marktbericht!
Vereeniging Volksonderwijs te verstaan
om dit onderwerp gezamenlijk aan de orde
te stellen en in behandeling te brengen op
eene daartoe afzonderlijk te beleggen ver
gadering.
LI. Woensdag des avonds 11 uur had
er een treurg ongeval plaats op het kruis
punt van de Ooster-Spoor, en Centraal-
Spoor, nabij Utrecht; de werkman A. H.
werd aldaar door trein 62, komende van
Amsterdam, beide beenen afgereden, men
vreest het de dood ten gevolge zal hebben.
Leusden, 16 December. In eene bui
tengewone godsdienstoefening, gisteren
alhier gehouden, werd op plechtige wijze
gedachtenis gevierd van het vijftigjarig
zelfstandig bestaan van onze Hervormde
Gemeente en de inwijding van ons kerkge
bouw. Leusden had reeds een eigen pre
dikant in. 1588, een zekeren Lambertus
Brinosius en in 1611, een zekeren Putte-
anus of van Putten, maar kort na dien tijd
schijnt het stilzwijgend onder Amersfoort
vervallen te zijn. Deze toestand duurde
voort tot 1828, in welk jaar het weder
zelfstandig werd en een nieuw kerkge
bouw verkreeg, daar het oude te Oud-
Leusden onbruikbaar geworden was. Dat
dit alles zoo gelukkig tot stand kwam,
had de gemeente te dankpn aan den kracht-
dadigen steun van de HH. W. H. de Beau
fort en van Hardenbroek van Lokhorst en
aan de belangstellende medewerking van
de Amerfoortsche predikanten, inzonder
heid van Ds. Breijl. In de godsdienstoefe
ning van gisteren werd een en ander
godsdienstig herdacht en de gemeente op
de beteekenis van dit heugelijk feit gewe
zen door den dienstdoenden predikant
Dr. van Rhijn en hare voormalige leeraars
de HH. van Gruting, Loeff, van der Lip
en van Lindonk, terwijl haar eene predi
kant Ds. Ribbeek, gaarne dit samenzijn
bijgewoond had, maar hierin verhinderd
was. Een talrijk opgekomen schare, waar
onder verscheidene aanverwanten van de
stichters van het kerkgebouw opgemerkt
werden, woonden de godsdienstoefening
bij.
Aan de Rijksuniversiteit te Leiden is
de heer R. A. Fockema, geb, teTerborg
bevorderd tot doctor in de rechtsweten
schap met acad. proefschrift, getiteld:
Het vervallen van de tijdbepaling bij ver
mindering der gestelde zekerheid." (art.
1307 B. W.)
Van de feestelijke herdenking van de
Unie van Utrecht zal vooreerst wel niets
komen. De inschrijvingen voor het ge-
denkteeken zijn verre onder de raming
gebleven. Nergens was genoegzame deel
neming, ook niet te Utrecht. De aldaar
bestaande commissie zou aan het hoofd
bestuur een feestviering in Januari ontra
den hebben met het oog op het seizoen en
den korten tijd tot voorbereiding. Intus-
schen wordt aan de Munt een gedenkpen
ning vervaardigd.
Mevrouw de baronnesse Schimmelpen-
ninck van der Oye, geboren Van Lijnden,
ambachtsvrouw van de gemeente Hoeve
laken, zal aldaar uit eigen fondsen een
school met den Bijbel" oprichten. Het
terrein is reeds aangewezen en de teeke-
ning der school met onderwijzerswoning
gereed. In dezelfde gemeente hestaat reeds
een naai-, bewaar- en Zondagsschool door
het initiatief van freule Schimmelpen-
ninck van der Oye.
Te Apeldoorn bestaan tegenwoordig
drie muziekvereenigingen: een dezer drie,
de »Felicia-vereeniging" is door dames
opgericht en de werkende leden behooren
allen tot de »fair sex" en vormen een vrij
goed bezet orkest. Waarschijnlijk is dit
de eenige vereeniging van dien aard in
ons land.
De N. Rott. Ct. bevat het volgende
stuk, dat wij, om het groot belang voor
onze gemeente, in zijn geheel overnemen:
De Nederlandsche Centraal-spoorweg.
Kort vóór de jongste vergadering van
houders van gestempelde obligatiën der
Nederlandsche Centraal-Spoorwegmaat-
schappij, ontvingen wij van de Permanen
te Commissie een drietal op de uitkomsten
der exploitatie gedurende 1877 betrekking
hebbende nota's, waarop wij ons voor
stelden de aandacht onzer lezers te vesti
gen.
Dat eerst thans aan dat voornemen
wordt gevolg gegeven is daaraan toe te
schrijven, dat wij ons verplicht rekenden
alvorens de in die stukken zoo dikwerf
aangehaalde jaarverslagen te raadplegen.
Wij brengen dan in herinnering, dat
het meerendeel der obligatiehouders der
Nederl. Centraal-Spoorwegmaatschappij
door het doen stempelen hunner stukken
toegetreden is tot eene regeling, volgens
welke hun slechts een deel van het op de
coupon verschuldigde in geld, het ontbre
kende in renteloos papier zou worden be
taald.
Het bedrag nu van de uitkeering in
geld hangt af van de uitkomst der exploi
tatie, en was over 1877 zoo laag, onge
veer de helft van 'tgeen vroeger dikwerf
werd uitgekeerd, dat bij de Permanente
Commissie de vraag ontstond of de ex
ploitatiekosten, zooals die in het verslag
der Maatschappij zijn vermeld, niet moeten
geacht worden bevreemdend hoog te zijn
geweest, eene vraag, waarop het antwoord
door den ingenieur Mahieu in zijn nota
gegeven wordt.
Die nota, door de Permanente Commis
sie aan bestuurders gezonden, lokte eene
contra-nota van den heer Van Lennep uit,
en deze op hare beurt eene repliek van den
heer Mahieu. In de nota wordt het ver
slag, door bestuurders der Maatschappij
in 't licht gegeven, ontleed en de uitkom
sten, zoowel van de exploitatie in haar ge
heel, als voor een enkel onderdeel, met
die, afgeleid uit het verslag der Maat
schappij tot Exploitatie van Staatsspoor
wegen vergeleken, nadat alvorens aange
toond is, dat vergelijking der twee onder
nemingen alleszins gewettigd is. Bi] die
ontleding en vergelijking is de juiste me
thode gevolgd om alles te herleiden tot
den treinkilometer, de eenige goede en
door alle spoorwegtechnici aangenomen
maatstaf.
Uitvoerig wordt in die nota uiteenge
zet, wat in het aan 1877 voorafgaand
tienjarig tijdvak voor uitbreiding en ver
nieuwing werd uitgegeven, en op grond
daarvan aangenomen, bij de beoordeeling
der gedurende 1877 voor vernieuwing be
stede bedragen, dat de toestand van den
weg bij den aanvang van dat jaar moet
geacht worden normaal te zijn geweest.
De ontleding der exploitatiekosten leidt
in 't algemeen tot eene voor de Cen
traal zeer ongunstige uitkomst, in zoo
verre namelijk, dat bij haar voor vele za
ken aanmerkelijk meer dan bij de S. S.,
soms het drievoudige, zouzijn uitgegeven.
De conclusie van de nota is, dat het
niet duidelijk, ten minste uit de verslagen
niet af te leiden is, waarom bij haar de
kosten in verhouding zooveel booger wa
ren dan bij de S. S., niettegeustaande de
bij deze zooveel grootere treinbeweging.
In zijne contra-nota tracht de heer
Van Lennep de nota te ontzenuwen, en
aan te toonen dat de kosten per treinkilo
meter bij de door hem bestuurde Maat
schappij minder hoog zijn dan waartoe de
ontleding van het verslag leidt en werke
lijk slaagt hij daarin ten deele, doch door
het mededeelen van belangrijke bijzonder
heden en cijfers, die in het verslag niet of
anders voorkwamen. Wat de redenen
betreft, die hij aanvoert om de meerdere
kosten te verklaren en de becijferingen,
waarin hij zich begeeft om zoowel die
kosten als de maten der vernieuwingen in
vergelijking met andere spoorwegen min
der hoog te doen voorkomen, die schijnen
ons toe weinig afdoende te zijn. Qok ge-
looven wij dat de vergelijking der exploi
tatie van de zoo vlakke N. C. S. met de
berglijn LuikLimburg niet ernstig ge
noemd kan zijn.
In de repliek wordt de contra-nota be
antwoord, en van de in deze gegeven aan
vulling en verbetering van het verslag ge
bruik gemaakt om aan te toonen, dat de
toestand der onderneming aanmerkelijk
gunstiger is dan het verslag doet vermoe
den, en dat den obligatiehouders meer in
geld had kunnen worden uitgekeerd.
In 't kort komt de inhoud of liever het
betoog van nota en repliek op 't volgende
neer.
Steunt de uitkeering in geld op een
juist verslag, dan waren de exploitatiekos
ten onverklaarbaar hoog. Blijkt uit nade
re mededeelingen dat het verslag niet
juist is, dat op de exploitatierekening
posten voorkomen, die daarop niet behoo
ren, dat andere posten abusievelijk te
hoog zijn gesteld, dan is de uitkeering te
hag.
Uit de verschillende nota's blijkt, dunkt
ons, het volgende:
lo. dat, hoewel het gewicht der treinen
bij de Centraal niet grooter was dan bij de
Staatsspoorwegen, toch bij de eerste de
exploitatiekosten in hun geheel, en in 't
bijzonder de kosten der afdeeling materieel
en tractie, per treinkilometer belangrijk
hooger waren dan bij de laatste;
2. dat de vernieuwingskosten in de ex
ploitatierekening ongeveer f26,500 te
hoog zijn gesteld, met welk bedrag de uit
keering in geld had moeten zijn vermeer
derd;
3o. dat in de exploitatierekening bedra
gen zijn opgenomen die daar niet behoo
ren als voorschotten aan in zich zoo
hoogst nuttige fondsen, en het grootste
deel van wat voor het gebruik van aan
derden behoorende lokalen en inrichtin
gen betaald werd;
4o. dat de exploitatierekening onder
het hoofd vernieuwingskosten ten on
rechte is belast met uitbreidingskosten,
namelijk met de aan de vernieuwing ge
paarde verzwaringen en verbeteringen;
5o. dat in het aan 1877 voorafgaand
tienjarig tijdvak, ook na veronzijdiging
van den invloed der slechte hoedanigheid
der eerst gelegde dwarsleggers, zoo be
langrijke bedragen zijn besteed aan de
vernieuwing van den bovenbouw van den
weg, dat de toestand van dezen, mitsdien
de mate van vernieuwing die hij vereisch-
te, geacht mag worden normaal geweest
te zijn.
6o, dat, niettemin, het gedurende 1877
voor vernieuwing bestede bedrag, ook in
dien men het vermindert met al wat daar
van tot uitbreiding mocht geacht worden
te behoorentoch buitengemeen hoog
mag worden genoemd, wanneer men het
vergelijkt met wat daarvoor in verhouding
bij de Staatsspoorwegen werd uitgegeven.
En nu de weg die moet worden inge
slagen om verbetering in den toestand
der Maatschappij te verkrijgen. Die weg
is, als terecht in de repliek wordt opge
merkt, het geven van een juist, een uit
voerig verslag met de noodige statistieke
tabellen van verbruik en kosten. Streng
behoort daarin te worden gewaakt tegeu
het belasten der exploitatiekosten met iets
wat daar niet toe behoort; dus in de eerste
plaats met wat kan geacht worden direct
of indirect tot constructie, uitbreiding te
behooren, ook al zijn de bedragen nog zoo
luttel. Dat dit niet nieuw is, blijkt wanneer
men de jaarverslagen van andere maat
schappijen, b. v. die der Ned. Rijnspoor
wegmaatschappij, raadpleegt.
Wij hebben voor ons haar jongste ver
slag, en wel de bijlage genaamd construc-
tierekeuing, die de bedragen aangeeft
waarmede de waarde van de bezitting
door de verschillende, veelal bij vernien-
wing, gedane uitbreidingen en verbete
ringen, is toegenomen. Die tabel is zeer
leerzaam. Zij toont hoe een zoo machtig
lichaam het niet beneden zich acht ook
de kleinste posten in rekening te brengen.
Zoo komen daarin nevens bedragen voor
meerder gewicht aan spoorstaven eu
laschplaten bij vernieuwing verkregen,
voor uitbreiding van zijsporen, perrons
en gebouwen, enz. soms zeer kleine som
men. Doch te zamen maken die verschil
lende uitbreidingen het belangrijk cijfer
uit van f 283,000 en, met inbegrip van
het voor de uitbreiding van het materiaal
bestede, ongeveer 5'/2 ton, waarmede de
waarde van dezeu spoorweg is vermeer
derd.
En wanneer maatschappijen, die slechts
aan hunne aandeelhouders verantwoor
ding verschuldigd zijn, het zich ten plicht
rekenen om in hare verslagen eene juiste
voorstelling van zaken te geven, dan rust
die plicht wel in het bijzonder op de Ned.
Centraal, die aan hare verplichtingen niet
kan voldoen en de mate van uitkeering
aan de crediteuren van de uitkomsten der
exploitatie afhankelijk moet stellen. Ze
delijk is zij aan dezen van iederen penning
verantwoording verschuldigd; van haar
mag dus in de eerste plaats verlangd wor
den dat haar verslag juist, uitvoerig en
duidelijk zij.
Doch al wordt het verslag verbeterd,
den obligatiehouders zal dit slechts in ge
ringe mate baten, wanneer wordt voort
gegaan andere niet tot de zuivere exploi
tatiekosten. doch tot uitbreiding behoo
rende bedragen van de winst op de exploi
tatie te preveleeren.
Daarin behoort, naar onze meening,
verandering gebracht te worden, diteischt
de billijkheid, al zou de tot dusverre ge
volgde wijze van handelen met het Regle
ment van Conversie strooken, wat nog de
vraag is.
Is daartoe de eenige weg het aanspre
ken der Maatschappij in rechten wegens
niet nakoming van het gesloten accoord,
of het gebruik maken van de rechten uit
het bezit van ongestempelde obligatiën
voortspruitende?
Volgens de mededeelingen door de Per
manente Commissie in de vergadering van
27 Nov. gedaan, zou men het moeten
aannemen, daar alle harerzijds gedane
voorstellen schijnen te zijn afgestuit op
de weigering van bestuurders om tot eene
wijziging van het Reglement van Con
versie mede te werken.
Toch hopen wij dat het niet tot een
proces moge komen, en stellen ons veeleer
voordat bestuurders zich tegenover hunne
committenten, de aandeelhouders, niet
verantwoord rekenden om het Reglement
van Conversie prijs te geven, zoo lang zij
zich met de hoop konden vleien dat de
ontevredenheid van obligatiehouders zich
slechts in woorden zou uiten.
Doch nu de Commissie van hare last
gevers het mandaat heeft ontvangen om,
zoo uoodig, tot rechtsmaatregelen de toe
vlucht te nemen, vertrouwen wij dat be
stuurders zich tot de aandeelhouders zul
len wenden om gemachtigd te worden in
eene schikking met de Commissie te tre
den, daar zij moeten inzien dat een hals
starrig en tot het uiterst gedreven verzet
hoofdzakelijk de aandeelhouders zal bena-
deelen. Immers, indien, wat mogelijk is,
de rechtsmaatregelen failliet-verklaring
der Maatschappij en verkoop van den
spoorweg ten gevolge hebben, dan verlie
zen de aandeelen alle waarde.
Iu het belang van alle partijen is het te
hopen dat men een middel vinde tot de
oplossing, langs minnelijken weg, van het
tusschen de Maatschappij en hare credi
teuren hangend geschil.
De raad der gemeente Amersfoort zal op Dinsdag, den
24 December 1878, des namiddags halftwee vergaderen,
de Punten van behandeling zijn:
1. ontwerp-adres aan den Koning ter gelegenheid van
Zijner Majesteits huwelijk.
2. Voorstel van Burg. en Weth. tot oprichting van
een progymnasium.
3. Voorstel van Burg. en Weth. tot aankoop van grond
aan de Heereustraat.
4. Voorstel van Burg. en Weth. tot benoeming van
een ambtenaar belast met de invordering van het sluis-
geld.
5. Ontwerp-beslnit tot vaststelling der percenten
voor den hoofdelijken omslag over 1879 te heffen.
Tarwe f8,75 a f 10,Rogge f5,75
a f 6,50. Boekweit f 5.75 a f 6.75. Appe
len f3,—a f4,Aardappelen 12,75 a
f 3,per heet. Hoeudereieren f 6.a
f7,de 100 stuks. Boter f 1,10 a f 1,20
per kilo.
SPAARBANK.
Het Bestuur zal zijne eerstvolgende
zitting houden op Maandag 23 Decem
ber e.k. ten Raadhuize te Amersfoort, des
namiddags van 12 tot 1 ure.
A. j. BOS, Secretaris.
BINNENLAND.
HH. MM. de Koning en de Koningin
zullen bij hun intocht in de hoofdstad ver
gezeld zijn "an de volgende leden der vor
stelijke familie, die ook gedurende 's Ko-
nings verblijf te Amsterdam zijne gasten
