ZANGSCHOOL! OLEOGRAPHIÈN, VOORLEZINGEN BEDE OM HULP. INGEZONDEN. Zwijgen en Ontkennen. Kunstnieuws. ADVERTENTIE N. AmersfoortUit aller naam, Tweede Openbare Vergadering* Afdeeling AMERSFOORT Volksonderwijs in Nederland. Hoogstbelangrijke Expositie over den Godsdienst in het Kerkge bouw der Remonstrantscbe gemeente. F. J. SCHWEINSBERG. Amersfoort, 13 Maart 1873. scheu Staat en Kerk sedert eehigé dagen met verdubbelde krachten voortgezet: het La gerhuis behandelt het eerste der »Falksche ■wetsontwerpen"; het Hoogerhuis beraad slaagt over de wijziging van de artikelen 15 en IS der grondwet. De Kroonprins is wgen van zijne zware ziekte hersteld en te Berlijn teruggekeerd, alwaar hij met warmte werd ontvangen. De Keizer heeft Woens- dag den Rijksdag geopend met een zeer vre delievende rede en toezegging vau onder scheidene hervormingen. Volgens de Norddeutsche heeft Wagener thans zélf ver zocht dat een gerechtelijk onderzoek tegen hém zal worden ingeleid. r Uit Spanje wordt als gerucht gemeld dat de Regeerings- troepen onder aanvoering van Nouvillas te genover de Carlisten eene nederlaag hebben geleden, terwijl daarentegen eene Carlisti- sclie bende te Montreal in Navarre en eene andere in de bergstreken van Oyarzum ver slagen zouden zijn. Ook hebben er te Barce lona ernstige ongereldheden plaats gehad, waarom Figuera's, de minister-president het noodig heeft geoordeeld eene reis naar Kata- lonie te maken. Hij werd te Barcelona met onderscheiding ontvangen. De trans atlantische telegraaf-kabel, die in 1865 ge legd werd, is gebroken. Er heeft zich te Londen een maatschappij 'gevormd tot 't leggen van een onderzeeschen kabel tusschen Ivonstantinopcl en Odessa. Londen 13 Maart. Gladstone deelde in het Lagerhuis en Grauville in 't Hooger huis mede, dat het Ministerie ontslag heeft aangevraagd aan de Koningin, die het heeft aangenomen. De Koningin heeft Disraeli laten roepen. Vrienden van Gladstone be twijfelen of hij ooit weer genegen zou zijn eene portefeuille aan te nemen. Versailles 13 Maart. Het geheele wetsontwerp der Commissie van 30 is met 411 tegen 234 stemmen aangenomen. Vele mcnschen verwarren zwijgen en ontkennen. Dit komt misschien (laar van daan dewijl zwijgen voor velen heel moeiclijk is, en het dus voor de hand ligt te vermoe den, dat als zij iets geloofden zij het zouden zeggen, en dat zij dus als zij het niet zeggen het ook niet gclooven. Door deze verwarring zijn velen er toe gekomen om eene school, alwaar van godsdienst niet gesproken wordt, voor godloo chenend te houden. Dit is echter een verkeerd oordeel. Ieder kan zich hiervan overtuigen, wanneer hij bedenkt, dat een incnsch iets kan verzwijgen, omdat hij het niet ge looft; of omdat hij niet weet, wat hij er vau denken ïuoet; of omdat hij het niet durft te zeggenof omdat hij het niet nuttig vindt het te zeggen. Zoo zegt b.v. niemand dat de maan door menscheu bewoond is, omdat de sterrekunde leert, dat op de maau geen daiupkriug is, cn mcnschen zon der dampkring niet kunnen leven. Wanneer echter iemand niet zegt, dat een der andere planeten bewoond is, dan laat hij dit na, omdat hij het onmogelijk weten kan, en evenmin redenen ziet om het wel te gclooven als om het niet te gc looven. Wanneer iemand in Turkije reist en geheel onder Mohammedanen rondwandelt, dan zegt hij niet, dat hij den Koran voor menschenwerk houdtomdat hij dit niet durft te zeggen, daar men hem zou vermoorden, als hij dit zeide. Wanneer iemand eene tijding heeft gehoord, die voor eenen anderen zeer bedroevend is, en deze is op 't oogenblik erg ziek, dan verzw ijgt hij deze tijding, niet omdat hij ze niet gelooft, maar oindat hij het voor den zieken niet nuttig vindt zulke aandoeningen te krijgen. Het is dus duidelijk dat er allerlei oorzaken zijn kuunen, waardoor iemand tot zwijgen kan genoodzaakt worden. Zoo kan iemand van den dsdienst zwijgen, omdat hij niet in God gelooft; of om- t hij door al het getwist der godgeleerden in onzekerheid is gekomen aangaande hetgeen hij te gelooven heeft; of omdat hij vreest, dat machtige inenschen, van wie hij af hankelijk is, hem het uitspreken vau zijn gevoelen kwalijk zuUemuemenof omdat hij oordeelt, dat het uitspreken van zijn gevoelen voor minder ontwikkelden niet nuttig zijn zou, en hem misschien in de war zou brengen. Wanneer dus op de neutrale school van den godsdienst gezwegen wordtdan heeft men geen recht om dit aan on geloof tc wijten; want er zijn zooveel oorzaken, waardoor dit kau te weeg gebracht wordenonder anderen deze, dat het voor de kinderen niet nuttig wordt geoordeeld den godsdienst op de school te brengen. Wanneer er geene an dere gelegenheid bestond, om godsdienst te leeren dan j uist op de schooldan was het iets anders. Dan zou het er veel van hebben, alsof de school ongodisterij wilde aankweeken; doch dit is hot gcyal in 't geheel niet. Er bestaan gods dienstleeraars in overvloed, van allerlei kleur, die de noo- digc kennis en ijver bezittenom den godsdienst aan de kinderen tc leerenen het is op zijn zachtst genomen al heel onbeleefd, die heeren tc behandelen, alsof zij niet be- bestonden. De laatste spreker op de jongste bijeenkomst in Amicitia sloot zijne rede met de vraagals de school den godsdienst moet onderwijzen, waar dienen dan de gods dienstleeraars voor? cn dit is inderdaad waar. Die zóó V. veren voor liet invoeren van godsdienst op de scholen be- lecdigen de godsdienstleeraars. Of hebben zij misschien re den, om over hun, onderwijs ontevreden te zijn? Laat hen dan beproeven dit te verbetexen, niet door dit onderwijs 'dit hunne handen in die vau onbevoegden over te brengen, zooals onlangs iemand, die in den Dijbcl niet te huis was bij vergissing aan kinderen het eerste hoofdstukuit den profeet Hösea voorlasmaar laaf hen met de godsdienst leeraars zeiven of met dè kerkbesturen er over spreken, en dezen zeggen, wat hun op het hart ligt. Zóó kan er verbete ring komen, als deze noodig is, maar niet door valsche be schuldigingen cn bet opöragèb van onderwijs 'aan onbevoeg de personen. Gezien de volheid der zale, gehoord den spreker van gis teravond, gelet op de onverdeelde aandacht van het publiek, zal menigeen zijn oordeel over de wintel-lezingen besluiten inet een „Einde goed, al goed!" Eu als er waarheid ligt in deze woorden, dan heeft de Heer Kits van Heyningen wel wat voor een of meer zijner voorgangers hier in 't ge lijk gebreid. Waarlijk! als op de oproepingsbriefjes het herderlijk ambt van den spreker niet w are vermeld geworden, niemand zou er aan gedacht hebben, dat hij tot eenen stand behoort, waarvan sommigen uit vroeger dagen schijnen gemeend te hebben, élat v. al, in engen zin, niet den mensch of de natuur betrof, ook niet op meuscliélijken of natuurlijken toon inoest besproken worden. Neen, de gemakkelijkheid en 't onge kunstelde, waarmee de Heer Kits las, neen! sprak; de volheid en de buiging der stem moeten ten hoogste gewaar deerd w orden cn gaven zeil's glans en leven ook aan 't min beduidende en 't allcdaagsche. Wat het onderwerp der lezing aangaat,doch hier moet ik even ophouden. Als eens aan iemand de taak opgedragen werd, honderd personen, ongelijk in ouderdom, stand en rang, in eene zelfde stof en toch naar aller zin te kleeden, zou 't wonder zijn, als hij eindelijk met den dichter kon zeggen Mijn liair dat rees te bergh en aan een ieder hingh Een droppel nats: het sweet begost mij uit te breken Mijn lijf werd kil als ijs De een verlangt immers een stemmig zwart, hoogstens bruin; een ander, ongevoelig voor kleur, wil slechts wat degelijks; een derde een luchtig, flodderend neteldoekje, terwijl een vierde naar verliefd rozerood smacht. Bijna door dezelfde netels gestoken, wordt de man, die, „vau ge achte zijde daartoe aangezocht", zich zet om eene lezing te maken oor dit of dat „N ut." Best mogelijk dat ook hij aan Vondel begint te denken en eindelijk, den slotregel voltooi end, de pen wegwerpt en zegt ick wou en kost niet spreecken. De Heer Kits heeft dit niet behoeven te zeggenhij wou - en kost. - Hoe, vraagt men wellichtheeft hij de stof gevonden, die allen behaagt, (lie allen kleedt? De stof! dat juist niet, maai' de Heer K. heeft er iets anders op gevondenhij heeft lapjesdag gehouden, en 't zij te zijner eere gezegd, niet zon der smaak uitgestald. De schetsen uit het dagboek van den bekenden onbekende gaven zeker voor ieder wat, al lag ook 't eenigc verband daarin, dat ze door dezelfde hand getee- keud waren. Allen hebben genoten. Alle onderwerpen lagen binnen 't bereik van allen, cn de satyre was niet te tij n om door ieder begrepen te worden, cn toch te goedaardig in hare soort, om grof te hceten en iemand aanstoot te geven. Zelfs de Dcventcrsche Leeraren, die wetenschappelijke lezingen houden voor w eetgierige jonge eo ^volgens K. v. H. ook) voor uithuizige getrouw de dames, zouden geglimlacht hebben, als zij 't gehoord hadden. Wie w at heel kieskeurig is, moge aanmerken, dat dit of dat stofje niet gloednieuw, ja zelfs wat belegen was; dat men op den „Toren van Ba- bel" in den Trou-ringh „Wij komen niet uil kan nalezen; dat de ijdeltuiterij vau sommige dames een afgezaagd onder werp is; dat de theatrale piano-scène geïdealiseerd wordt teruggevonden in Potgieters „Zusters"; dat het drooglever schap des professors trekt op Bcncdii' Hoehzeitsreise, nieuiaud vergete de vele trekjes van onschadclijkcn humor, die eene beuijdensw aardige verteüingsgavc verrieden en aau zoovelcn eenen aangenamen avoud hebben geschonken. Den Heer Kits van Heyningen zal men eenen volgenden winter zeker met blijdschap weerzien. L. Heden overleed alhier in den ouderdom van bijna 68 jaren de Heer DIRK SC HEEREN BERG Notaris en Wethouder der Gemeente alhier, zeer betreurd door zijne kin deren en verdere betrekkingen. 8 Maart 1873. J. J. CLAASEN Hzn. Strekkende tevens tot bijzondere kennisgeving. Voor de vele blijken van deelne ming ons betoond bij bet overlijden van onze Moeder en Bebuwdmoederbetuigen ondergeteekenden bunnen dank. A. M. SLOTHOUWER. S. M. SLOTHOUWER VAN EiJBERGEN. van de der Vereeniging ter bevordering van bet Op WOENSDAG den 19en MAART, 's avonds balfacbt in Amicitia. Voortzetting van het debat. De Secretans, Dr. Menalda van Schouwenburg. NB. Niet-leden hebben toegang tegen be taling van 25 Cents. van in hét gebouw AMICITIA. Uitsluitend en alleen op Dinsdag 18 Maart van 11 tot 4 ure. De representant van de firma Gebroeders KOCH, Spiegelfabriekanten, enz. te Am sterdam, zal alsdan ten toon stellen zijne keurige collectie (Copiën naar schilderijen in olieverf), naar beroemde Meesters uit de Hollandsche, Ita- liaansche, Duitsche en andere scholen, in fraai vergulde Lijsten. De voornaamste stukken uit verschillende Rijken zijn bier ver tegenwoordigd; de collectie is derhalve zoo uitgebreid en fraai als die in Neder land nimmer werd aangetroffen, en wordt als zoodanig in de aandacht van bet ge ëerde publiek aanbevolen. Voorts de nieuwste modellen van Schoorsteen-, Penant-, Canapé-, Psiché- Spiegels, Galeries en Porte-embrasses voor Staatsiegordijnen, Consoles, Vergul de Meubelen als Tafels Gueridons, etc. Uiterst billijke prijzen. Te ontbieden: Hotel MULLER. DONDERDAG 20 MAART (in plaats van Woensdag 19 Maart) des avonds te balfacbt ure. HET PltOFETISME, door Ds. R. BROUWER, van Zaandam. Toegang op vertoon van Inteeknkaart, of tegen betaling van 50 Cents. Met goedvinden van bet COMITÉ NAN TOEZICHT zal Woensdag den 19 deier, des namiddags te halftwee, in de achter kamer van Concordia (ingangLMuurbuizen) bet onderwijs een aanvang nemen; voor- loopig alleen met de eerste klasse. De Directeur, Wederom heeft binnen onze gemeente een droeyig sterfgeval plaats gehad. Een weduwe met vier jonge kinderen staart wanhopend op bet overblijfsel van haar echtgenoot. De oudste dier kinderen ligt gevaarlijk aan diezelfde krankheid waaraan zijn va der is overleden. Beroofd van baren broodwinner is de toekomst baar bange. De ondergeteekenden hebben zich ver- eenigt. om zoo mogelijk door de hulp van onze weldadige land- en stadgenooten baar nood te lenigen. Vele woorden tot opwekking achten wij onnoodig. Het Nederlandscb hart is tot weldoen geschapen. God zegene allen, die eenige leeniging in de hooge nood zullen aanbrengen. A. M. CHUMACEIRO, Appelmarkt. J. E. KALKER, Singel. JACQUES VISSER, S. H. VAN GELDERHoek Stoven- (straat. burgerlijke stand amersfoort. Bevallen 6 Maart. Margrietha van 't Hoenderdaal, gcb. van der Pol, z. Maria Alies, geb. van der Veen, z. Alijda van Eijkelenburg, geb. Rosier, d. 8. Cor nelia Maria de Geest, geb. Pcrmentier, d. 9. Adrians Elisabetba Johanna Gouw, geb. Korndewal, z. Sophia Caroline van Altena, gcb. Kromd. 10. Jacoba van Doornik, geb. Meester, z. Ondertrouwd 6 Maart. Arend Jan Berens met Geeske van der Hout. Overleden: 8 Maart. Everarda de Winter, 14 dg. Nicolaae van Buitenveld, 79 jr., wedr. van Alijda Groe- nestein. Dirk Scheerenbergcirca 68 jr., wedr. van Geertruij Brcijl. 12. Teunis van. Leuveren, 7j. 11 m. Gedrukt bij G. W. Boonstra.

Historische kranten - Archief Eemland

Weekblad voor Amersfoort en Omstreken | 1873 | | pagina 4