Amersfoort en Omstreken.
1878. No. 841.
VOOR
Zaterdag* 5 Juli.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
Uren van vertrek der algemeene Communicatie-middelen voor Amersfoort.
Zomerdienst, geopend 15 Mei 1877.
Nederlandsche Ceatraal-Spoorweg.
Ooster-spoorweg.
1.-
Herziening der wet op het
lager onderwijs.
Eene geheimzinnige ge
schiedenis.
WEEKBLAD
Dit lad verschijnt des Zaterdags namiddags.
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden f 0,75.
Fianco door het geheele Rijk0,85.
Afzonderlijke nummers10 Cent.
Boekhandelaren en Postdirecteuren nemen bestellingen aan
te Amersfoort.
Avdertentiën van 15 regelsf 0,50.
Iedere regel meer0,07.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen door den belanghebbende in persoon
bezorgd0,25.
Naar Utrecht: Aankomst te
Vertr. Amersfoort Utrecht Rotterd. 'sHage Amnem
6,55 (alleen Zat.)
9,18
11.6
2,28
5,47
9,28
7,45
10,—
11,35
3,15
6,23
10,5
9,40
11,30
12,45
4,55
7,20
11,19
9,50
11,35
5,15
7,32
11,34
9,55
12,25
2,10
5,20
10,17
Naar Zwolle:
Vertr. Amersfoort
9,1
9,45
1,36
6,13
9,32
Zwolle
10,56
11,10
4,10
7,45
11,26
Aankomst te
Leeuwarden Groningen
2,—
2,—
8,25
10,14
2,6
2,6
8,5
10,5
Postwagendienst (Onderneming A. Schimmel) tusschen Amersfoort en Maarsbergen.
Van Amersfoort 's morgens te 7 en 's namiddags te 2,30 uur.
Van Maarsbergen 's morgens te 9,43 en 's avonds na aankomst van de laatsten trein.
Naar Hilversum: Aankomst te
Vertr. Amersfoort Baarn Hilversum Utrecht Amsterd.
7,28
8,35
9,20
11,10
1,30
2,40
5,45
9,—
9,30
7,44
8,48
9,36
11,26
1,46
2,56
6,1
9,16
9,46
7,54
8,57
9,46
11,3G
1,56
3,6
6,11
9,26
9,56
1,30
9,38
1,20
3,42
6,37
9,48
11-
8.43
9,32
10,35
12,11
2.44
3,42
7,-
10,13
10,32
NanrZutphen: Aankomst te
(V. Baarn) VAmersf Barnevcld Apeldoorn Zutpheu
8.21
9,29
11,50
1.11
3,42
5,56
9.12
10,58
8,39
9,47
12,2
1,27
3,54
6,12
9,35
11,10
8,59
10,6
1,47
6,31
9,55
9,31
10,37
2,19
7,1
10,28
9,54
10,56
2,42
7,20
10,51
(Vervolg.)
Nauwelijks had de Minister zijne rede
besloten met de betuiging, dat de libe
rale partij waken zal voor algeheele
priesterheerschappij en kerkoverheer-
sching, en dat ook zij voert in haar wa
pen het devies: Je maintiendraiof
de geheele clericale phalanx kwam we
der in 't vuur, en verschillende sprekers
wraakten de wijze, waarop de Min. met
ironie en ridiculiseering had geantwoord.
Zij zagen over 't hoofd, dat daar, waar
een argument ernstige wederlegging ver-
eischte, het den Minister ook niet aan
ernst had ontbroken; maar die afgezaag
de en telkens wederlegde redeneeringen,
waarvan 't debat vol was, hoe zou de
Min. die anders hebben kunnen beant
woorden dan door te zwijgen of door te
glimlachen? De replieken schenen dan
ook alleen bestemd om den indruk van
's Ministers rede te verzwakken, maar zij
misten daartoe de kracht.
De Heer Wintgens betreurde zijn geï
soleerd standpunt en meende nu een
middel te hebben gevonden om de zaak
naar aller genoegen op te lossen. Hij
wilde 't onderwijs in de gewone vakken
aan alle kinderen gezamenlijk doen ge
ven en dan daarna onderwijs in den
FEUILLETON.
II (Vervolg)
Gedurende de volgende week gebeur
de er niets bijzonders. Ik merkte evenwel
opdat de jonge Chase droomeriger en
vreemder was dan gewoonlijk. Dinsdags
vroeg ik hem (Woensdag was de dag voor
Meresdene) of hij werkelijk opzag tegen
de reis en zeide dat men hem iemand
konde medegeven, maar hij antwoordde
dadelijk, dat hij4het volstrekt niet wilde,
waarop ik dan ook niet verder aandrong
wel begrijpende, dat men hem zou uit
lachen. Later heeft menigeen mij even
wel gezegd, dat ik wel dwaas was om
midden in den winter 's avonds alleen te
reizen, terwijl iedereen kon weten dat ik
een aardige som bij mij had, die ik 's mor
gens van de pachters en boeren ont
ving. Maar mijn hemell ik heb nooit ge
weten wat angst was en ik kon niet be
grijpen, dat iemand bang kon zijn en zoo
was ik dan ook best tevreden, dat hij de
zaak zoo rustig opnam.
godsdienst aan de verschillende gezind
ten afzonderlijk door de leeraars dier ge
zindten. De Heer Wintgens scheen dus
't zelfde te willen, wat 't ontwerp Kap-
peijne wil, maar met dit onderscheid, dat
't laatste gelegenheid tot godsdienston
derwijs geven wil buiten en de eerste tij
dens de schooluren, 't Spreekt van zelf,
dat de liberale partij zich in deze niet aan
de zijde van den Heer Wintgens zal
scharen.
De Heer Heydenrijck trachtte de libe
rale partij te verdeelen, maar zijne argu
menten waren zwak. De heer Saaymans
Vader voelde zich in zijn dierbaarst ge
loof aangetast. Arme Vader! en arm
geloof, dat gekwetst wordt door de
waarheid!
De belangrijkste rede werd gehouden
door een nieuwen sprekerden Heer
Cremers. Spr. schrijft de zonderlinge
wetsinterpretatiën en de beschuldigingen
van de zijde der clericalen toe aan het
jammerlijk beginsel van velen om hun
redenen van wetenschap door 't geloof
te laten leiden. Spr. toont aan, dat geen
der partijen en dus ook niet de katholie
ken, vrede kunnen hebben met 't verzoe
ningsmiddel van den Heer Wintgens. Hij
toont uit Syllabus en Encycliek aan, dat
de overheersching der kerk in 't maat
schappelijk en openbaar leven plicht is,
en dat daaraan het onderwijs ook moet
Hij vertrok. Wij hadden het den ge-
heelen dag zeer druk en ik dacht niet
meer aan hem. Ik kwam gewoonlijk even
voor of na zevenen van Meresdene terug,
al naar mate het vveder goed of slecht
was. Ik woon tegenover het kantoor
en heb daar steeds gewoond sinds ik eer
ste klerk geworden ben. Toen ik thee
gedronken had zag ik op mijn horloge
tot mijne verbazing, dat het half acht
was. Tot mijne verbazing zeg ik, omdat
Chase nog niet terug was en ik moet er
kennen dat ik mij een weinig begon te
agiteeren toen hij een half uur later nog
niet terug was. Uit het raam ziende merk
te ik dat er een dikke mist was opgeko
men, zoo dik dat ik de lantaarns aan de
overzijde niet zien kon. Dit stelde mij
gerust over zijn uitblijven, het was mij
ook al eens overkomenmaar de wegen
zijn zoo wit en het paard kende ze zoo
goed, dat er geen gevaar bestond mits
men langzaam reed. Maar toch, toen het
tien uur, half elf en eindelijk elf uur werd,
zonder dat ik iets van Chase merkte, be
gon ik angstig te worden en ik was op
het punt om naar de politie te zenden,
toen paard en chais in draf kwamen
worden dienstbaar gemaakt.
Volgens den Syllabus sluit de bizon-
dere school de openbare uit, niet de ou
ders de priesters alleen beslissen.
Spr. wijst op de leer, dat de Katholieke
kerk andersdenkenden ook lichamelijk
moet tuchtigen, en hoe de Syllabus alle
vrijheid in den ban doet en lijnrecht te
gen de beginselen van den modernen
staat indruischt. Tegenover de macht,
die beslag legt op den geheelen mensch,
spreken de liberalen hetnon possumus"
uit. Ook repliceerde de Heer Mackay,
die zeer geraakt scheen, dat de Kamer
had gelachen en de Minister volgens
spreker had gespot. Hij meende, dat
de meerderheid der natie daarover
treurde. Voorts beweerde spr. dat de
anti-rev. petitionarissen uit eigen bewe
ging niet door den clerus geleid
hun bezwaren meedeelen. Dit lokte een
protest uit van den Heer v. d. Hoeven,
die opmerkt, dat de Protestanten even
goed geleid worden in hun petionnement
als de Katholieken. Voorts scheen de
laatste spreker verwonderd, dat de Heer
Grodefroi sprekers overtuiging over art.
194 Grondwet niet kon deelen. Als de
Heer G., zei hij, met het oog op diens
hoogst belangrijke rede, meent gelijk te
hebben, kan zelfs een engel uit den he
mel hem niet overtuigen van 't tegendeel,
want
aanzetten.
Ik keek dadelijk uit het raam. De mist
was verdwenen en had plaats gemaakt
voor een prachtigen sterrenhemel; ver
beeld en u mijne ontsteltenis, toen ik in
plaats van Chase, Joe Muzzle, den tolbaas
en een vreemde bij de chais zag staan.
Joe Muzzle verhaalde mij zeer gejaagd
dat Chase voor dood was gevonden even
voorbij den witte weg. Wat gebeurd was,
daaromtrent kon hij geen inlichting ge
ven; hij en zijne vrouw waren juist op het
punt naar bed te gaan toen zij den hoef
slag van een paard hoorden en uit de
deur komende had Joe een zeer bescha
digd rijtuig met een paard, maar zonder
voerman aan den tol gevonden. Op zijn
roepen, dat zonder antwoord gebleven
was, had hij in het naaste huis hulp ge
vraagd, want, daar hij Chase even na vij
ven had zien doorkomen, begreep hij dat
er een ongeluk moest gebeurd zijn. De
oudste zoon van pachter Grey was daar
op, met behulp van een paar lantaarns,
met hem aan het zoeken gegaan en zoo
hadden zij Chase vlak bij den witten weg
gevonden. Hij scheen dood en zij begrej
pen dat het beste was om hem in het tol-
Hoe 't ook met de debatten gaat,
»'t Is Godefroi maar, die de wet verstaat.
De Heer Godefroi voelde geen lust nog
eens te bewijzen, dat 2 maal 2 is 4 en
niet 5, maar merkte op, dat de anti-rev.
niet 't recht hebben 't land te blijven be
roeren, en op de vraagWat wilt gij te
antwoordendat is ons geheim 1" Dat
is eene onwaardige tactiek, zei spreker.
De Heer Haffmans noemde de neutra
le school den triomf van het Judaïsme en
zijn geestverwant de Heer Reekers ver
dedigde den Syllabus, terwijl de Heer v.
d. Berch als zijne meening te kennen gaf,
dat alleen door het ware Christelijke ge
loof het socialisme kan worden tegenge
gaan.
De Min. verdedigde zich in zijn dupliek
krachtig tegen 't verwijt van spotternij.
Hij heeft met een beroep op den Bijbel
aangetoond, dat zedelijkheid en vroom
heid niet altijd samengaan. Nog had de
Min. geen antwoord bekomen op zijn
vraag: Wat wilt gij met uw'bijbel op de
school Neen, nog is het 's Min. overtui
ging, dat men geen staatsschool met den
bijbel kan verlangen, maar eene bizon-
dere school, gelijk de Heer Groen ver
langde, doch alleen uit eigen midde
len. Men spanne, zei spr., de snaar niet
te sterk, en helpe een school handhaven,
die ons vrede, eendracht en eerbied voor
de wet geeftde openbareneutrale
huis te brengen, wat zij dan ook met be
hulp der chais volbrachten. Daarop had
hij naar Meresdene om een dokter gezon
den, die nu bijChase was en die hem hier
heen gezonden had om mij te waarschu
wen.
Het was waarlijk een merkwaardig
geval en ik ging dadelijk de politie halen
en een paar klerken van het kantoor
wekken en daarna zetten wij het gesprek
met Joe Muzzle voort. Men behoeft dezen
maar aan den gang te maken, dan spreekt
hij van zeff door en zoo vertelde hij ons
dan ook, dat toen hij eri de andere man
bij het licht van de lantaarns een onder
zoek hadden ingesteld, zij de kussens van
de chais op den weg gevonden hadden,
benevens de in twee stukken gebroken
zweep; maar behalve dat ook nog twee
kleine pistolen van oud model met vuur-
steenen. Verder was er niet veel op te
merken geweest, behalve dat de linker-
trede van de chais verbogen was, even als
de linker lantaarn verpletterd. Dit was
echter waarschijnlijk gebeurd toen het
paard met de chais tegen den tolboom
aangereden was.
Wij begaven ons naar den stal om het
