagen vooral economische motie
ven ten grondslag. Vestiging van
het waterleidingbedrijf betekende
immers dat Soest de eerste belang
rijke 'industrie' binnenhaalde.
Onder voor de gemeente Soest
gunstige voorwaarden werd het
besluit genomen tot aanleg en ex
ploitatie van de waterleiding. De
concessie werd verleend aan de
heren C. Meteier en F. Schwiep.
Zij konden in eigen land echter
geen financiers vinden voor het
project. Daarom werd hun verzoek
ingewilligd tot het overdragen van
de concessie aan een kapitaal
krachtige buitenlandse maatschap
pij, de Compagnie General des
Conduites d'Eau in Luik (België).
Deze exploiteerde al waterleidin
gen in onder meer Parijs en Boe
dapest.
Omdat volgens een voorwaarde in
de concessie het leidingnet in twee
jaar gereed moest zijn voor de wa
terleverantie, waren inmiddels de
werkzaamheden aan de Van Weer
den Poelmanweg begonnen, tegen
over het gebouw dat nu als dis
trictskantoor en museum dienst
doet. Dit gebouw dateert van
1902. Volgens de bewaard geble
ven oorkonde en de nog bestaan
de gevelsteen legde de burgemees
ter van Utrecht, mr. W.R. Boer, op
15 april 1882 op de Soesterheide
de eerste steen van het eerste
pompstation.
De keus voor Soestduinen als ves
tigingsplaats van het waterleiding
bedrijf was niet moeilijk. De be
langrijkste overweging was uiter
aard het in ruime mate voorradig
zijn van schoon drinkwater. Daar
naast speelde de aanwezigheid van
een spoorlijn een rol, want voor
het in beweging brengen van de
stoommachines die de waterpom
pen moesten aandrijven, moest
voldoende brandstof aanwezig
zijn. De spoorwegen konden de
doorlopende aanvoer van steenko
len garanderen. Tenslotte was de
aanwezigheid van de hooggelegen
Stompert (57,3 meter boven NAP)
als onderdeel van de Utrechtse
Heuvelrug van belang. Daar kon
immers betrekkelijk goedkoop een
reservoir gebouwd worden. Door
het natuurlijke verval kon het wa
ter kosteloos getransporteerd wor
den naar Utrecht en andere ge
meenten die ook op leidingwater
wensten over te gaan. Dat waren
aanvankelijk alleen Soest met zes
aansluitingen en De Bilt met twee.
Utrecht spande de kroon met
tweehonderd aansluitingen. Op 31
maart 1883 begon de eerste water
leverantie.
In de eerste jaren werd het opge
pompte water in een groot bassin
opgevangen dat speciaal hiervoor
gegraven was. Het water bleek zo
schoon te zijn dat het niet langer
behoefde te worden gefilterd. Het
kon direct naar de reinwaterkel-
ders worden gevoerd. Tegenwoor
dig is dat niet meer zo. Nu moet
het als gevolg van de toegenomen
bodemverontreiniging eerst gerei
nigd worden voordat het voor con
sumptie geschikt is.
Tweede pompstation
In de loop der jaren groeide het
besef dat leidingwater vooral de
gezondheid ten goede kwam. De
'waterbeschaving' nam dan ook
dermate toe dat niet alleen het lei
dingnet sterk moest worden uitge
breid. Dit gold ook voor de capa
citeit van het pompstation. In 1902
viel het besluit om een tweede
pompstation te bouwen, aan uc
overkant van de Van Weerden
Poelmanweg. Het heeft twee we
reldoorlogen 'overleefd' en ervoor
gezorgd dat ook in die moeilijke
jaren, zij het soms zeer moeizaam,
de waterleverantie kon doorgaan.
Inmiddels zijn er 'onderweg' enke
le aanjaagstations gebouwd om de
waterleverantie in de meeste
Utrechtse gemeenten te kunnen
blijven garanderen.
Later werd het allereerste pomp
station afgebroken. Op nagenoeg
dezelfde plek werd een nieuw sta
tion gebouwd. Het doet nog steeds
dienst voor Soest en naaste omge
ving. Een deel van het water dat
hier wordt opgepompt, wordt nog
naar Utrecht getransporteerd; ove
rigens betrekt de provinciehoofd
stad het water uit Groenekan, één
van de vele pompstations die in de
loop der jaren verspreid over de
provincie zijn gebouwd. Dat was
mede noodzakelijk omdat in
Soestduinen verdroging optrad.
Dit is een gevolg van verdroging
van de bodem. Deze wordt niet
alleen veroorzaakt door de water
winning, maar vooral ook door de
bebossing. Vroeger was er alleen
heide. Dit gebied nam het water
gemakkelijk pp in de bodem. De
bomen die er nu staan, gebruiken
veel meer water dan vroeger de
heide. Bossen mogen enerzijds
mooi zijn, ze plegen anderzijds een
enorme aanslag op de watervoor
raad in de grond. Op dit moment
is de hoeveelheid die in Soestdui
nen wordt opgepompt dan ook
beperkt.
Soest speelt in de (hoofdzakelijk
eigen) watervoorziening nog steeds
een belangrijke rol. Toch was hier
de animo voor aansluiting op het
leidingnet in de beginjaren niet
groot. De putten en de pompen
leverden kosteloos voldoende en
schoon water dus er was ook geen
aanleiding om voor aansluiting te
kiezen. Toch kon Soest niet achter
blijven. De gemeente had grote
aantrekkingskracht op 'de betere
stand' uit de steden. Veel stads
mensen die de drukte wilden ont
vluchten, kozen Soest als woon
plaats. Zij wilden enerzijds wel
genieten van de rust' van het dorp,
maar anderzijds niet 'het comfort'
van de stad missen. Ze wensten
dan ook aansluiting op het water
leidingnet. Van aanvankelijk 7 ki
lometer in de eerste jaren was dit
in 1928 (Soest telde toen zo'n
13.000 inwoners) gegroeid tot 33
kilometer. In dat jaar kreeg de ge
meente een 'eigen' pompstation
aan de Den Blieklaan. Ook werd
toen de watertoren gebouwd op
het hoogste punt van de Eng, aan
de Oranjelaan. Deze toren doet
inmiddels geen dienst meer ten
behoeve van het watertransport.
Hij werd aan een particulier ver
kocht die er een exclusieve woning
van maakte. In het hele land zijn
nog zo'n 250 watertorens bewaard
gebleven. Daarvan doen er onge
veer honderd dienst, meer als vei
lige opslagplaats dan uit noodzaak
voor het geval computers en ma
chines uitvallen.
In de loop der jaren zijn ook in
Soest de putten en de pomp op
eigen erf verdwenen. Iedereen is
op de waterleiding aangesloten.
Het wordt nog steeds opgepompt
in Soestduinen, al moet het wel
van steeds dieper komen, nu al van
zo'n honderd meter. Vroeger zou
dat niet mogelijk zijn geweest.
Dankzij de hedendaagse technie
ken is dat geen enkel probleem
meer.
door Marjan Haak
Voor het eerst, sinds ik in Soest
woon, ben ik naar de gilde/eesten
geweest. Om nog wat preciezer t(
zijn; ik ben naar de feestdienst g(.
weest, die op vrijdagavond in fa
feesttent gehouden werd. Het klinkt
misschien verbazingwekkend uit fa
mond van een rechtgeaarde gerefor
meerde, maar ik heb ervan geno
ten.
De week ervoor had René van Hal
ouderman van het Groot Gaasbe
ker Gilde, contact met me opgeno
men. De collecte van de dienst I
wordt elk jaar voor een goed Soes
ter doel bestemd. En ze hadden ge
dacht dat het dit jaar maar eens
voor het hospice moest wezen. 0j
ik een idee had wat wij er mee zou
den kunnen doen. Nou, dat nas
niet al te ingewikkeld. Er is veel
geld nodig om het hospice te kun
nen starten en we moeten nog be
ginnen met de fondswerving, dus
alles is welkom. We hebben afge
sproken dat de collecte bestemd zal
worden voor de inventaris. Als h?
straks een huis hebben, moeten er
kamers voor de gasten worden
gericht. En dat niet alleen, maar er
zal ook een huiskamer en een keu
ken zijn en andere vertrekken die
gewoonlijk in een huis aanwezig
zijn. Dat moet ook ingericht wor
den en iedereen die de laatste tijd
een bank, een tafel of nieuwe gor
dijnen heeft aangeschaft, weet dat
het er niet goedkoper op geworden
is. Dus er zal heel wat gecollecteerd
moeten worden om straks een ge
zellig en goed bruikbaar huis tt
hebben waarin onze toekomstige
gasten zich op hun gemak voelen.
René van Hal vond het een uitste
kend idee en nodigde me gelijk uil
om bij de collecte, en dus bij de
dienst, aanwezig te zijn. Daar zat ik
dan, op de voorste rij, tussen de
vrouw van de burgemeester en de
wethouder in. Ik ben wel vaker in
een katholieke dienst geweest, maar
het moeiteloos samengaan van gil-
defeest met vendelzwaaien en be
loften van trouw door nieuwe gilde-
leden èn een dienst waarin gebeden
wordt en waar door een koor mooie
eerbiedige liedéren worden gezon
gen was voor mij toch echt een be
levenis. De gildeleden in hun kleu
rige pakken, maken op mij altijd
een wat onwezenlijke indruk als ik
ze op zondagmorgen op de fiets
door dorp zie rijden. Nu, in deze
dienst waren ze opeens volkomen
op hun plaats.
Dat is één van de leuke kanten van
het werk voor zo'n mooi project ah
het hospice. Iedereen in het dorp
loopt er warm voor. Mensen den
ken met je mee, vrijwilligers mel
den zich aan of ze al wat kunner
doen. En je komt nog eens ergens
Normaal gesproken zou ik er nooit j
aan gedacht hebben om een dienst
in de gildetent bij te wonen. Ik zou
er niet eens in gemogen hebbeu
zonder bewijs dat ik lid of
vriend(in) van het gilde ben. Maat
nu ik daar zat raakte ik onder dt
indruk van wat een hechte gemeen
schap voor een dorp als Soest bete
kent. En een hechte gemeenschap
zal nodig zijn om een project als het
hospice tot een succes te laten wor
den.
Marjan Haak is voorzitter van de ini
tiatiefgroep voor het hospice in Soest.
de Graas de eerste uitvoerin
van de mis 'Ecce sacerdos magnu
van G.P. de Palcstrina, in de vr
verregaande bewerking die J.<
Bach er omstreeks 1745 van maal
Het gaat om de wereldpremit
e van deze 'dubbelcompositie
waarvan het bestaan tot voor koi
onbekend was, die nooit in druk
verschenen en niet eerder is uitgc
voerd, zelfs niet onder leiding va
J S. Bach.
In het gezaghebbende Bach-Jah:
buch 2002 maakte de Duitse mi
-icoioge Barbara Wiermann (Leip
^ja) voor het eerst melding van ht
[bestaan van deze bijzondere corr
)0sitie. Aan de muzieknoten va
Je mis - die Palestrina louter e
[alleen voor zangstemmen had bc
loeld- - voegde Bach niet allee
ilaasinstrumenten toe, maar oo
•en basso continuogroep (orge
'iolone), een grote hoeveelhei
oortekens bij muzieknoten (kru:
•en en mollen), en plaatste hij d
^atijnse mistekst geheel naar eige
nzichten in de partituur. Het uil
•oeringsmateriaal voor de komen
Je eerste uitvoering van de Bach
[palestrina-mis is, op basis van twe
18de eeuwse handschriften (parti
tuur, partijen) in de Staatsbïblic
theek in Berlijn, vervaardigd doe
je Utrechtse muziekhistoricu:
musicus en schrijver Rob van dc
Hilst.
Naast de Bach/Palestrina-mi
wordt eveneens uitgevoerd Bach
losse 'Kyrie-Christe-Kyrie' in F e
bet motet 'Der Geist hilft unse
Schwachhcit auf. Zie ook
www.domkerk.nl. Aanvang: 15:3
uur. Toegang vrij (collecte). Uil
voerenden: zangers en instrumen
talisten van de Utrechtse Domcan
torij o.l.v. Domcantor Remco d
Graas, m.m.v. Domorganist Ja
Jansen.
In het weekend van 20 en 21 sep
tember heeft de Wilhelminakerk
op de Soesterbergsestraat 18 Open
Huis. De zgn. Startzondag, de
opening van het nieuwe kerksei-
zoen na de vakantie, heeft dit jaar
als thema Gastvrijheid, de kerk als
Herberg, waar iedereen als gast
ontvangen zal worden, gasten van
binnen maar nadrukkelijk ook van
buiten de kerkelijke kring. De Wil-
helminakerkgemeenschap nodigt
alle mensen, vooral uit Soest-Zuid,
uit om eens een kijkje op hel
kerkterrein te komen nemen. Ui
teraard zijn ook alle andere Soes
ters zeer welkom.
Op zaterdagavond kan men naai
het terrein achter De Rank he
Miniportret van
Café zonder bier
Bij het pompstation van de Utrechtse Waterleiding Maatschappij in
Soestduinen moes, een kanaal worden gegraven voorhTaanïeZnm
een zutgletdtng ten behoeve van de werkzaamheden aan LtpompZZ.
Bron: archief Eemland Pers
Herman Duit: sport en postzegels
Herman Duit Ja, ha, ha. Da's ee
duit in 't zakkie, hahaha. Ja, noi
een gepensioneerde meneer. Altij
langs de weg. Ja, eh in de bouv
dingen voor de bouw, staal en zr
De laatste jaren als hoofdverteger
woordiger.
Postzegels. Ja, daar doe ik ook w;
'u, ik ben al jaren een echte verzz
tnelaar. Voorzitter van het Gewe:
Eemland en ik zit ook in een corr
missie van de Nederlandse Bon
van Postzegelverzamelaars die s£
roen met de PTT grote evenemer
ten organiseert. Vorig jaar nog d
grote wereldtentoonstelling in Air
sterdam.
Sport. Ja, daar ben ik al jaren actit
'n. Eerst handbal, goh, daar heb i
heel wat tijd in zitten. En ik orgc
niseer jaarlijks het Soester Tennis
kampioenschap met meer dan 27
deelnemers, dat doe ik al 22 jaa
Met veel plezier, maar ik heb oo
belangstelling voor andere sporter
Ja, ook volleybal, volg ik ook c
voetbal en basketbal, vind ik har
stikke leuk.
Radio Soest. Dat komt door Joo
van Iepenburg. Hij vroeg me eer
°f ik hem af en toe wilde vervar
gen. Zo ben ik bij de sport op d
fadio terechtgekomen. Joop leerd
'k kennen via het handbal cn no
^°lg ik hem op.
hportcafé. Een programma waar a
ledei mensen uit dc sportwcrel
hun zegje komen doen. Nee, ik b<
"ader ze niet allemaal zelf dat doi
Ad van Wijngaarden, die heeft c
redactie. Een café zonder bier! P
f*ai maandagmiddag 'Dc deri
dan geven de uitslagen va
a"e wedstrijden op sportgebied c
aten we het commentaar van sp<
fcrs en trainers horen.
'jd. Hoe bedoel je? Hoe laat? O
13 het kost toch heel veel tijd en
w'l ook tijd blijven besteden a;
jh'n postzegels. Sorry, maar nou
het tijd om te eten. Tot vrijdag
baandag bij Radio Soest. Hoe laa
Nou eh, om 17.00 uur.
Voor de aanleg van de waterleiding in de gemeente moest veel graafwerk worden verricht allemaal mei dl
hand. Rechts staal de opzichter die de gravers blijkbaar even toestemming heeft gegeven om 'voor de fotograaf l
te poseren. Bron: archief Eemland Pers
