BINNENLAND.
den toegepast, omdat daar alleen gesproken
werd van het belemmeren van wegen door
iets daarop neerteleggen, niet door die afte-
sluiten.
De uitspraak werd bepaald op Donderdag
27 Februari e.k. des voormiddags ten half
elf uur.
lu eene Woensdagavond gehouden verga
dering der leden van het Anti-sehoolwet-
verhond is besloten, tot het houden eener
tweede algemeene vergadering in Amici-
tia, waarvoor als spreker zal worden uitge-
noodigd Dr. A. Kuijper van Amsterdam.
In de Remonstrantsche kerk alhier trad 1.1. Donderdag
avond Ds. Meijboom van Amsterdam als spreker op, en
handelde over het „Supranaturalisme." Hij begon met
eene verklaring van het woord, en beschreef het, zooals de
uitgang isme te kennen geeft, als eene richting, en wel
die, welke vasthoudt aan het bovennatuurlijke. Daar zij
onder „de natuur" alleen verstaat alles, wat tot deze aarde
behoort, erkent zij ook het bestaan van eene wereld boven
de aarde, en gelooft zij, dat van daar op deze wereld wordt
ingewerkt op bovennatuurlijke wijze, d. i. met opheffing
an de hier heerscheude wetten. Hij toonde aan, dat dat
geloof, nog heerscheude bij velen in onzen tijd, algemeen
was onder de volken der oudheid, door te wijzen op vele
godsdienstige instellingen van Indiërs, Joden, Grieken en
Germanen. Waar teit gevolge \an het gevoel van afhanke
lijkheid van een hooger macht het geloof in de goden was
ontwaakt, daar dacht men zich hunne woonplaats eerst op
de hoogc, onzichtbare bergtoppen, als der Himalaya-top,
den Olympus en audere, totdat men dat verblijf zich nog
hooger voorstelde in een wereld boven zich, waarvan het
hemelgewelf de vloering uitmaakte. Van daar grepen de
onzichtbare wezens in de natuur in, werkten het onbegrij
pelijke, leidden en bestuurden de menschen, en vervulden
lieu met goede of slechte denkbeelden. Den oorsprong
van dat geloof verklaarde de spreker uit de onwetendheid
der menschen. Zou, regen, stormwind, hagel, sneeuw, don
der,'dat alles achtte men niet te behooren tot de natuur.
Die machten, welke de menschen niet wederstaan kan,
openbaarden zich van bovenen behoorden dus tot eene
andere wereld. Evenzoo maakte men scheiding iusschen de
natuur en de werkingen van het menschelijk gemoed. De
edele of onedele aandriften, waardoor de menscli bcheerscht
werd, wise men zich niet anders te verklaren dan door in
werkingen vanboven; desgelijks het tal van ziekten en el
lenden, waaraan hij onderworpen was. In een woord de
klove tusschen zegeningen en smarten, deugd en hoosheid,
zaligheid en rampzaligheid was nog niet gedempt. Ook
maakte men gccD onderscheid tusschen het wonder en liet
bewonderenswaardige. Wat eerbied en hulde afdwong, en
den menseh onverklaarbaar toescheen, werd geacht recht
streeks van boven gewerkt te zijn. En dichterlijk van aan
leg als de menseh is, hielp zijn verbeelding hem van datgene,
verstand niet kon oplossen, zich voorstellingen te
n.<»..c4ivgonder te vragen: of deze met de werkelijkheid ovcr-
e^.. kwamen.
V olgens den spreker heeft aan dat Supranaturalisme af
breuk gedaan de wetenschap op elk gebied, inzonderheid
1. de sterren-en natuurkunde, 2. de anthropologic of de
geschiedenis van den menseh en zijn wezen, 3. de geschie
denis der letterkunde, en 4. de algemeene geschiedenis.
De sterrenkunde heeft ons geleerd, dat er niet vele werel
den zijn, maar alles te zamen één wereld uitmaakt; dat het
heelal een ougemeten ruimte is, waarin ontelbare bollen,
volgens vaste wetten met elkander verbonden, in den aether
zweven, en laugs vaste banen zich bewegen.
Zoo is ook ODze aarde een bol, die met hare maan, en an
dere bollen als planeten zich wentelen om de zon. Daardoor
vervalt de supranaturalistische leer van den hemel hoven
ons cn de hel onder ons.
Dc geschiedenis van den menseh heeft geleerd, dat al die
kwalen van stuipen,, vallende ziekte, waanzin en razernij
niet het gevolg zijn van inwerking van buiten, maar uit de
gesteldheid van het lichaam zelf voorkomen. Daardoor ver
valt de suprauaturalistische leer van het bezeten zijn van
duivelen of booze geesten.
De geschiedenis der letterkuudc heeft geleerd, dat de bij
bel zoo in zijn geheel als in zijn deelen meuschenwerk is;
dat niet alleen dc kanon, maar ieder boek in het bizonder
ontstaan is evenals ieder ander geschrift. Zoo hebben wij
daarin de voorstellingen van de oude Israëlitische en de
eerste Christenen, en vervalt de snpranaturalische leer van
den bijbel als een papieren paus.
En de geschiedenis in het algemeen doet ons zien, dat er
éénheid is in het geschapene; dat alles het werk is van één
werkmeester, den Vader der geesten dat Hij niet wille
keurig ingrijpt in de loop der dingen, maar alles volgens
vaste wetten geschiedt.
Wat de wetenschap eenmaal op het Supranaturalisme
overwonnen heeft, is haar nooit meer te ontnemen. Want
wat de menseh meent, daarin kan hij zich bedriegen, dat
kan veranderenmaar wat hij weet, weet met zekerheid,
dat weet hij in eeuwigheid. Wat het Supranaturalisme nog
staande houdt, is het gezag van de conciliën, van de onfeil
bare kerk, en van de onfeilbare schrift, opgevat als het
woord van God. Toch wil spreker erkennen, dat het Supra
naturalisme niet schadelijk is voor het godsdienstig leven.
Waar de menseh door onkunde nog niet in staat is, de wet
ten der natuur te leeren kennen, daar moet hij wel suprana-
turalist zijn. En waar de wetenschap nog zwijgt, daar is het
Supranaturalisme poësie. Alleen, waar men enkel op gezag,
tegen de uitspraak van verstand en rede in, aan het Supra
naturalisme blijft vasthouden, verdient het veroordeeling.
Te Zeist is door den Heer Oosterwijk
Bruyn c. s. opgericht eene vereeniging onder
den naam »Bethanië", met het lofwaardig
doel om behoeftige kinderen frissche lucht
en gezond voedsel te verschaffen. De kosten
bedragen f 25 per vier weken; eeD gedeelte
van het Weeshuis is voor gezegd doel afge
huurd; den lsten Mei e.k. zal de opening
plaats hebben. Wij wensehen deze vereeni
ging van harte het beste succes toe.
BURGERLIJKE STAND AMERSFOORT.
Bevallen: 12 Fcbr. Catharina Gerth, get. van Naai
den, z. 14. Jacoba Bijtelaar, geb. de Kamper, z.
Hendrika Couzijnse, geb. Schillz. Maria Aldegcmda
Bitter, geb. van den Dungen, d. 15. Joanna Engelina
van Nes, geb. Oosterdijk, z. 17. Anna Hendrika van
de Klasnorst, geb. van Ruijven, z. Gerritje Aartsen,
geb. Buurman, z. 18. Maria Christina Hceck, geb.
Engels, z. 19. Antonia de Kruijff, geb. van Drie, d.
Gehuwd: 19 Febr. Wouter de Lang met Elisabeth
Verdaasdonk. Arie de Wijs met Margrietha van den
Berg. Hendrik van Wijk met Anna van Deudekom.
Overleden-. 12 Febr. Adrian» Arlar, 2 md. 13,
Fredcrik van Ling, 72 jr.wedr. van Jansje Ruvekamp.
Swerus van Beek, 83 jr., geb. met Gerritje Heuve-
ling. 14. Elisabeth van Groningen, 42 jr.geh. met
Lambertus Langras. Anna Baumann, 16 dg. Ma-
chiel Bieshaar, 79 jr., wedr. van Joanna Maria Hamers.
Jan van Kommer38 jr.geh. met Maria Wolfs
winkel. Een levenl. k. van Frederik Lappain. 15.
Johannes Brandsen4 md. 16. Jan Rong, 54 jr.
geb. met Maria Magdalen;: Brits. Francina Mets, 63
jr., gehuwd met Jacob Hendrik de Vries. 17. Joanna
van WandeleD, 17 jr. Hermina Sraink. 70 jr., wed.
Cornelia Abbenhnis. 18. Johannes van der Pol, 44 jr.
MARKTBERICHT VAN AMERSFOORT.
Tarwe 11,50 a 13,50. Rogge 7,40 a
7,90. Boekweit 7,30 a f 8,00. Aard
appelen 1,90 a 2,20. Boter 1,40 a 1,50
per kilogr. Eijeren 3 cent per stuk.
ZITTING VAN DEN GEMEENTERAAD VAN
AMERSFOORT VAN 18 FEBR.
Voorzitter Mr. A. G. W I J E R S.
Tegenw. 14 ledenafwezig niet kennisgeving de heer
Croockewit.
De notulen der voorgaande vergadering worden na le
zing goedgekeurd.
Aan dc orde is dc behandeling van het kohier van den
hoofdelijken omslag over 1873, waartegen binnen den daar
toe gestelden termijn geenc bezwaren zijn ingebracht. Dit
kohier wordt met algemeene stemmen vastgesteld tot een
bedrag van f25013,17.
Verzoek van de politic-agenten om traktementsverhoo-
ging. De voorzitter, hoewel niet bewerende, dat de bezol
diging der politic-beambten, evenals die van audere ge-
mcentenaren, de tijdsomstandigheden in aanmerking geno
men, hier voldoende is, vindt echter met het oog op den
nog zoo korten diensttijd van dc meeste rekwestranten en
op het raadsbesluit ten opzichte van andere gcm.-ambtena
ren gevallen, geenc vrijheid om de onderwerpelijke aan
vraag te ondersteunen. Het verzoek wordt daarop met al
gemeene stemmen gewezen van de hand.
Voorstel van B. en W. om den ambtenaar ter sekretarie
W. Frans, tevens belast met de werkzaamheden der inkwar
tiering, overeenkomstig het bij zijne aanstelling hem geo
pend vooruitzicht, eene gratificatie van f 25 toetekennen,
wegens buitengewone verrichtingen hij het doortrekken
van kampecrende troepen in 1872. Kortelijk toegelicht
door den Voorzitter, wordt dit voorstel met algemeene
stemmen aangenomen.
Voordracht tot afschrijving eener som van f604.19 op
het kohier van den hoofdelijken omslag over 1872, wegens
vertrek cn overlijden van aangeslagen. Goedgekeurd
met algemeene stemmen.
Idem van f 17.83 op het kohier der hondenbelasting
over 1872, wegens rertrek van aaugcslagenen en afschaffing
van honden voor 1 Juli. Als voren.
Ingekomen is de goedkeuring van Gedep. Staten op de
gemeente-rekening over 1871 en het raadsbesluit tot open
baren verkoop van het huis dc L. Vr. Kapel en drie kleine
woningen. Voor informatie.
De Voorzitter geeft te kenuen, dat Burg. en Wethouders,
ten ciude meerdere zekerheid te erlangen nopens de ontrui
ming van het St. Agatha-klooster, zich daaromtrent tot
den minister van oorlog hebben gewend, van wien bericht
is ingekomen, dat er wel overwegingen aanhangig zijn ge
weest, om eene andere lokaliteit voor sckermzaal te doen
inrichten, maar dat van dit plan, wegens de groote daarvoor
gevorderde kosten, is afgezien cn mitsdien het bedoelde ge
deelte van voormeld gebouw vooralsnog niet zal worden
ontruimd. De Voorzitter voegt er bij, dat dientengevolge
heden den pastoor H. Blom, in nader antwoord op zijne
vraag om het gebouw van de gemeente te koopen, kennis
gegeven is, dat aau het door hem gedaan verzoek geen ge
volg kan worden gegeven.
SPAARBANK.
Het bestuur van de Spaarbank te Amers
foort zal op Maandag 24 Febr. 1872,
van des middags 12 tot des namiddags 1
uur, op bet Raadhuis aldaar zijne gewone
zitting houden. De Secretaris
A. J. BOS.
Z. M. heeft Mr. N. F. van Nooten, lid
van den gemeenteraad te Utrecht, benoemd
tot burgerlijk lid van den militieraad in de
prov. Utrecht, en tot zijn plaatsverv. Mr. H.
O. Römer, lid van den gemeenteraad te
Utrecht.
De tentoonstelling van paarden, vee
en pluimgedierte, te houden door de afdee-
ling Wijk bij Duurstede van het genootschap
voor landbouw en kruidkunde in de provin
cie Utrecht, zal plaats hebben te Driebergen
op den 2en September dezes jaars. Verschei
dene prijzen in geld zullen worden uitge
loofd, waarnaar ook niet-leden van bet ge
nootschap zullen mogen dingen. De inzen
ders zullen hunne opgave moeten doen vóór
den 20en Augustus a. s. aan een der be
stuursleden van genoemde afdeeling.
De burger-kiesvereeniging Vrijheid
en Ordete Kampen, beeft aan de Tweede
Kamer een adres gericht ter zake van bet
census-ontwerp. Zij heeft zich over de indie
ning van bet voorstel verheugd, doch maakt
de opmerking dat verlaging van den census
een dringende eisch moge zijn, doch niet de
eenige, zelfs niet de eerste is. Zij dringt de
huldiging aan van bet beginsel waardoor de
commissie, die in 1848 een ontwerp van ge
wijzigde Grondwet opstelde, geleid werd,
namelijk: dat zij, die den graad van doctor
bij een Nederlandsche hoogeschool verkre
gen, niet onderworpen zijn aan bet voor-
sekrift omtrent den census. Daartoe is eene
grondwets-herziening noodig, waartoe zij
der Kamer verzoekt het voorstel te doen of
bij den Minister daarop aan te dringen..
De opbrengst van de Maatsch. tot
expl. van Staatsspoorw. bedroeg in de week
van 5 tot 11 Februari jl. f 92,360,99, tegen
f87,039,46 in die week van 1872. Sedert 1
Jan. jl. was de gemiddelde opbrengst per
dagkilometer f 13,76, tegen f 13,33 in gelijk
tijdvak van 1872.
De Rijksmiddelen hebben in de maand
Januari jl. opgebracht f5,622,902,79, d. i.
f37,638,27 minder dan in die maand van
1872 en f764,540,77 minder dan 1/12 dei-
raming.
De Arnh. Ct. deelt het volgende mede
omtrent den bekenden, onlangs te 's Hage
overleden letterkundige, Mr. P. A. S. van
Limburg Brouwer:
Zijne geschriften getuigen allen van zijne
groote geleerdheid en niet minder van zijn
meesterschap over den vorm. Zijn laatste
werk was de roman Akbar, die te recht zulk
eene algemeenen opgang beeft gemaakt.
Limburg Brouwer was een universeel man;
hij was te huis op elk gebied van wetenschap;
zoodra bij echter eenig speciaal punt tot
onderwerp koos, maakte bij daarvan eene
grondige studie en de verschillende zaken,
die liij besproken heeft in zijne artikelen in
Gids, Spectator enz., dragen allen het ken
merk dat de schrijver ze volkomen machtig
was, terwijl hij als ambtenaar bij hetrijks-
archief tevens blijk gaf van zijn historische
kennis. Ook op politiek terrein heeft men
menig voortreffelijk artikel aan hem te dan-
keumen denke slechts aan de parasitische
politiek. In de laatste tien jaren legde Lim
burg Brouwer zich vooral op Oostersche
talen toe; bij bestudeerde het Sanskriet en
Arabisch en eindelijk zelfs het Chiueesch.
Van 1864 tot 1867 was hij lid van de
Tweede Kamer voor het kiesdistrict Almelo.
Maar de Tweede Kamer was de plaats niet
voor den geleerde en publicist, en de kiezers
hebben hein den tijd niet gelaten om zich
daar te ontwikkelen cn ook in het parlemen
taire leven eene positie te winnen.
Hij stierf aan longtering; reeds voor vele
jaren had hij bloedspuwingen, maar hij wilde
niet, oiu zijn leven misschien met eenige
jaren te verlengen, de wetenschappelijke en
politieke kringen verlaten, waarin hij zich
bij voorkeur bewoog en waar hij zich door
karakter en verstand kooge achting bad ver
worven.
Hij behoorde niet enkel tot de aristocratie
des geestes, maar ook tot de aristocratie van
geboorte en fortuin, en al zijne geschriften
hebben iets van dit voorname, dat den man
der hoogere kringen verraadt. Zijne politieke
beginselen iutusscken waren zuiver constitu
tioneel en hij mag onder de bekwaamste ver
dedigers worden gerangschikt der liberale
begrippen in staatkunde en wetenschap.
Hij was even trouw in zijne vriendschap
als gezellig in den omgang, en wist de meest
dorre en abstracte ideën aangenaam te be
spreken en helder voor te stellen.
Van Limburg Brouwer was in 1829 te
Luik geboren, studeerde te Groningen in de-
reebten, vestigde zich als advokaat te Am
sterdam, waar bij tot 1856 bleef, in welk
jaar hij bij het rijks-arcliief geplaatst werd.
Het Vad. meldt, dat de Heer P. A. S.
van Limburg Brouwer al zijne boeken, die
het Oosten betreffen (Indologiscke, Sans-
krietsche werken, enz. enz.) beeft vermaakt
aan de koninklijke bibliotheek.
